The object of research, development or design (in Russian) : Антибиотики, биологическая безопасность, внутрибольничные инфекции, резистентность, потенциаторы

The object of research, development or design (in Kazakh) : Антибиотиктер, биологиялық қауіпсіздік, ауруханаішілік инфекциялар, төзімділік, потенциаторлар

Aim of work (in Russian) : Разработка потенциатора антимикробного действия комбинаций антибиотиков, для эффективной терапии заболеваний, вызванных бактериями с множественной лекарственной устойчивостью.

Aim of work (in Kazakh) : Көптеген дәрілерге төзімді бактериялар тудыратын ауруларды тиімді емдеу үшін антибиотиктер комбинацияларының микробқа қарсы әрекет потенциаторын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : in silico, (компьютерная химия, квантовая механика, биоинформатика), физико-химические - хроматография, потенциометрия, УФ- спектроскопия и др.); биологические (микробиологические, вирусологические и др.).

Методы исследования (на казахском) : in silico, (компьютерлік химия, кванттық механика, биоинформатика), физика-химиялық - хроматография, потенциометрия, УК - спектроскопия және т.б.); биологиялық (микробиологиялық, вирусологиялық және т. б.).

Obtained results and novelty (in Russian) : Квантово-химическими методами рассчитана структура активных центров потенциаторов, что дает возможность начать работы по изучению механизма их действия in silico. Проведен синтез молекул потенциаторов, содержащих рассчитанные активные центры КС-246, КС-247, КС-248 и КС-249, изучены их физико-химические свойства и стабильность. Отобраны 10 модельных штаммов резистентных бактерий из Американской коллекции микроорганизмов и клинических изолятов. В ходе работ по скринингу антибиотиков установлено, что комбинации гентамицина с канамицином и хлорамфениколом проявляют синергизм против E. coli ATCC BAA-196. Уже в первый год выполнения программы из четырех синтезированных новых веществ одно (КС-248) по первичным показателям эффективности и безопасности оказалось соответствующим критериям кандидата в лекарственные средства. Для КС-248 разработана обязательная научно-техническая документация (лабораторный регламент, спецификация качества, нормативный документ по качеству), а также составлена программа доклинических исследований в соответствии с требованиями Приказа от 4 февраля 2021 года № ҚР ДСМ-15. Проведена часть доклинических исследований эффективности и безопасности in vitro, выявлена противовирусная активность образцов КС-246 и КС-248 в отношении вируса гриппа А (H1N1) и вируса простого герпеса 1-го типа. Начата работа по оптимизации определения ФК и ФД параметров нового класса ЛС , для определения режима дозирования, от чего зависит развитие лекарственного средства.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Кванттық-химиялық әдістермен потенциаторлардың белсенді орталықтарының құрылымы есептелген, бұл олардың in silico әсер ету механизмін зерттеу бойынша жұмысты бастауға мүмкіндік береді. КС-246, КС-247, КС-248 және КС-249 есептелген белсенді орталықтары бар потенциаторлар молекулаларының синтезі жүргізілді, олардың физика-химиялық қасиеттері мен тұрақтылығы зерттелді. Американдық микроорганизмдер мен клиникалық изоляттар жинағынан төзімді бактериялардың 10 Үлгі штаммы таңдалды. Антибиотиктерді скринингтік жұмыстар барысында гентамициннің канамицинмен және левомицетинмен үйлесуі Е-ге қарсы синергияны көрсететіні анықталды. coli ATCC BAA-196. Төрт синтезделген жаңа заттардан тұратын бағдарламаны орындаудың бірінші жылында тиімділік пен қауіпсіздіктің бастапқы көрсеткіштері бойынша бір (КС-248) дәрілік заттарға кандидаттың өлшемдеріне сәйкес болып шықты. КС-248 үшін міндетті ғылыми-техникалық құжаттама (зертханалық регламент, сапа ерекшелігі, Сапа бойынша нормативтік құжат) әзірленді, сондай-ақ 2021 жылғы 4 ақпандағы № ҚР ДСМ-15 бұйрығының талаптарына сәйкес клиникаға дейінгі зерттеулер бағдарламасы жасалды. In vitro тиімділігі мен қауіпсіздігі бойынша клиникаға дейінгі зерттеулердің бір бөлігі жүргізілді, А тұмауы вирусына (H1N1) және 1 типті герпес симплекс вирусына қатысты КС-246 және КС-248 үлгілерінің вирусқа қарсы белсенділігі анықталды. ДЗ дамуына байланысты дозалау режимін анықтау үшін ДЗ жаңа класының ФК және ФД параметрлерін анықтауды оңтайландыру бойынша жұмыс басталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В результате программы ожидается создание отечественных инновационных фармацевтических субстанций (АФС), усиливающих действие антибиотиков против устойчивых микроорганизмов. Научная часть включает разработку технологии получения АФС, доклинические исследования безопасности и эффективности, изучение фармакокинетики и фармакодинамики. Производственные процессы будут организованы по стандартам GMP, обеспечивая высокое качество продукции. Будет налажен выпуск опытно-промышленных серий субстанций и лекарственных форм. Разработка методов оценки качества, изучение стабильности и подготовка регистрационных документов обеспечат выход на клинические исследования и перспективу выхода на рынки Казахстана и стран ЕАЭС. Программа укрепит национальную лекарственную безопасность, снизит зависимость от импорта и повысит доступность инновационных препаратов. Это поддержит реализацию Национального проекта «Качественное и доступное здравоохранение» и политику импортозамещения. Внедрение результатов программы расширит ассортимент отечественных препаратов, укрепит фармацевтическую промышленность, сократит смертность от инфекций, вызванных мультирезистентными бактериями, и снизит нагрузку на медицинские учреждения в 1,5-2 раза. Высокий спрос на технологии борьбы с суперинфекциями обеспечит успешную коммерциализацию разработок.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бағдарлама нәтижесінде антибиотиктердің тұрақты микроорганизмдерге қарсы әсерін күшейтетін отандық инновациялық фармацевтикалық субстанциялар (АФС) жасалады деп күтілуде. Ғылыми бөлімге АФС алу технологиясын әзірлеу, олардың қауіпсіздігі мен тиімділігін доклиникалық зерттеу, фармакокинетикасы мен фармакодинамикасын зерттеу кіреді. Өндірістік процестер GMP стандарттарына сәйкес ұйымдастырылып, өнімнің жоғары сапасын қамтамасыз етеді. Субстанциялар мен дәрілік формалардың тәжірибелік-өнеркәсіптік серияларын шығару жолға қойылады. Сапаны бағалау әдістерін әзірлеу, тұрақтылықты зерттеу және тіркеу құжаттарын дайындау клиникалық зерттеулерге шығуға және өнімді Қазақстан мен ЕАЭО елдері нарығына шығаруға мүмкіндік береді. Бағдарлама ұлттық дәрілік қауіпсіздікті нығайтады, импортқа тәуелділікті азайтады және инновациялық препараттардың қолжетімділігін арттырады. Бұл «Сапалы және қолжетімді денсаулық сақтау» ұлттық жобасының іске асырылуын және фармацевтикалық саладағы импортты алмастыру саясатын қолдайды. Бағдарлама нәтижелерін енгізу отандық дәрілік препараттар ассортиментін кеңейтеді, фармацевтикалық өнеркәсіпті нығайтады, мультирезистентті бактериялар туындатқан инфекциялардан болатын өлім-жітімді азайтады және медициналық мекемелерге жүктемені 1,5-2 есеге төмендетеді. Суперинфекциялармен күресу технологияларына жоғары сұраныс бағдарламаны табысты коммерцияландыруды қамтамасыз етеді.

Level of implementation (in Russian) : В рамках реализации программы за отчетный период достигнута значительная степень внедрения результатов, обеспечивающая готовность к переходу на новый этап разработки и масштабирования. Проведен скрининг антимикробной активности комбинаций антибиотиков in vitro, выявлены штаммы микроорганизмов с множественной лекарственной устойчивостью. Синтезированы активные фармацевтические субстанции (АФС) потенцирующего действия, изучены их физико-химические свойства, доказана их низкая токсичность, а также стабильность основных показателей качества, что демонстрирует их соответствие критериям препаратов-кандидатов в лекарственные средства. Разработаны предварительные технологические схемы синтеза, проведена квалификация оборудования и начата работа по организации контроля качества в соответствии с требованиями GMP. Завершены начальные этапы доклинических исследований in vitro и in vivo, подтверждающие безопасность новых соединений. Подготовлен квалифицированный персонал, готовый к работе на специализированном оборудовании. Создана инфраструктура для масштабирования производственного процесса. Эти результаты формируют прочную основу для перехода к опытно-промышленному производству в 2025 году, что приблизит разработку потенциатора антимикробного действия к этапу клинического применения и коммерческой реализации.

Level of implementation (in Kazakh) : Бағдарламаны іске асыру шеңберінде есепті кезеңде нәтижелерді енгізудің елеулі деңгейіне қол жеткізілді, бұл әзірлеудің жаңа кезеңіне және масштабтауға көшуге дайындығын қамтамасыз етеді. Антибиотиктер комбинацияларының in vitro антимикробтық белсенділігіне скрининг жүргізіліп, көптеген дәрі-дәрмектерге төзімді микроорганизмдердің штамдары анықталды. Потенциалды әсері бар белсенді фармацевтикалық субстанциялар (БФС) синтезделіп, олардың физика-химиялық қасиеттері зерттелді. Төмен уыттылық және негізгі сапа көрсеткіштерінің тұрақтылығы дәлелденді, бұл олардың дәрілік заттарға арналған кандидат-препараттар критерийлеріне сәйкестігін көрсетеді. Синтездің алдын ала технологиялық схемалары әзірленіп, жабдыққа квалификация жүргізілді, сондай-ақ GMP талаптарына сәйкес сапаны бақылауды ұйымдастыру жұмыстары басталды. In vitro және in vivo доклиникалық зерттеулердің бастапқы кезеңдері аяқталды, олар жаңа қосылыстардың қауіпсіздігін растайды. Мамандандырылған жабдықта жұмыс істеуге дайындалған білікті персонал даярланды. Өндірістік процесті масштабтауға арналған инфрақұрылым құрылды. Бұл нәтижелер 2025 жылы тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіріске көшу үшін берік негіз қалыптастырады, бұл антимикробтық әсерді күшейткішті клиникалық қолдану мен коммерциялық іске асыру кезеңіне жақындатады.

Efficiency (in Russian) : Реализация программы соответствует ключевым приоритетам, таким как Национальный проект «Качественное и доступное здравоохранение» и Концепция развития здравоохранения до 2025 года. Программа решает проблему устойчивости микроорганизмов к антибиотикам, внося вклад в национальную лекарственную безопасность и импортозамещение. Скрининг антибиотиков in silico и in vitro выявил синергизм, открыв возможности для комбинированной терапии инфекций. Разработаны фармацевтические субстанции (АФС), проведены доклинические исследования по стандартам GLP, организовано производство по стандартам GMP. Доклинические исследования подтвердили низкую токсичность и высокую антимикробную активность соединений, создав основу для дальнейших исследований. Разработаны технологические схемы и проведена валидация производственных процессов для масштабирования. Программа укрепляет фармацевтический потенциал Казахстана, обеспечивая доступность эффективных препаратов, снижение импорта и рост конкурентоспособности на международных рынках. Результаты подтверждают научную и социально-экономическую значимость программы.

Efficiency (in Kazakh) : Бағдарламаны іске асыру «Сапалы және қолжетімді денсаулық сақтау» ұлттық жобасы мен 2025 жылға дейінгі денсаулық сақтау саласын дамыту тұжырымдамасы сияқты негізгі басымдықтарға сәйкес келеді. Бағдарлама микроорганизмдердің антибиотиктерге төзімділік мәселесін шешіп, ұлттық дәрілік қауіпсіздік пен импортты алмастыруға үлес қосады. Антибиотиктердің in silico және in vitro скринингі синергизмді анықтап, инфекцияларды біріктірілген терапия арқылы емдеуге мүмкіндік берді. Фармацевтикалық субстанциялар (АФС) әзірленіп, GLP стандарттарына сай доклиникалық зерттеулер жүргізілді, GMP стандарттарына сәйкес өндіріс ұйымдастырылды. Доклиникалық зерттеулер қосылыстардың төмен уыттылығын және жоғары антимикробтық белсенділігін растады, бұл оларды одан әрі зерттеуге негіз болды. Технологиялық схемалар әзірленіп, өндірістік процестерді масштабтауға арналған валидация жүргізілді. Бағдарлама Қазақстанның фармацевтикалық әлеуетін нығайтып, тиімді дәрілердің қолжетімділігін арттырады, импортқа тәуелділікті азайтады және халықаралық нарықтардағы бәсекеге қабілеттілікті арттырады. Нәтижелер бағдарламаның ғылыми және әлеуметтік-экономикалық маңыздылығын растайды.

Field of application (in Russian) : Медицина, биология, фармацевтика, фармакология.

Field of application (in Kazakh) : Медицина, биология, фармацевтика, фармакология.