Inventory number IRN Number of state registration
0224РК01174 BR24992903-OT-24 0124РК01217
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Промежуточный Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 0
International publications: 2 Publications Web of science: 2 Publications Scopus: 2
Number of books Appendicies Sources
1 4 249
Total number of pages Patents Illustrations
200 0 53
Amount of funding Code of the program Table
310000000 О.1395 65
Code of the program's task under which the job is done
01
Name of work
Практическое внедрение современных молекулярно-генетических, физиолого-биохимических, биотехнологических методов и цифрового фенотипирования в селекцию экономически значимых сельскохозяйственных культур
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Applied Сорта с.-х. культур
Report authors
Туруспеков Ерлан Кенесбекович , Абугалиева Сауле Изтелеуовна , Амалова Акерке Ыкласкызы , Чудинов Владимир Анатольевич , Савин Тимур Владимирович , Федоренко Елена Николаевна , Середа Григорий Антонович , ортаев анарбай кайнарович , Зотова Людмила Петровна , Кипшакбаева Гульден Амангельдиновна , Ермекбаев Канат Абаевич , Какимжанова Алмагуль Апсаламовна , Мәуленбай Ақерке Дәулетқызы , Махмаджанов Сабир Партович , Альмерекова Шырын Семизбайкызы , Затыбеков Алибек Камзабекович , Гениевская Юлия Анатольевна ,
0
2
5
3
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Республиканское Государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт Биологии и биотехнологии растений"
Abbreviated name of the service recipient РГП на ПХВ «ИББР»
Abstract

Коллекция зерновых культур, состоящая из 290 рекомбинантно-инбредных линий (RILs) пшеницы, 273 линии ячменя, 30 гибридных линий/сортов кукурузы и две картирующие популяции яровой мягкой пшеницы. Коллекции зернобобовых культур из 252 линий/сортов сои и 184 линий/сортов гороха.

Бидайдың 290 рекомбинантты-инбредтік линиясынан (RILs), арпаның 273 линиясынан, жүгерінің 30 гибридті линиясынан/сорттарынан және жаздық жұмсақ бидайдың екі карталанатын популяциясынан тұратын дәнді дақылдар жинағы. 252 соя линиясы/сорттары және 184 бұршақ линиясы/сорттары бар бұршақ дақылдарының жинақтары.

Ппрактическое внедрение современных молекулярно-генетических, физиолого-биохимических, биотехнологических методов и цифрового фенотипирования в селекцию экономически значимых сельскохозяйственных культур для улучшения эффективности и модернизации системы создания высоко конкурентоспособных сортов и высококачественной сельскохозяйственной продукции.

Жоғары бәсекеге қабілетті сұрыптар мен жоғары сапалы ауыл шаруашылығы өнімдерін алу жүйесінің тиімділігін арттыру және жаңғырту үшін экономикалық маңызы бар ауыл шаруашылық дақылдарының селекциялық процесіне заманауи молекулярлық-генетикалық, физиологиялық-биохимиялық, биотехнологиялық әдістер мен цифрлық фенотиптеуді тәжірибелік енгізу.

Выделение тотальной ДНК, электрофорез в 1 % агарозном геле, генотипирование с использованием KASP маркеров. Полевые опыты, структурный анализ урожайности – по Доспехову (1985), цифровое феноотипирование с использованием БПЛА, фитопатологические методы оценки растений. методы ускоренной селекции: получения дигаплоидных линий и технологии Speed Breeding. Статистические методы с применением пакетов различных прикладных программ GenAlex, GraphPad, GenStat, SPSS.

Толық ДНҚ бөлу, 1% агарозды гельдегі электрофорез, KASP маркерлерін қолдана отырып генотиптеу. Далалық тәжірибелер, өнімділіктің құрылымдық талдауы – Доспехов бойынша (1985), ҰҰА қолдана отырып цифрлық феноотиптеу, өсімдіктерді бағалаудың фитопатологиялық әдістері. Жеделдетілген селекция әдістері: дигаплиодты линияларды алу және Speed Breeding технологиялары. GenAlex, GraphPad, GenStat, SPSS түрлі қолданбалы бағдарламалар пакеттерін қолданатын статистикалық әдістер.

Сформированы коллекции трех зерновых культур (мягкая пшеница, ячмень, кукуруза) и двух зернобобовых культур (горох и соя). Начато проведение широкомасштабного фенотипирования морфологических, иммунологических и физиологических признаков сельскохозяйственных культур с использованием высокопроизводительных цифровых методов. Проведен отбор перспективных линий зерновых и зернобобовых культур на основе полевых опытов. Выделена ДНК гибридных комбинаций мягкой пшеницы, ячменя, сои и гороха, начаты работы по генотипированию ДНК-маркерами. Начаты работы по ускоренной селекции ячменя и пшеницы.

Үш дәнді дақылдар (жұмсақ бидай, арпа, жүгері) және екі бұршақ дақылдар (бұршақ және соя) коллекциясы құрылды. Өнімділігі жоғары цифрлық әдістерді пайдалана отырып, ауыл шаруашылығы дақылдарының морфологиялық, иммунологиялық және физиологиялық белгілерін кең ауқымды фенотиптеу басталды. Далалық тәжірибелер негізінде дәнді және бұршақ дақылдарының перспективалы линияларына іріктеу жүргізілді. Соя мен бұршақ және жұмсақ бидай мен арпаның гибридті комбинациясының ДНҚ бөлінді, ДНҚ маркерлерімен генотиптеу жұмыстары басталды. Арпа мен бидайды жеделдетіп селекциялау жұмыстары басталды.

Создание новых качественных сортов культурных растений позволит повысить урожайность и обеспечить внутреннею потребность в продуктах АПК, предотвратить зависимость от внешнего рынка в семенном материале.

Мәдени өсімдіктердің жаңа сапалы сорттарын жасау өнімділікті арттырып, ауыл шаруашылығы өнімдеріне ішкі қажеттілікті қамтамасыз етеді, тұқым материалының сыртқы нарыққа тәуелділігін болдырмайды.

Не внедрено

Енгізілмеген.

Высокий отложенный эффект

Жоғары кейінге қалдырылған әсер.

Селекция и семеноводство сельскохозяйственных культур.

Ауыл шаруашылығы дақылдарының селекциясы және тұқым шаруашылығы.

UDC indices
633.1; 633.34; 633.35; 575; 632.4
International classifier codes
68.35.29; 68.35.03; 68.35.31; 68.03.03; 34.23.57;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
Полногеномный анализ ассоциаций; локусы количественных признаков; зерновые культуры; бобовые культуры; ДНК-маркеры; генотипирование; цифровое фенотипирование; ускоренная селекция;
Key words in Kazakh
Ассоциацияларды толық геномдық талдау; сандық белгі локустары; дәнді дақылдар; бұршақ дақылдары; ДНҚ-маркерлері; генотиптеу; сандық фенотиптеу; жеделдетілген селекция;
Head of the organization Жамбакин Кабыл Жапарович Доктор биологических наук / профессор
Head of work Туруспеков Ерлан Кенесбекович Кандидат биологических наук / профессор
Native executive in charge Абугалиева Сауле Изтелеуовна профессор