The object of research, development or design (in Russian) : Взрослые особи, яйца и личинки Halyomorpha halys, природные энтомофаги, сельскохозяйственные культуры.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Halyomorpha halys ересектер, дернәсілдер және жұмыртқалар, табиғи энтомофагтар, ауыл шаруашылық дақылдар

Aim of work (in Russian) : Разработать методику по разведению энтомофагов и применение в биологической защите против коричнево-мраморного клопа (Halyomorpha halys Stål).

Aim of work (in Kazakh) : Қоңыр мәрмәр қандаласына (Halyomorpha halys) қарсы биологиялық қорғауда энтомофагтарды өсіру әдістерін әзірлеу

Методы исследования (на русском) : В 2024 г. материал нами были собраны в г. Алматы и Алматинской области. При сборе материала применяли стандартные энтомологические методики – феромонные ловушки, кошение энтомологическим сачком, ручной сбор и визуальный осмотр, ночной лов на свет. Методы наблюдения: Регистрация времени жизни, количества яиц, продолжительности каждой стадии развития, поведения при кормлении. Видовую принадлежность энтомофагов из зараженных в природных условиях яйцекладок коричнево-мраморного клопа определялось в лабораторных условиях. Выделение общей геномной ДНК отдельных образцов коричнево-мраморного клопа, триссолкусов осуществлялось c помощью DNeasy Blood & Tissue Kits (Qiagen, Германия) по инструкции, предложенной производителем данного реагента.

Методы исследования (на казахском) : 2024 жылы Алматы қаласы мен Алматы облысында материалдар жинадық. Материалды жинау кезінде стандартты энтомологиялық әдістер: феромон тұзақтары, энтомологиялық тормен және қолмен жинау, көзбен тексеру, жарыққа түнгі аулау қолданылды. Бақылау әдістері: өмір сүру уақытын, жұмыртқа санын, дамудың әр кезеңінің ұзақтығын, тамақтану тәртібін тіркеу. Табиғи жағдайда залалсызданған қоңыр мәрмәр қандаласының энтомофагтар түрлері зертханалық жағдайда анықталды. Қоңыр-мәрмәр қоңызы, триссолкустардың жеке үлгілерінің жалпы геномдық ДНҚ-сын оқшаулау DNeasy Blood & Tissue Kits (Qiagen, Германия) осы реагент өндірушісі ұсынған нұсқауларға сәйкес жүзеге асырылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате мониторинга на территории юга и юго-востока Казахстана на яблоне, зеленых насаждения, катальпе, павловния выявлены коричнево-мраморный клоп и природные энтомофагов 11 виды клопов из 4 семейств, но встречались единично в 1-5% проб. На листьях растений была обнаружена яйцекладка клопа, зараженная паразитами. В условиях г. Алматы и Алматинской области в течение сезона вредитель дал 2 поколения. В лабораторных условиях, развитие от яйца до взрослого особи длилось 68 суток, продолжительность стадии личинки – 48 суток, яйца -5 суток, продолжительности имаго - 35 суток, одна самка откладывала яйца в количестве 29 штук, из них выживших личинок до имаго составила 55,1%. В полевых условиях выявлено несколько групп природных энтомофагов, способных ограничивать численность Halyomorpha halys. Среди основных энтомофагов отмечены из семейство Настоящие щитники (Pentatomidae) – 3 вида, семейство клопы-охотники (Nabidae) – 2 вида, семейство хищники-крошки (Anthocoridae)- 4 вида, Семейство Хищнецы (Reduviidae)- 2 вида, а также паразит Trissolcus semistriatus. В результате изучения особенности развития природных энтомофагов оптимальная температура содержания составила 240С, при продолжительности развития 19 день. Проведена идентификация потенциального энтомофага. В результате все последовательности были сопоставлены с базой данных GenBank с использованием инструмента BLASTN, что подтвердило идентичность исследованных образцов с Trissolcus semistriatus на 99,68%.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығысындағы алма, таңқурай, жасыл желектер, каталпа, павловния аумақтарында мониторинг жүргізу нәтижесінде қоңыр мәрмар қандаласы және оның табиғи энтомофагтарының 11 түрлі қандаладан 4 тұқымдастары 1-5% анықталды. Өсімдіктердің жапырақтарында тоғышарлармен залалсыздан қандала табылды. Алматы қаласы мен Алматы облысында маусым бойы зиянкес 2 ұрпақ беретіні анықталды. Сонымен қатар зертханалық жағдайда қандаланың биологиялық ерекшеліктері зерттелді, жұмыртқадан ересек жасқа дейін дамуы 68 күнге созылды, дернәсіл жасының ұзақтығы-48 күн, жұмыртқа - 5 күн, имаго (ересек қандала) ұзақтығы-35 күнді құрады, бір аналық 29 дана жұмыртқа салды, оның ішінде тірі қалған ересек дернәсілдер дейін 55,1% құрады. Танаптық жағдайда Halyomorpha halys санын шектеуге қабілетті табиғи энтомофагтардың бірнеше тобы анықталды. Негізгі энтомофагтардың ішінде 3 түрі - Pentatomidae , 2 түрі- Nabidae, 4 түрі- Anthocoridae, 2 түрі - Reduviidae, сонымен қатар тоғышар - Trissolcus semistriatus. Табиғи энтомофагтардың даму ерекшеліктерін зерттеу нәтижесінде оңтайлы температурасы 240 С, даму ұзақтығы 21 күн болды. Нәтижесінде барлық тізбектер BLASTN құралын пайдаланып GenBank дерекқорымен салыстырылды, бұл зерттелген үлгілердің Trissolcus semistriatus -пен сәйкестігін 99,68% растады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : не рассматривался

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : қарастырылмады

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство, защита растений

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы, өсімдік қорғау