The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования и разработок является институт ресоциализации осужденных, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной системы (УИС) Республики Казахстан. В рамках исследования были подготовлены статьи и методические рекомендации, а также разработаны и предложены законотворческие инициативы для повышения эффективности деятельности субъектов пробации. Эти предложения, направленные в Министерство внутренних дел Республики Казахстан, ориентированы на совершенствование организационно-правового механизма ресоциализации осужденных, а также на улучшение взаимодействия администрации учреждений УИС, службы пробации и местной полиции с органами местного самоуправления. Результаты исследования внедрены в правоприменительную практику УИС Министерства внутренних дел Республики Казахстан. В частности, они нашли отражение в приказе МВД РК «О внесении изменений и дополнений в приказ МВД Республики Казахстан от 13 августа 2014 года №508 «Об утверждении Правил проведения воспитательной работы с осуждёнными к лишению свободы» (приказ №34185 от 29.03.2024 года) и в совместном приказе министров внутренних дел, здравоохранения, и труда и социальной защиты, которым утвержден «Алгоритм межведомственного взаимодействия» по ресоциализации освобождаемых осужденных и оказанию им социально-правовой помощи.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының Қылмыстық-атқару жүйесі (ҚАЖ) мекемелерінде ұсталатын сотталғандарды қайта әлеуметтендіру институты зерттеу және әзірлеу объектісі болып табылады. Зерттеу аясында мақалалар мен әдістемелік ұсыныстар дайындалып, пробация субъектілері қызметінің тиімділігін арттыру үшін заң шығару бастамалары әзірленіп, ұсынылды. Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігіне жіберілген бұл ұсыныстар сотталғандарды қайта әлеуметтендірудің ұйымдастырушылық-құқықтық тетігін жетілдіруге, сондай-ақ ҚАЖ мекемелері әкімшілігінің, пробация қызметінің және жергілікті полиция қызметінің жергілікті өзін-өзі басқару органдарымен өзара іс-қимылын жақсартуға бағытталған. Зерттеу нәтижелері Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің ҚАЖ құқық қолдану практикасына енгізілді. Атап айтқанда, олар "бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу қағидаларын бекіту туралы "Қазақстан Республикасы ІІМ-нің 2014 жылғы 13 тамыздағы №508 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" ҚР ІІМ-нің бұйрығында (29.03.2024 жылғы №34185 бұйрығы) және ішкі істер, денсаулық сақтау және босатылатын сотталғандарды әлеуметтендіру және оларға әлеуметтік-құқықтық көмек көрсету бойынша "ведомствоаралық өзара іс-қимыл алгоритмі" бекітілген Еңбек және әлеуметтік қорғау.

Aim of work (in Russian) : Целью исследования стало создание эффективных механизмов ресоциализации осужденных в Казахстане, направленных на улучшение их подготовки к жизни на свободе. На основе анализа проблем и современных методик в опубликованных статьях, методических рекомендациях и разработанных законотворческих инициативах были предложены практические инструменты для сотрудников пенитенциарных учреждений и нормативные акты, повышающие эффективность взаимодействия государственных и гражданских структур. Эти меры позволяют улучшить социально-правовую поддержку осужденных, снизить риск рецидивов и создать устойчивую систему реинтеграции в общество.

Aim of work (in Kazakh) : Зерттеудің мақсаты Қазақстанда сотталғандардың бостандықта өмір сүруге дайындығын жақсартуға бағытталған оларды әлеуметтендірудің тиімді тетіктерін құру болды. Мәселелерді талдау және заманауи әдістемелер негізінде жарияланған мақалаларда, әдістемелік ұсыныстарда және әзірленген заң шығару бастамаларында пенитенциарлық мекемелердің қызметкерлері үшін мемлекеттік және азаматтық құрылымдардың өзара іс-қимылының тиімділігін арттыратын практикалық құралдар мен нормативтік актілер ұсынылды. Бұл шаралар сотталғандарды әлеуметтік-құқықтық қолдауды жақсартуға, қайталану қаупін азайтуға және қоғамға тұрақты реинтеграция жүйесін құруға мүмкіндік береді.

Методы исследования (на русском) : Методологическую основу данного исследования составляют общенаучные и диалектические методы, которые позволяют всесторонне изучить закономерности правовых явлений, имеющих отношение к ресоциализации осужденных, выявленных юридической наукой и апробированных практикой их применения. Исследование использует историко-правовой метод для анализа становления и развития института ресоциализации осужденных; сравнительно-правовой метод для изучения зарубежного опыта и возможного внедрения его элементов в отечественную практику; логико-теоретический и системно-структурный методы для изучения организационно-правового механизма взаимодействия субъектов пробации, администрации учреждений УИС и местной полиции; конкретно-социологический метод для сбора и анализа данных о реальной практике ресоциализации; а также методы анализа и синтеза для разработки рекомендаций и предложений по совершенствованию законодательства и законотворческой практики в области ресоциализации осужденных.

Методы исследования (на казахском) : Бұл зерттеудің әдіснамалық негізі жалпы ғылыми және диалектикалық әдістер болып табылады, олар сотталғандарды қайта әлеуметтендіруге қатысты, заң ғылымымен анықталған және оларды қолдану тәжірибесімен сыналған құқықтық құбылыстардың заңдылықтарын жан-жақты зерттеуге мүмкіндік береді. Зерттеу сотталғандарды қайта әлеуметтендіру институтының қалыптасуы мен дамуын талдау үшін тарихи-құқықтық әдісті; шетелдік тәжірибені зерделеу және оның элементтерін отандық тәжірибеге енгізу үшін салыстырмалы-құқықтық әдісті пайдаланады; пробация субъектілерінің, ҚАЖ мекемелерінің әкімшілігі мен жергілікті полицияның өзара іс-қимылының ұйымдастырушылық-құқықтық тетігін зерделеуге арналған логикалық-теориялық және жүйелік-құрылымдық әдістер; қайта әлеуметтендірудің нақты практикасы туралы деректерді жинау мен талдаудың нақты-әлеуметтанулық әдісі; сондай-ақ сотталғандарды қайта әлеуметтендіру саласындағы заңнама мен заң шығару практикасын жетілдіру бойынша ұсынымдар мен ұсыныстарды әзірлеу үшін талдау және синтездеу әдістері.

Obtained results and novelty (in Russian) : Научная новизна исследования заключается в разработке целостной системы мер для улучшения ресоциализации осужденных в Казахстане. Созданы методические рекомендации и подготовлены статьи, направленные на повышение эффективности программ и межведомственного сотрудничества между уголовно-исполнительной системой, службой пробации, местной полицией и органами власти. Законотворческие предложения, внесенные в МВД РК, способствуют успешной интеграции осужденных и снижению рецидивов. Полученные результаты внедрены в правоприменительную практику, включая приказы МВД, что обеспечивает координацию усилий ведомств и поддержку осужденным при возвращении в общество.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеудің ғылыми жаңалығы Қазақстанда сотталғандарды қайта әлеуметтендіруді жақсарту үшін кешенді шаралар жүйесін әзірлеу болып табылады. Қылмыстық-атқару жүйесі, пробация қызметі, жергілікті полиция және билік органдары арасындағы бағдарламалар мен ведомствоаралық ынтымақтастықтың тиімділігін арттыруға бағытталған әдістемелік ұсынымдар жасалып, мақалалар дайындалды. ҚР ІІМ - не енгізілген заң шығару ұсыныстары сотталғандардың табысты интеграциялануына және рецидивтердің төмендеуіне ықпал етеді. Алынған нәтижелер ІІМ бұйрықтарын қоса алғанда, құқық қолдану практикасына енгізілді, бұл ведомстволардың күш-жігерін үйлестіруді және сотталғандарды қоғамға оралу кезінде қолдауды қамтамасыз етеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные результаты исследования направлены на создание эффективной системы ресоциализации осужденных, как находящихся в местах лишения свободы, так и готовящихся к освобождению. Включают: разработку методических рекомендаций для организации ресоциализации с учетом психологических, социальных и правовых потребностей осужденных, законотворческие инициативы для улучшения взаимодействия субъектов пробации, местной полиции и других служб, а также внедрение правоприменительных актов, включая приказы МВД. Разработанный алгоритм межведомственного взаимодействия улучшает координацию всех участников процесса, а предложенные меры способствуют снижению рецидивов и экономии государственных ресурсов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеудің негізгі нәтижелері бас бостандығынан айыру орындарында жүрген және босатылуға дайындалып жатқан сотталғандарды қайта әлеуметтендірудің тиімді жүйесін құруға бағытталған. Мыналарды қамтиды: сотталғандардың психологиялық, әлеуметтік және құқықтық қажеттіліктерін ескере отырып, қайта әлеуметтендіруді ұйымдастыру үшін әдістемелік ұсынымдар әзірлеу, пробация субъектілерінің, жергілікті полицияның және басқа да қызметтердің өзара іс-қимылын жақсарту үшін заң шығару бастамалары, сондай-ақ ІІМ бұйрықтарын қоса алғанда, құқық қолдану актілерін енгізу. Әзірленген ведомствоаралық өзара іс-қимыл алгоритмі процестің барлық қатысушыларын үйлестіруді жақсартады, ал ұсынылған шаралар рецидивтерді азайтуға және мемлекеттік ресурстарды үнемдеуге ықпал етеді.

Level of implementation (in Russian) : Результаты исследования внедрены в практическую деятельность, подтверждая высокий уровень их значимости. Основные достижения включают: подготовку аналитического отчета по социологическому опросу сотрудников УИС, внедрение научных разработок в работу Комитета УИС МВД РК, изменения в приказах МВД РК, направленные на улучшение воспитательной работы и межведомственного взаимодействия. Также разработаны методические рекомендации для пенитенциарных учреждений, которые включают практические подходы к подготовке осужденных к освобождению. Результаты исследования опубликованы в научных журналах и использованы для усиления участия НПО в ресоциализации. Внедренные меры способствуют снижению рецидивов и улучшению адаптации осужденных после освобождения.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері олардың маңыздылығының жоғары деңгейін растай отырып, практикалық қызметке енгізілді. Негізгі жетістіктерге: ҚАЖ қызметкерлерінің әлеуметтік сауалнамасы бойынша талдамалық есепті дайындау, ҚР ІІМ ҚАЖ комитетінің жұмысына ғылыми әзірлемелерді енгізу, тәрбие жұмысы мен ведомствоаралық өзара іс-қимылды жақсартуға бағытталған ҚР ІІМ бұйрықтарындағы өзгерістер жатады. Сондай-ақ пенитенциарлық мекемелерге арналған әдістемелік ұсынымдар әзірленді, олар сотталғандарды босатуға дайындаудың практикалық тәсілдерін қамтиды. Зерттеу нәтижелері ғылыми журналдарда жарияланды және ҮЕҰ-ның қайта әлеуметтенуге қатысуын күшейту үшін пайдаланылды. Енгізілген шаралар рецидивтерді азайтуға және босатылғаннан кейін сотталғандардың бейімделуін жақсартуға ықпал етеді.

Efficiency (in Russian) : Проект внес значительный вклад в улучшение системы ресоциализации осужденных в Республике Казахстан в нескольких ключевых областях. В законотворческой деятельности предложены инициативы по улучшению взаимодействия между субъектами пенитенциарной системы и повышению эффективности ресоциализации, включая изменения в нормативных актах и правила социальной адаптации осужденных. В правоприменительной деятельности приняты новые приказы и методические рекомендации для улучшения воспитательной работы и межведомственного взаимодействия. Научные исследования, включая социологический опрос, позволили разработать новые подходы, которые были опубликованы в научных журналах и использованы для совершенствования системы. Результаты интегрированы в практику, улучшая работу пенитенциарных учреждений, служб пробации и вовлечение НПО в процесс ресоциализации, что способствует снижению рецидивизма и улучшению социальной адаптации осужденных.

Efficiency (in Kazakh) : Жоба Қазақстан Республикасында сотталғандарды бірнеше негізгі салаларда қайта әлеуметтендіру жүйесін жақсартуға елеулі үлес қосты. Заң шығару қызметінде пенитенциарлық жүйе субъектілері арасындағы өзара іс-қимылды жақсарту және нормативтік актілердегі өзгерістерді және сотталғандарды әлеуметтік бейімдеу қағидаларын қоса алғанда, қайта әлеуметтендіру тиімділігін арттыру бойынша бастамалар ұсынылды. Құқық қолдану қызметінде тәрбие жұмысы мен ведомствоаралық өзара іс-қимылды жақсарту үшін жаңа бұйрықтар мен әдістемелік ұсынымдар қабылданды. Ғылыми зерттеулер, соның ішінде әлеуметтанулық сауалнама, ғылыми журналдарда жарияланған және жүйені жетілдіру үшін қолданылатын жаңа тәсілдерді жасауға мүмкіндік берді. Нәтижелер пенитенциарлық мекемелердің, пробация қызметтерінің жұмысын жақсарту және ҮЕҰ-ны қайта әлеуметтену процесіне тарту арқылы тәжірибеге біріктірілген, бұл рецидивизмді азайтуға және сотталғандардың әлеуметтік бейімделуін жақсартуға ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : Полученные результаты исследования нашли широкое применение в различных сферах, включая: 1. Работу сотрудников уголовно-исполнительной системы — результаты были использованы для улучшения практики ресоциализации осужденных в учреждениях уголовно-исполнительной системы и в процессе их подготовки к освобождению. 2. Деятельность органов государственного управления и самоуправления — рекомендации и выводы исследования помогли в совершенствовании взаимодействия между различными государственными и местными органами власти для эффективного оказания социальной помощи осужденным. 3. Гражданский сектор и неправительственные организации — полученные данные были использованы для активизации роли НПО, волонтерских движений и общественных объединений в процессе социальной адаптации осужденных, улучшении их реинтеграции в общество после освобождения. 4. Образовательный процесс в специальных учебных заведениях МВД РК — результаты исследования были внедрены в учебные программы для сотрудников уголовно-исполнительной системы, обеспечивая подготовку специалистов, готовых к работе с осужденными и эффективному применению социальных и правовых мер для их ресоциализации. Внедрение этих рекомендаций и подходов способствовало улучшению качества правоприменительной практики, социальной и правовой помощи осужденным и их успешной реинтеграции в общество.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері әртүрлі салаларда кеңінен қолданылды, соның ішінде: 1. Қылмыстық-атқару жүйесі қызметкерлерінің жұмысы — нәтижелер қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінде сотталғандарды қайта әлеуметтендіру тәжірибесін жақсарту үшін және оларды босатуға дайындау процесінде пайдаланылды. 2. Мемлекеттік басқару және өзін — өзі басқару органдарының қызметі-зерттеудің ұсыныстары мен қорытындылары сотталғандарға әлеуметтік көмекті тиімді көрсету үшін әртүрлі мемлекеттік және жергілікті билік органдары арасындағы өзара іс-қимылды жетілдіруге көмектесті. 3. Азаматтық сектор және үкіметтік емес ұйымдар-алынған мәліметтер сотталғандарды әлеуметтік бейімдеу процесінде ҮЕҰ, еріктілер қозғалыстары мен қоғамдық бірлестіктердің рөлін жандандыру, босатылғаннан кейін олардың қоғамға қайта кіруін жақсарту үшін пайдаланылды. 4. ҚР ІІМ арнаулы оқу орындарындағы білім беру процесі — зерттеу нәтижелері сотталғандармен жұмыс істеуге және оларды қайта әлеуметтендіру үшін әлеуметтік және құқықтық шараларды тиімді қолдануға дайын мамандарды даярлауды қамтамасыз ете отырып, қылмыстық-атқару жүйесінің қызметкерлері үшін оқу бағдарламаларына енгізілді. Осы ұсыныстар мен тәсілдерді енгізу құқық қолдану практикасының сапасын жақсартуға, сотталғандарға әлеуметтік және құқықтық көмек көрсетуге және олардың қоғамға сәтті қайта кіруіне ықпал етті.