The object of research, development or design (in Russian) : угольный шлам, птичий помет, навоз крупного рогатого скота, пшеничная солома, стебли кукурузы, рисовая солома, жмыха сахарной свеклы, твердые бытовые отходы, микроорганизмы, микроводоросли

The object of research, development or design (in Kazakh) : көмір шламы, құс саңғырығы, мал көңі, бидай сабаны, жүгері сабақтары, күріш сабаны, қант қызылшасы қалдығы, тұрмыстық қатты қалдықтар, микроорганизмдер, микробалдырлар

Aim of work (in Russian) : Cоздание инновационных химических и биохимических решений, которые значительно снижают углеродный след промышленной и экономической деятельности и активно способствуют реабилитации и восстановлению природных экосистем за счет утилизации растительных и пластиковых отходов.

Aim of work (in Kazakh) : Өнеркәсіптік және экономикалық қызметтің көміртегі ізін айтарлықтай азайтатын және өсімдіктер мен пластик қалдықтарын қайта өңдеу арқылы табиғи экожүйелерді қалпына келтіру мен қалпына келтіруге белсенді ықпал ететін инновациялық химиялық және биохимиялық шешімдерді жасау.

Методы исследования (на русском) : Отбор проб и их характеристика. Хромотография. Гравиметрический анализ. Определение биометанового потенциала (BMP). Осуществление процесса ферментации с применением микробных консорциумов. Метаболическая активность микробных сообществ. Анализ микробного разнообразия и структуры сообщества. Комплексный анализ бактериальных сообществ проводили с использованием веб-платформы Majorbio I-Sanger Cloud Platform. Культивирование исследуемых микроводорослей при оптимальных условиях. Методы количественного учета клеток микроводорослей и определения продуктивности прироста биомассы. Определение общего содержания углеводов методом фенол-серной кислоты. Методика исследования влияния концентрации CO2 на накопление углеводов в микроводорослях. Статистический анализ экспериментальных данных.

Методы исследования (на казахском) : Сынама алу және олардың сипаттамалары. Хроматография. Гравиметриялық талдау. Биометан потенциалын (БМП) анықтау. Микробтық консорциумдарды пайдаланып ашыту процесін жүзеге асыру. Микробтық қауымдастықтың метаболикалық белсенділігі. Микробтардың әртүрлілігін және қауымдастық құрылымын талдау. Majorbio I-Sanger Cloud Platform көмегімен бактериялық қауымдастықтардың жан-жақты талдауы жүргізілді. Зерттелетін микробалдырларды оңтайлы жағдайларда өсіру. Микробалдырлардың жасушаларын сандық санау және биомасса өсу өнімділігін анықтау әдістері. Көмірсулардың жалпы мөлшерін фенол-күкірт қышқылы әдісімен анықтау. Микробалдырлардағы көмірсулардың жинақталуына СО2 концентрациясының әсерін зерттеу әдістемесі. Эксперименттік мәліметтерді статистикалық талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : В первый год программы выполнен всесторонний анализ технологий переработки отходов и разработаны опытные партии брикетов из угольного шлама и биомассы с высокой прочностью и теплотворной способностью. Исследованы параметры газификации и получен синтез-газ с высоким содержанием водорода. Проведен отбор и анализ биомассы Алматинского региона для биогазовых систем; выявлены эффективные сырьевые композиции с высоким метаногенным потенциалом. Разработаны методики культивирования микроводорослей на CO₂. Установлены ключевые параметры процессов, подтверждена их воспроизводимость. Полученные результаты обеспечили научную базу для оптимизации технологий переработки отходов и снижения углеродного следа.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бағдарламаның бірінші жылында қалдықтарды өңдеу технологияларына кешенді талдау жүргізіліп, көмір шламынан және биомассадан беріктігі мен жылулық құндылығы жоғары брикеттердің тәжірибелік партиялары әзірленді. Газдандыру параметрлері зерттеліп, құрамында сутегі жоғары синтез газы алынды. Алматы облысынан биогаз жүйелері үшін биомассаны іріктеу және талдау жүргізілді; Метаногендік потенциалы жоғары тиімді шикізат композициялары анықталды. CO₂ бойынша микробалдырларды өсіру әдістері әзірленді. Процестің негізгі параметрлері белгіленді және олардың қайталану мүмкіндігі расталды. Нәтижелер қалдықтарды өңдеу технологияларын оңтайландыру және көміртегі ізін азайту үшін ғылыми негіз болды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Технико-экономические показатели данного этапа исследованийвключают результаты, полученные при проведении запланированных экспериментов и оценки их экономической значимости.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ғылыми жұмыс кезеңінің техникалық-экономикалық көрсеткішіжоспарланған тәжірибелер мен экономикалық өзектілігін бағалауарқылы алынған нәтижелермен сипатталады.

Level of implementation (in Russian) : были опубликованы публикации

Level of implementation (in Kazakh) : жарияланымдар жарияланды

Efficiency (in Russian) : Программа успешно создаст научную основу для инновационных технологий переработки отходов, сокращения углеродного следа и восстановления экосистем.

Efficiency (in Kazakh) : Бағдарлама қалдықтарды қайта өңдеу, көміртегі іздерін азайту және экожүйені қалпына келтіру үшін инновациялық технологиялардың ғылыми негіздерін сәтті құруға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : В Республике Казахстан есть компании и организации, работающие в области разработки химических и биохимических решений для экологии и переработки отходов. Министерство промышленности и строительства, Министерство энергетики, Министерство сельского хозяйства, Министерство экологии и природных ресурсов

Field of application (in Kazakh) : Қазақстан Республикасында қоршаған орта үшін химиялық және биохимиялық ерітінділерді әзірлеу және қалдықтарды қайта өңдеу саласында жұмыс істейтін кәсіпорындар мен ұйымдар бар. Индустрия және құрылыс министрлігі, Энергетика министрлігі, Ауыл шаруашылығы министрлігі, Экология және табиғи ресурстар министрлігі