The object of research, development or design (in Russian) : соя

The object of research, development or design (in Kazakh) : қытайбұршақ

Aim of work (in Russian) : Обеспечение производства семян сои, повышение их конкуренто-способности и экспортного потенциала; создание и развитие высокоэффективных технологий возделывания новых сортов сои

Aim of work (in Kazakh) : майлы дақылдар өндірісін дәнмен қамтамасыз ету, олардың бәсекелістік қабілетін және экспорттық потенциалын арттыру, майлы дақылдардың жаңа сорттарын өсіруде жоғары сапалы техногияларды дамыту

Методы исследования (на русском) : полевые и лабораторные

Методы исследования (на казахском) : егістік және лабораториялық

Obtained results and novelty (in Russian) : Генофонд сои пополнен 36 сомаклональными линиями, полученными из Сибирского НИИ кормов, г. Новосибирск. По полной схеме селекционного процесса изучено 5269 селекционных номера сои. На основании ПЦР-анализа из 35 детектируемых сортов сои (родительские формы) выделены 14, которые имеют рецессивную аллель е1, отвечающую за не чувствительность к фотопериоду. Идентифицированы 8 селекционных линий, несущие ценные рецессивные аллели. Осуществлен мониторинг биохимического состава семян сои: содержание жира, протеина, жирных кислот у 167 селекционных номеров сои. По результатам молекулярного маркирования выделено 13 константных по данному локусу линий, из которых для продвижения в селекционные питомники сои отобрано 4. Изучены способы посева сортов сои в трех зонах Казахстана. Получены предварительные результаты. Применение капельного орошения на посевах сои позволило повысить урожайность по сравнению с бороздковым поливом в 1,5 раза. Произведено более 500 тонн оригинальных и элитных семян сои. Опубликовано 16 научных работ. Получен 1 патент на полезную модель «Способ отбора высокопродуктивных чистых линий сои с повышенным содержанием олеиновой кислоты».

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сібір азық ҒЗИ- нің, Новосибирск қаласынан алынған кытайбұршақтық гендік қоры 36 сомаклондық тізбекпен толықтырылды. Селекциялық процестің толық схемасы бойынша қытайбұршақтын 5269-ге жуық селекциялық нөмірлері зерттелінді. ПЦР-талдау негізінде 35 детектелетін қытайбұршақ сорттарының (ата-аналық формалар) ішінен 14 бөлінген, олардың рецессивті аллель еl бар, фотокзеңіндегі сезімталдыққа жауап бере алмайды. Е7е1 рецессивті аллельдерін алып жүретін 8 селекциялық тізбектер сәйкестендірілді. Қытайбұршақ тұқымдарының биохимиялық құрамына мониторинг жүргізіліп: қытайбұршақтың селекциялық 167 нөмірінде май, протеин, май қышқылдарының құрамы айқындалды. Молекулалық таңбалау нәтижелері бойынша осы локус үшін тұрақты 13 тұрақты тізбек бөлінді, олардың ішінде 4 қытайбұршақ селекциялық питомниктерін жалғастыру үшін іріктелді. Үш облысының суармалы алқаптарында қытайбұршақ себу тәсілдері зерттелді. Алдын ала нәтижелер алынды. Қытайбұршақты тамшылатып суғару әдісін арықпен суғару әдісімен салыстырғанда, өнімділік мөлшері 1,5 есеге жоғары болды. Отандық қытайбұршақ сорттарының 500 тоннадан астам жоғары сапалы бірегей (түпнұсқа) және элиталық тұқым өндірілді. Халықаралық конференцияларда 16 ғылыми мақала ,"Құрамында олеин қышқылы жоғары өнімді таза қытайбұршақтың тізбекткрін іріктеу тәсілі" бойынша пайдалы модельге 1 патент алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Создан и передан в ГСИ 1 скороспелый сорт сои «Алуа» для восточных регионов Казахстана (средняя урожайность 25,1 ц/га, вегетационный период 115-120 дней, содержание белка в семена 39,0 %).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : МСС-қа қытайбұршақтың 1-сорт «Алуа» берілді - Қазақстанның шығыс өңірлеріне арналған қытайбұршақтың 1 ертепісетін сорты (орташа өнімділігі 25,1 ц/га, вегетациялық кезеңі 115-120 күн, тұқымдағы ақуыз мөлшері 39,0 %) құрайды.

Level of implementation (in Russian) : Скороспелый сорт Ивушка внедряется в КХ «Трояна» на площади 5 га в ОХ «Заречное» на площади 9 га. Скороспелый сорт Бірлік КВ внедряется в ТОО «Милейко» на площади 6 га, ТОО «ВКСХОС» - 150 га, ТОО «Украинское» -150 га. Сорта «Баян» и «Восточная красавица» внедрены в ТОО «ВКСХОС» на площади 7 га. Сорта селекции ТОО «КазНИИЗиР» - Жансая, Память ЮГК, Ай Сауле, Viktory внедрены на площади 550 га в хозяйствах «Абдрахимов», ТОО «Чаф Тургень», ОПХ «Каскелен». Позднеспелый сорт Ласточка внедряется в КХ «Абылай» на площади 1 га.

Level of implementation (in Kazakh) : "Трояна" ШҚ-да 5 гектар және "Заречное" шаруа қожалығында 9 гектар көлемінде ертепісетін «Ивушка» сорты өндіріске енгізілуде. "Милейко" ЖШС-де 6 гектар, "ШҚАШТС" ЖШС-де 150 гектар және "Украйнский" ЖШС- де 150 гектар көлемінде «Бірлік КВ» ертепісетін сорты өндіріске енгізілуде. "ШҚАШТС" ЖШС-де 7 гектар көлемінде «Баян», «Восточная красавица» сорттары өндіріске енгізілуде. «ҚазЕӨШҒЗИ» ЖШС-нің селекциялық сорттары - Жансая, Память ЮГК, АйСауле, Viktory " Абдрахимов"," Чаф тургень" ЖШС, "Қаскелең" ӨТШ. ШҚ-да 550 гектар көлемінде өндіріске енгізілді. Кеш пісетін Ласточка сорты "Абылай" ШҚ-да 1 га жерге өніріске енгізілуде.

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы