The object of research, development or design (in Russian) : Плазма лазерного пробоя сплавов свинца и меди. Оптимизация прозрачности плазмы. Многопараметрическая калибровка лазерного атомно-эмиссионного спектрометра.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қорғасын және мыс қорытпаларының лазерлік ыдырауының плазмасы. Плазма мөлдірлігін оңтайландыру. Лазерлік атомдық сәулелену спектрометрін көппараметрлі калибрлеу.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является создание экспрессного, малоразрушающего метода качественного (включая классификационный) и количественного анализа сплавов свинца и меди с другими металлами сочетанием ЛАЭС и хемометрических методов калибровки, а также оценка возможности их безэталонного анализа и косвенной калибровки.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты ЛАЭС және химометриялық калибрлеу әдістерінің үйлесімімен қорғасынмен мыстың басқа металдармен қорытпаларын сапалы (жіктеуді қоса алғанда) және сандық талдаудың экспресс, үлгіні аз бұзатын әдісін жасау, сондай-ақ оларды эталонсыз талдау және жанама калибрлеу мүмкіндігін бағалау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Изготовление образцов сплавов заданного состава из чистых металлов, спектрометрия ЛАЭС, диагностика плазмы методами LTE, многопараметрическая калибровка хемометрическими методами.

Методы исследования (на казахском) : Таза металдардан берілген құрамның қорытпаларының үлгілерін дайындау, ЛАЭС спектрометриясы, LTE әдістерімен плазманы диагностикалау, химометриялық әдістермен көп параметрлік калибрлеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработаны и метрологически охарактеризованы методы безэталонного или одноэталонного количественного анализа свинцовых сплавов или анализа с непрямой калибровкой. Определены параметры ряда линий ионов изучаемых металлов, среди которых выбраны подходящие для разработки безэталонного или одноэталонного количественного анализа свинцовых сплавов или анализа с непрямой калибровкой. Разработан метод анализа свинцовых сплавов для определения Sn, As, Sb, Bi, Ag c непрямой калибровкой, включая оптимизацию настроек прибора, выбор аналитических линий, обучение модели методом PLS. Определены метрологические характеристики для каждого из элементов. Разработан безэталонный подход к анализу свинцовых сплавов, основанный на уравнении Саха-Больцмана, определены метрологические характеристики метода.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қорғасын қорытпаларына эталонсыз немесе бірэталондық сандық талдау әдістері немесе жанама калибрлеу арқылы талдау әзірленді және метрологиялық сипатталды. Зерттелетін металдардың бірқатар иондық сызықтарының параметрлері анықталды, олардың ішінен қорғасын қорытпаларының эталонсыз немесе бірэталондық сандық талдауына немесе жанама калибрлеумен талдауды әзірлеуге жарамдысы таңдап алынады. Жанама калибрлеумен Sn, As, Sb, Bi, Ag анықтау үшін қорғасын қорытпаларын талдау әдісі әзірленді, оның ішінде құрылғы параметрлерін оңтайландыру, аналитикалық сызықтарды таңдау, PLS әдісін қолдану арқылы модельді оқыту. Әрбір элемент үшін метрологиялық сипаттамалар анықталады. Саха-Больцман теңдеуіне негізделген қорғасын қорытпаларын талдаудың эталонсыз тәсілі жасалып, әдістің метрологиялық сипаттамалары анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : При использовании разрабатываемых методов в археологии существенно возрастет информативность металлических артефактов, включая те, которые не привязаны к конкретному культурному слою (например, случайные находки). В криминалистике методы будут способствовать повышению точности анализа при сохранении целостности улики. В пробирном анализе может быть существенно сокращена длительность процесса, расход реактивов, выбросы в окружающую среду оксида свинца, солей меди и нитрозных газов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Археологияда әзірленген әдістерді қолданған кезде металл артефактілерінің, соның ішінде белгілі бір мәдени қабатқа байланбағандардың (мысалы, Кездейсоқ олжалар) ақпараттылығы айтарлықтай артады. Криминалистикада әдістер дәлелдің тұтастығын сақтай отырып, талдаудың дәлдігін арттыруға ықпал етеді. Сынақ талдауында процестің ұзақтығы, Реактивтердің шығыны, қорғасын оксиді, мыс тұздары мен нитрозды газдардың қоршаған ортаға шығарындылары айтарлықтай қысқаруы мүмкін.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Пробирный анализ, археология, криминалистика, анализ в металлургии.

Field of application (in Kazakh) : Сынамалық талдау, археология, криминалистика, металлургиядағы талдау.