Inventory number IRN Number of state registration
0324РК02023 AP19680201-KC-24 0123РК00966
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 6
International publications: 2 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 1
Patents Amount of funding Code of the program
0 25500554 AP19680201
Name of work
Оценка и разработка механизма развития человеческого капитала на основе различий социальных поколений в Республике Казахстан
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Бақтымбет Әсем Серікқызы
0
2
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) Нет
Full name of the service recipient
"Казахский университет технологии и бизнеса имени К. Кулажанова"
Abbreviated name of the service recipient «КазУТБ им. К.Кулажанова»
Abstract

Объектом исследования является разработка системы показателей, направленных на выявление положительных и отрицательных тенденций влияния социальных поколений на структуру занятости и экономический рост.

Зерттеу объектісі әлеуметтік ұрпақтардың жұмыспен қамту құрылымына және экономикалық өсуге әсер етуінің оң және теріс тенденцияларын анықтауға бағытталған көрсеткіштер жүйесін әзірлеу болып табылады.

Цель проекта – оценка и разработка механизма развития человеческого капитала в Республике Казахстан на основе исследования влияния изменений социальных поколений на занятость и экономический рост.

Жобаның мақсаты-әлеуметтік ұрпақ өзгерістерінің жұмыспен қамтуға және экономикалық өсуге әсерін зерттеу негізінде Қазақстан Республикасында адами капиталды дамыту тетігін бағалау және әзірлеу.

В результате проведенного исследования разработана научно обоснованная методика для оценки влияния социальных поколений на экономическое развитие Казахстана, базирующаяся на выявленных корреляциях и причинно-следственных связях между поколенческими характеристиками (цифровая готовность, инновационная активность) и ключевыми экономическими показателями (уровень занятости, производительность). Разработан комплексный индекс, включающий параметры возрастной структуры, уровня образования и мобильности рабочей силы, который продемонстрировал высокую значимость для прогнозирования изменений в структуре трудовых ресурсов. Применение регрессионного анализа позволило подтвердить зависимость между высоким уровнем образования и цифровой грамотности поколений и их позитивным влиянием на стабильность занятости и уровень доходов, что в свою очередь способствует росту экономики. Сравнительный анализ с международными примерами (США, Китай, Япония, Южная Корея) показал, что высокая цифровая адаптивность и образовательный уровень поколений повышают устойчивость экономики к демографическим и технологическим изменениям. Методы долгосрочного прогнозирования (анализ временных рядов и др.), позволили разработать практические рекомендации для адаптации политики занятости и образования к демографическим изменениям, что обеспечивает универсальность и применимость предложенного подхода в условиях Казахстана.

Жұмыстың нәтижесінде әлеуметтік ұрпақтардың экономикалық дамуға әсерін бағалау әдістемесі жасалды, ол кешенді индикаторлар жүйесіне негізделіп, адам капиталының ұрпақтық ерекшеліктерін ескеруге мүмкіндік береді. Жаңа әдістеме технологиялық өзгерістерге бейімделу, кәсіби және білім беру басымдықтары, инновациялық әлеует сияқты негізгі аспектілерді біріктіріп, әрбір ұрпақтың экономикалық дамуға қосқан үлесін неғұрлым дәл және терең бағалауға мүмкіндік береді. Әдістеме X, Y, Z және Альфа ұрпақтарының ерекшеліктерін ескере отырып, олардың экономика секторларына және жалпы экономикалық тенденцияларға әсерін айқындайды. Осы арқылы индикаторлар жүйесі әлеуметтік-экономикалық құрылымдағы ұзақ мерзімді өзгерістерді болжауға және жұмыспен қамту, білім беру және әлеуметтік қолдау саясатын әзірлеуге негізделген ұсыныстар қалыптастыруға мүмкіндік береді. Ғылыми нәтижелер осы әдістемені пайдалану ұрпақтардың ағымдағы экономикалық үлесін ғана емес, сонымен қатар олардың болашақтағы әлеуетті әсерін анықтауға мүмкіндік беретінін көрсетеді. Бұл мемлекеттік және жеке ұйымдарға әрбір әлеуметтік ұрпақтың ерекшеліктерін ескере отырып, тұрақты экономикалық дамуға бағытталған адами капиталды басқарудың тиімді стратегияларын жасауға мүмкіндік береді.

В результате была осуществлена количественная оценка трудовых ресурсов Казахстана на основе эмпирической базы данных, что позволило получить объективные и структурированные данные о текущем состоянии трудового потенциала. Проведен сравнительный анализ результатов, выявивший ключевые особенности и различия в характеристиках трудовых ресурсов в различных секторах и регионах страны. Анализ данных продемонстрировал динамику возрастного и профессионального состава, уровень квалификации, а также адаптивность к технологическим изменениям среди различных поколений. Полученные результаты позволили выявить региональные и отраслевые диспропорции, которые отражают неоднородность кадрового потенциала и различия в доступе к образовательным и профессиональным ресурсам. Данный количественный и сравнительный анализ создает основу для разработки рекомендаций по оптимизации распределения трудовых ресурсов, позволяя направлять усилия на укрепление кадрового потенциала с учетом региональных и отраслевых особенностей. Эти результаты могут быть использованы для формирования государственной политики в области занятости, образования и профессионального развития, что обеспечит устойчивое экономическое развитие Казахстана и повышение конкурентоспособности на рынке труда.

Жұмыстың нәтижесінде эмпирикалық дерекқор негізінде Қазақстанның еңбек ресурстарын сандық бағалау жүзеге асырылды, бұл еңбек әлеуетінің ағымдағы жай-күйі туралы объективті және құрылымдық деректерді алуға мүмкіндік берді. Бағалау нәтижелерінің салыстырмалы талдауы жүргізіліп, елдің түрлі секторлары мен аймақтарындағы еңбек ресурстарының негізгі ерекшеліктері мен айырмашылықтары айқындалды. Деректерді талдау жас және кәсіби құрамның динамикасын, біліктілік деңгейін, сондай-ақ әртүрлі ұрпақтардың технологиялық өзгерістерге бейімділігін көрсетті. Алынған нәтижелер аймақтық және салалық теңгерімсіздіктерді, сондай-ақ білім беру және кәсіби ресурстарға қол жетімділіктегі айырмашылықтарды көрсетті. Бұл сандық және салыстырмалы талдау еңбек ресурстарын бөлуді оңтайландыру бойынша ұсынымдар жасауға негіз болады, бұл аймақтық және салалық ерекшеліктерді ескере отырып, кадрлық әлеуетті нығайтуға бағытталған күш-жігерді бағыттауға мүмкіндік береді. Бұл нәтижелер жұмыспен қамту, білім беру және кәсіби даму саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру үшін пайдаланылып, Қазақстанның экономикалық тұрақты дамуын және еңбек нарығындағы бәсекеге қабілеттілігін арттыруға ықпал етеді.

Научные результаты показывают, что использование данной методики позволяет не только оценить текущий экономический вклад поколений, но и определить их потенциальное влияние в будущем. Это дает возможность государственным и частным организациям разрабатывать эффективные стратегии управления человеческим капиталом, направленные на устойчивое развитие экономики с учетом особенностей каждого социального поколения.

Ғылыми нәтижелер бұл әдісті қолдану ұрпақтардың қазіргі экономикалық үлесін бағалауға ғана емес, сонымен бірге олардың болашақтағы ықтимал әсерін анықтауға мүмкіндік беретіндігін көрсетеді. Бұл мемлекеттік және жеке ұйымдарға әрбір әлеуметтік ұрпақтың ерекшеліктерін ескере отырып, экономиканы тұрақты дамытуға бағытталған адами капиталды басқарудың тиімді стратегияларын әзірлеуге мүмкіндік береді.

В результате проведенного исследования выявлена значительная роль различий социальных поколений и кадрового разрыва в формировании экономической динамики в региональном и отраслевом разрезе. Анализ развития экономики Казахстана показал, что различия между поколениями в уровне профессиональной подготовки, технологической адаптивности и карьерных предпочтениях оказывают заметное влияние на развитие регионов и отраслей, формируя структурные особенности и дисбаланс в кадровом составе страны. Старшие поколения, занятые преимущественно в традиционных секторах, таких как энергетика и сельское хозяйство, обеспечивают стабильность и преемственность профессионального опыта, однако их ограниченная гибкость в освоении новых технологий ограничивает внедрение цифровых и инновационных решений. Это требует разработки программ переподготовки и повышения квалификации, направленных на усиление их адаптации к современным условиям. Молодые поколения Y и Z, напротив, обладают высокой технологической адаптивностью и гибкостью, что делает их важнейшим ресурсом для развития цифровых и высокотехнологичных отраслей, включая IT и финтех. Их высокая концентрация в таких экономически активных регионах, как Астана и Алматы, способствует ускоренному развитию инновационных и креативных отраслей, однако недостаток опыта и зрелости в управленческих навыках может создавать риски для долгосрочного экономического роста.

Жүргізілген зерттеу нәтижесінде өңірлік және салалық бөліністе экономикалық динамиканы қалыптастыруда әлеуметтік ұрпақ айырмашылықтары мен кадрлық алшақтықтың елеулі рөлі анықталды. Қазақстан экономикасының дамуын талдау көрсеткендей, кәсіби даярлық, технологиялық бейімділік және мансаптық артықшылық деңгейіндегі ұрпақтар арасындағы айырмашылықтар еліміздің Кадрлық құрамындағы құрылымдық ерекшеліктер мен теңгерімсіздіктерді қалыптастыра отырып, өңірлер мен салалардың дамуына айтарлықтай әсер етеді. Негізінен энергетика және ауыл шаруашылығы сияқты дәстүрлі секторларда жұмыс істейтін аға буындар кәсіби тәжірибенің тұрақтылығы мен сабақтастығын қамтамасыз етеді, алайда олардың жаңа технологияларды игерудегі шектеулі икемділігі цифрлық және инновациялық шешімдерді енгізуді шектейді. Бұл олардың қазіргі жағдайларға бейімделуін күшейтуге бағытталған қайта даярлау және біліктілікті арттыру бағдарламаларын әзірлеуді талап етеді. Y және Z жас ұрпақтары, керісінше, жоғары технологиялық бейімделу мен икемділікке ие, бұл оларды цифрлық және жоғары технологиялық салаларды, соның ішінде IT және fintech-ті дамыту үшін маңызды ресурс етеді. Олардың Астана және Алматы сияқты экономикалық белсенді өңірлерде жоғары шоғырлануы инновациялық және креативті салалардың жедел дамуына ықпал етеді, алайда басқару дағдыларында тәжірибе мен жетілудің болмауы ұзақ мерзімді экономикалық өсу үшін тәуекелдер тудыруы мүмкін.

Проведен сравнительный анализ результатов, выявивший ключевые особенности и различия в характеристиках трудовых ресурсов в различных секторах и регионах страны. Анализ данных продемонстрировал динамику возрастного и профессионального состава, уровень квалификации, а также адаптивность к технологическим изменениям среди различных поколений. Полученные результаты позволили выявить региональные и отраслевые диспропорции, которые отражают неоднородность кадрового потенциала и различия в доступе к образовательным и профессиональным ресурсам. Данный количественный и сравнительный анализ создает основу для разработки рекомендаций по оптимизации распределения трудовых ресурсов, позволяя направлять усилия на укрепление кадрового потенциала с учетом региональных и отраслевых особенностей. Эти результаты могут быть использованы для формирования государственной политики в области занятости, образования и профессионального развития, что обеспечит устойчивое экономическое развитие Казахстана и повышение конкурентоспособности на рынке труда.

Еліміздің әртүрлі секторлары мен өңірлеріндегі еңбек ресурстары сипаттамаларының негізгі ерекшеліктері мен айырмашылықтарын анықтаған нәтижелерге салыстырмалы талдау жүргізілді. Деректерді талдау жас және кәсіби құрамның динамикасын, біліктілік деңгейін, сондай-ақ әртүрлі ұрпақтар арасындағы технологиялық өзгерістерге бейімделуді көрсетті. Алынған нәтижелер кадрлық әлеуеттің біртектілігін және білім беру және кәсіптік ресурстарға қол жеткізудегі айырмашылықтарды көрсететін өңірлік және салалық теңгерімсіздіктерді анықтауға мүмкіндік берді. Бұл сандық және салыстырмалы талдау аймақтық және салалық ерекшеліктерді ескере отырып, кадрлық әлеуетті нығайтуға күш салуға мүмкіндік беретін еңбек ресурстарын бөлуді оңтайландыру бойынша ұсыныстарды әзірлеу үшін негіз жасайды. Бұл нәтижелер Қазақстанның тұрақты экономикалық дамуын және еңбек нарығында бәсекеге қабілеттілікті арттыруды қамтамасыз ететін жұмыспен қамту, білім беру және кәсіби даму саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру үшін пайдаланылуы мүмкін.

Рекомендации исследования могут быть использованы для формирования стратегии, направленной на интеграцию инноваций в традиционные сектора и укрепление конкурентоспособности Казахстана в условиях глобальных изменений. Рекомендации могут применяться в работе государственных органов, высших учебных заведений, научно-исследовательских организаций, акиматов районных, городских и сельских территорий, НПП "Атамекен

Зерттеу ұсынымдары инновацияларды дәстүрлі секторларға интеграциялауға және жаһандық өзгерістер жағдайында Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігін нығайтуға бағытталған стратегияны қалыптастыру үшін пайдаланылуы мүмкін. Ұсынымдар мемлекеттік органдардың, жоғары оқу орындарының, ғылыми-зерттеу ұйымдарының, аудандық, қалалық және ауылдық аумақтардың әкімдіктерінің, "Атамекен"ҰКП жұмысында қолданылуы мүмкін

UDC indices
331.5
International classifier codes
06.77.00; 06.71.45; 06.52.17;
Key words in Russian
конкурентоспособность; человеческий капитал; трудовые ресурсы; образование; экономический рост;
Key words in Kazakh
бәсекеге қабілеттілік; адами капитал; еңбек ресурстары; білім беру; экономикалық өсу;
Head of the organization Кулажанов Ернур Талгатович /
Head of work Бақтымбет Әсем Серікқызы Кандидат экономических наук / доцент