Inventory number | IRN | Number of state registration | ||
---|---|---|---|---|
0324РК01412 | AP19176500-KC-24 | 0123РК00071 | ||
Document type | Terms of distribution | Availability of implementation | ||
Краткие сведения | Gratis | Number of implementation: 0 Not implemented |
||
Publications | ||||
Native publications: 4 | ||||
International publications: 0 | Publications Web of science: 0 | Publications Scopus: 0 | ||
Patents | Amount of funding | Code of the program | ||
0 | 7812290 | AP19176500 | ||
Name of work | ||||
Образ города и типология персонажей в современной казахской литературе | ||||
Type of work | Source of funding | Report authors | ||
Fundamental | Аманғазықызы Мөлдір | |||
0
0
0
0
|
||||
Customer | МНВО РК | |||
Information on the executing organization | ||||
Short name of the ministry (establishment) | МНВО РК | |||
Full name of the service recipient | ||||
Некоммерческое акционерное общество "Евразийский Национальный университет имени Л.Н. Гумилева" | ||||
Abbreviated name of the service recipient | НАО "ЕНУ им.Л.Н.Гумилева" | |||
Abstract | ||||
Объектом исследования является урбанистическая тематика в казахской литературе, которая приобретает все большую значимость на фоне интенсивных социально-экономических изменений и миграционных процессов в стране. Город, как многофункциональный социокультурный феномен, становится не только средой обитания, но и активным участником в формировании новой культурной идентичности. В условиях стремительного роста городского населения необходимо учитывать влияние городской среды на формирование не только индивидуальной, но и коллективной идентичности, культурных норм и литературных образов. В последние годы наблюдается рост интереса к городской тематике в казахской литературе, что обусловлено изменениями в социальной структуре общества и необходимостью осмысления новых реалий. Исследование различных аспектов городской жизни – от внутреннего мира персонажей до социокультурного контекста – становится необходимым для понимания современного литературного процесса. В этой связи важно отметить, что образ города в литературе служит зеркалом, отражающим как внутренние конфликты, так и социальные взаимодействия, происходящие в рамках городской жизни. Зерттеудің нысаны – қазақ әдебиетіндегі урбанистика тақырыбы, бұл тақырып еліміздегі әлеуметтік-экономикалық өзгерістер мен көші-қон үдерісінің қарқынды дамуы себебінен үлкен маңызға ие болып отыр. Қала көпфункционалды әлеуметтік-мәдени феномен ретінде өмір сүру мекені ғана емес, сонымен қатар жаңа мәдени бірегейлікті қалыптастыратын белсенді қатысушы. Қала тұрғындары санының қарқынды өсімі барысында қалалық ортаның жеке тұлғаның бірегейлігі ғана емес, ұжымдық бірегейлік, мәдени нормалар мен әдеби бейнелердің қалыптасуына тигізер әсерін де ескерген жөн. Соңғы жылдары қазақ әдебиетінде қала тақырыбына қызығушылық артқаны байқалады, бұл қоғамның әлеуметтік құрылымының өзгеруімен, соған сәйкес жаңа әлеуметтік жағдайды түсінуге деген ұмтылыстан туындайды. Кейіпкерлердің ішкі әлемінен әлеуметтік-мәдени контекске дейінгі аралық, яғни қала өмірінің түрлі аспектілерін зерттеу – қазіргі әдеби үдерісті түсіну үшін аса қажет. Бұл тұрғыда әдебиеттегі қала бейнесі қала өмірінде болып жатқан ішкі қақтығыстар мен әлеуметтік өзара ықпалдастықты көрсететін айна іспетті екенін атап өткен жөн. Основная цель исследования заключается в выявлении идейных и духовных исканий современных казахских писателей в описании городского пространства. Это включает анализ психологической ситуации и социальных взаимодействий, отраженных в их произведениях. Работа направлена на определение вклада казахской литературы в общемировой литературный процесс, при этом рассматривается, как город влияет на литературу и культуру в целом. Зерттеудің басты мақсаты қазіргі қазақ жазушыларының қала кеңістігін суреттеудегі идеялық және рухани ізденістерін айқындау. Бұл қаламгерлер шығармаларында суреттелетін психологиялық жағдайлар мен әлеуметтік ықпалдастықты талдаудан көрінеді. Жұмыс қазақ әдебиетінің жалпыәлемдік әдеби үдеріске қосқан үлесін айқындауға бағытталған, сонымен қатар қаланың әдебиет пен мәдениетке тигізер әсері қарастырылған. Исследовательская работа опирается на методы герменевтического, компаративистского, интердисциплинарного и психоаналитического анализа литературных произведений. В рамках герменевтического метода осуществляется интерпретация городского текста, что позволяет углубленно исследовать смысловые и культурные слои, заложенные в литературных произведениях. Компаративистский подход предполагает сопоставление образа города в контексте мировой литературы с его специфическим изображением в казахской литературной традиции, что способствует выявлению уникальных черт и общих тенденций в формировании урбанистических образов. Интердисциплинарный подход интегрирует идеи из смежных гуманитарных наук, что обогащает понимание социальных и культурных аспектов городской жизни. Психоаналитический анализ, в свою очередь, позволяет исследовать внутренние конфликты персонажей и их взаимодействие с городским пространством, углубляя понимание психологических механизмов, влияющих на формирование литературных образов. Зерттеу жұмысында көркем шығарманы герменевтикалық, компаративистикалық, интердисциплинарлық және психоаналитикалық талдау әдістері негізге алынған. Герменевтикалық әдіс аясында қала мәтінінің интерпретациясы жүзеге асады, сол арқылы әдеби туындының негізінде жатқан мағыналық және мәдени қабаттарды тереңірек зерттеуге болады. Компаративистикалық тәсіл қазақ әдеби дәстүріне сай өзіндік ерекшелігімен сипатталған қала бейнесін әлем әдебиеті контексінде салыстыра қарап, урбанистикалық бейнелердің қалыптасуындағы ерекше белгілер мен ортақ тенденцияларды анықтауға мүмкіндік береді. Интердисциплинарлық талдау аралас гуманитарлық ғылымдардың идеяларын бір-біріне кіріктіреді, бұл қала өмірінің әлеуметтік және мәдени қырын тереңірек түсінуге себеп болады. Өз кезегінде психологиялық талдау кейіпкерлердің ішкі қақтығыстары мен олардың қала кеңістігіндегі жай-күйін зерттеуге мүмкіндік береді, сол арқылы әдеби бейнелердің қалыптасуына мұрындық болатын психологиялық механизм ұғымының мәнін аша түседі. 1. В исследовании демонстрируется, что постмодернистская казахская проза рассматривает город не как фон, но как ключевой элемент, влияющий на восприятие реальности и идентичность персонажей. 2. Исследование доказывает, что городская жизнь усиливает внутренние конфликты и отчуждение, что особенно заметно в произведениях Төлена Әбдікова и Дидара Амантая. 3. Город рассматривается не только как физическое пространство, но и как символ, формирующий культурную идентичность. По проекту достигнуты следующие результаты: 1. Согласно календарному плану статья М. Амангазыкызы «Тема города в литературе постмодерна» опубликована в журнале «Вестник Евразийского гуманитарного института», который входит в перечень научных изданий, рекомендуемых ККСОН (№1/2024. С. 118-132). 2. Согласно календарному плану статья М. Амангазыкызы «Город и цивилизация» опубликована на сайте «Литературный портал» (15.05.2024). 3. Согласно календарному плану статья М. Амангазыкызы «Город как цивилизационный феномен...» опубликована на сайте «Абай.кз.» (29.05.2024). 4. Согласно календарному плану статья М. Амангазыкызы «The motif of the urban environment’s influence on the individual» опубликована в журнале «Вестник Евразийского гуманитарного института», который входит в перечень научных изданий, рекомендуемых ККСОН (№3/2024. pp. 110-121.). 1. Зерттеуде постмодернистік қазақ әдебиеті қаланы фон ретінде емес, кейіпкерлердің шынайылығы мен бірегейлігіне әсер ететін негізгі элемент ретінде қарастыратыны айтылады. 2. Қала өмірінің адамның ішкі қақтығыстары мен жаттануын күшейте түсетіні дәлелденді, оған мысал ретінде Төлен Әбдіков пен Дидар Амантай шығармаларын атауға болады. 3. Қала тек физикалық кеңістік ретінде қарастырылмайды, сонымен қатар мәдени бірегейлікті қалыптастырушы символ ретінде көрініс береді. Жобаның басты нәтижелері мыналар: 1. Күнтізбелік жоспарға сәйкес М. Аманғазықызының «Постмодерн әдебиетіндегі қала тақырыбы» мақаласы БҒСҚК ұсынған ғылыми жарияланымдар тізіміне енетін «Еуразия гуманитарлық институтының Хабаршысында» жарық көрді (№1/2024. Б. 118-132). 2. Күнтізбелік жоспарға сәйкес М. Аманғазықызының «Қала және өркениет» мақаласы «Әдебиет порталы» сайтында жарияланды (15.05.2024). 3. Күнтізбелік жоспарға сәйкес М. Аманғазықызының «Қала өркениеттік феномен ретінде...» мақаласы «Абай.кз.» сайтында жарық көрді (29.05.2024). 4. Күнтізбелік жоспарға сәйкес М. Аманғазықызының «The motif of the urban environment’s influence on the individual» мақаласы БҒСҚК ұсынған ғылыми жарияланымдар тізіміне енетін «Еуразия гуманитарлық институтының Хабаршысында» жарық көрді (№3/2024. pp. 110-121.). Результаты проекта способствуют разработке и внедрению новых социальных и экономических инициатив, ориентированных на устойчивое развитие и общественный прогресс. Научные достижения, полученные в рамках исследования, представлены в публикациях, размещённых в ведущих отечественных научных изданиях: 1. Амангазыкызы М. Тема города в литературе постмодерна // Вестник Евразийского гуманитарного института. – №1/2024. – С. 118-132. URL: https://ojs.egi.kz/BULLETIN/article/view/472/233 2. Амангазыкызы М. Город и цивилизация // Литературный портал. URL: https://adebiportal.kz/kz/news/view/qala-zane-orkeniet__25409 3. Амангазыкызы М. Город как цивилизационный феномен... // Абай.кз. URL: https://abai.kz/index.php/post/183788 4. Amangazykyzy M. The motif of the urban environment’s influence on the individual // Bulletin of the Eurasian humanities institute. – №3/2024. – pp. 110-121. URL: https://ojs.egi.kz/BULLETIN/article/view/611/246 Жоба нәтижелері тұрақты даму мен қоғамдық прогреске бағытталған жаңа әлеуметтік және экономикалық бастамаларды әзірлеу мен енгізуге негіз болады. Зерттеу барысында қол жеткізген ғылыми жаңалықтар жетекші отандық ғылыми басылымдарда жарияланған: 1. Аманғазықызы М. Постмодерн әдебиетіндегі қала тақырыбы // Еуразия гуманитарлық институтының хабаршысы. – №1/2024. – Б. 118-132. URL: https://ojs.egi.kz/BULLETIN/article/view/472/233 2. Аманғазықызы М. Қала және өркениет // Әдебиет порталы. URL: https://adebiportal.kz/kz/news/view/qala-zane-orkeniet__25409 3. Аманғазықызы М. Қала өркениеттік феномен ретінде... // Абай.кз. URL: https://abai.kz/index.php/post/183788 4. Amangazykyzy M. The motif of the urban environment’s influence on the individual // Bulletin of the Eurasian humanities institute. – №3/2024. – pp. 110-121. URL: https://ojs.egi.kz/BULLETIN/article/view/611/246 Полученные в рамках проекта результаты представляют собой значимый вклад в реализацию стратегических ориентиров, обозначенных в публикациях Президента Республики Казахстан К. Токаева, размещённых в ведущих печатных средствах массовой информации. Эти достижения также способствуют эффективной реализации положений государственной программы «Обновление учебных программ, поддержка науки и электронное ЕНТ в Республике Казахстан», инициатив, предусмотренных в программе «Цифровой Казахстан», а также других ключевых программно-нормативных документов, направленных на модернизацию образовательной и научной сферы. Жоба аясында қол жеткізген нәтижелер Қазақстан Республикасының Президенті Қ. Тоқаевтың жетекші мерзімді баспасөздерде жарияланған мақаласында көрсетілген стратегиялық бағдарларды жүзеге асыруға өз үлесін қосады. Сондай-ақ, бұл жетістіктерді «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы аясында қарастырылған «Қазақстан Республикасында оқу бағдарламаларын жаңарту, ғылымды қолдау және электронды ҰБТ» мемлекеттік бағдарламасының ережелерін жүзеге асыруда тиімді пайдалануға болады, сондай-ақ білім беру және ғылым саласын модернизациялау бағытындағы басқа да бағдарламалық-нормативтік құжаттарды іске асыруда пайдалы болмақ. Ожидаемые результаты проекта обладают комплексным эффектом, охватывающим социальные, экономические, экологические, научно-технические, мультипликативные и другие значимые аспекты. Это обусловлено тем, что в процессе детального анализа художественных произведений, отражающих урбанистическую специфику, исследуются такие элементы, как архитектурно-планировочные особенности города, климатические условия, ландшафтные характеристики, а также потребности и социальный статус различных групп городского населения. В результате такого анализа выявляются и систематизируются социальные, экономические, научно-технические и экологические проблемы, репрезентированные в литературе, что позволяет установить их взаимосвязь с реальными урбанистическими процессами и способствует разработке прикладных решений в рамках данных областей. Жобаның нәтижелері кешендік сипатқа ие, ол әлеуметтік, экономикалық, экологиялық, ғылыми-техникалық, мультипликативтік және басқа да маңызды аспектілерді қамтиды. Урбанистикалық тақырыпқа арналған көркем шығармаларды талдау кезінде қаланың архитектуралық-жобалау ерекшеліктері, климаттық жағдайы, ландшафттық сипаты, сонымен қатар қала тұрғындарының әртүрлі топтарының әлеуметтік статусы мен олардың қажеттіліктері бірге зерттеледі. Мұндай талдаудың нәтижесінде әдебиеттегі әлеуметтік, экономикалық, ғылыми-техникалық және экологиялық мәселелер анықталып, жүйеленеді. Соның негізінде шынайы урбанистикалық үдерістермен байланыс орнап, әр сала бойынша шешім әзірлеуге мүмкіндік туғызады. Результаты, полученные в ходе реализации проекта, интегрируются в образовательный процесс на всех трёх уровнях высшего образования – бакалавриате, магистратуре и докторантуре – в рамках образовательных программ по направлениям «Филология» и «Казахский язык и литература». Кроме того, данные результаты находят практическое применение в педагогической практике при преподавании казахского языка и литературы в общеобразовательных учреждениях и гуманитарных колледжах, способствуя повышению качества языковой подготовки и углублению литературоведческих знаний на различных этапах профессиональной и довузовской подготовки. Жобаны жүзеге асыру барысында қол жеткізген нәтижелер жоғары білім берудің үш сатысында – бакалавриат, магистратура және докторантурада «Филология» және «Қазақ тілі мен әдебиеті» білім беру бағдарламаларында пайдаланылады. Сонымен қатар, жалпы білім беру ұйымдарында және гуманитарлық колледждерде қазақ тілі мен әдебиетін оқытуда, білім беру сапасын арттыру мен әдебиеттанулық білімін тереңдету мақсатында кәсіби және жоғары оқу орнына дейінгі білім сатысындағы дайындықты жақсартуда педагогикалық тәжірибеде қолдануға болады. |
||||
UDC indices | ||||
82.0 | ||||
International classifier codes | ||||
17.07.00; | ||||
Key words in Russian | ||||
Современная казахская литература; Образ города; Городской текст; Менталитет; Цивилизация; | ||||
Key words in Kazakh | ||||
Қазіргі қазақ әдебиеті; Қала бейнесі; Қалалық мәтін; Менталитет; Өркениет; | ||||
Head of the organization | Сыдыков Ерлан Батташевич | доктор исторических наук / Профессор | ||
Head of work | Аманғазықызы Мөлдір | PhD (философия докторы) / Жоқ |