The object of research, development or design (in Russian) : Глобальный экономический кризис ведет сегодня к трансформации международной энергетической безопасности. Устойчивое развитие государств связано с «зеленой» энергией с использованием водорода. Казахстан декларировал приверженность парадигме низкоуглеродного экономического развития и находится на раннем этапе энергетического перехода. Европейский опыт поможет Казахстану сформировать подходы в реализации стратегий развития энергетического сектора. ЕС является важным участником и финансовым спонсором проектов по устойчивому развитию стран в центральноазиатском регионе. ЕС усиливает сотрудничество с Казахстаном в реализации «зеленого курса», содействуя энергетическому переходу и борьбе с изменением климата. В целом, комплексный анализ энергетических программ ЕС в контексте их имплементации в водородной политике Казахстана является ключевым объектом исследования.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Бүгінгі жаһандық экономикалық дағдарыс халықаралық энергетикалық қауіпсіздіктің трансформациясына әкелуде. Мемлекеттердің тұрақты дамуы сутегін пайдалану арқылы жүзеге асатын «жасыл» энергиямен байланысты. Қазақстан төмен көміртекті экономикалық даму парадигмасына адалдығын жариялап, энергетикалық ауысудың бастапқы кезеңінде тұр. Еуропалық тәжірибе Қазақстанға энергетика секторын дамыту стратегияларын жүзеге асырудағы тәсілдерді қалыптастыруға көмектеседі. Еуропалық Одақ Орталық Азия аймағындағы елдердің тұрақты даму жобаларының маңызды қатысушысы және қаржылық демеушісі болып табылады. ЕО Қазақстанмен «жасыл бағытты» жүзеге асыруда, энергетикалық ауысу мен климаттың өзгеруіне қарсы күресте ынтымақтастықты күшейтуде. Жалпы алғанда, Қазақстанның сутегі саясатына қатысты ЕО энергетикалық бағдарламаларының жан-жақты талдауы зерттеудің негізгі объектісі болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Анализ состояния и перспектив энергетической безопасности в Казахстане в связи с формированием парадигмы низкоуглеродного развития, с одной стороны, и радикальными изменениями в глобальной геополитической и геоэкономической ситуации, с другой. Будет предложен концептуальный подход к исследованию и разработке государственной политики водородной энергетики в Казахстане на основе опыта ЕС.

Aim of work (in Kazakh) : Энергетикалық қауіпсіздіктің жай-күйі мен басымдылығын талдау, бір жағынан, төмен көміртекті дамудың парадигмасының қалыптасуына, екінші жағынан, жаһандық геосаяси және геоэкономикалық жағдайдағы түбегейлі өзгерістерге байланысты. Қазақстанда сутегі энергетикасы аясында мемлекеттік саясатты зерттеу және әзірлеуге арналған тұжырымдамалық көзқарас Еуропалық Одақ тәжірибесіне негізделетін болады.

Методы исследования (на русском) : Методология исследования включает, прежде всего, системный подход. С точки зрения системного подхода мы рассматриваем энергетическую безопасность страны как систему реализации целей национальной безопасности в энергетике в целом, а также в отдельных ее секторах. Кроме того, в числе основных методов исследования будут использованы как общенаучные методы (структурный метод, а также методы аналогии, индукции и дедукции, анализа и синтеза), так и конкретно - эмпирические (сравнительно-правовой, политанализ, метод экспертных оценок, математическое моделирование, статистические и другие методы), которые позволят обосновать результаты научного проекта, выявить возможности реализации национального потенциала в сфере водородной энергетики в интересах обеспечения конкурентоспособности страны в условиях «четвертого энергетического перехода». Метод дискурс-анализа стратегических документов, научных публикаций и медийных сообщений, а также метод SWOT – анализа, с помощью которого будет представлена классификация рисков развития выбранного сектора энергетики.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістемесі, ең алдымен, жүйелі тәсілді қамтиды. Жүйелі тәсіл тұрғысынан біз елдің энергетикалық қауіпсіздігін энергетикадағы ұлттық қауіпсіздік мақсаттарын жүзеге асыру жүйесі ретінде, сондай-ақ оның жекелеген секторларында қарастырамыз. Бұдан басқа, негізгі зерттеу әдістері ретінде жалпығылыми әдістер (құрылымдық әдіс, сондай-ақ аналогия, индукция және дедукция, талдау және синтез әдістері) және нақты – эмпирикалық әдістер (салыстырмалы-құқықтық, саяси талдау, сараптамалық бағалау әдісі, математикалық модельдеу, статистикалық және басқа әдістер) қолданылады, олар ғылыми жобаның нәтижелерін негіздеуге, елдің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету мүддесінде сутегі энергетикасы саласындағы ұлттық әлеуетті іске асыру мүмкіндіктерін анықтауға мүмкіндік береді. Стратегиялық құжаттар, ғылыми жарияланымдар және бұқаралық ақпарат құралдары хабарламаларының дискурс-талдау әдісі, сондай-ақ SWOT-талдау әдісі қолданылып, энергетика секторының дамуының тәуекелдерін жіктеу ұсынылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проанализированы основные теоретико-методологические аспекты исследования сущности водородной энергетики. Определены прогнозы развития мировой водородной энергетики и проведён анализ международного энергетического рынка в контексте мирового тренда на декарбонизацию и развитие водородного направления энергетики. Выявлены основные вызовы и риски для экономики Казахстана в условиях энергетического перехода, а также современной геополитической и геоэкономической ситуации. Определены ключевые параметры энергетической безопасности Казахстана. Проведён SWOT-анализ текущего состояния и новых возможностей для укрепления энергетической безопасности, в том числе в контексте развития водородной энергетики. Проведён анализ государственных плановых документов в области низкоуглеродного экономического развития, возобновляемых источников энергии и водородной энергетики в сравнительном контексте с нормативно-правовой базой стран-лидеров ЕС в сфере водородной энергетики. Изучен научно-исследовательский и технологический потенциал Казахстана в сфере водородной энергетики.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сутекті энергетиканы зерттеудің негізгі теориялық-әдіснамалық аспектілері талданды. Әлемдік сутекті энергетиканың даму болжамдары айқындалып, көміртексіздену және сутекті энергетиканы дамыту жаһандық трендтері аясында халықаралық энергетикалық нарыққа талдау жасалды. Энергетикалық ауысу және қазіргі геосаяси мен геоэкономикалық жағдай аясында Қазақстан экономикасы үшін негізгі сын-қатерлер мен тәуекелдер анықталды. Қазақстанның энергетикалық қауіпсіздігінің негізгі параметрлері айқындалды. Энергетикалық қауіпсіздікті нығайту үшін қазіргі жағдай мен жаңа мүмкіндіктерге SWOT-талдау жасалды, соның ішінде сутекті энергетиканы дамыту контекстінде. Төмен көміртекті экономикалық даму, жаңартылатын энергия көздері және сутекті энергетика саласындағы мемлекеттік жоспарлы құжаттарға талдау жасалды. Бұл талдау ЕО елдерінің сутекті энергетика саласындағы нормативтік-құқықтық базасы аясында салыстырмалы түрде жүргізілді. Қазақстанның сутекті энергетика саласындағы ғылыми-зерттеу және технологиялық әлеуеті зерделенді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : не требуются

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : талап етілмейді

Level of implementation (in Russian) : не требуются

Level of implementation (in Kazakh) : талап етілмейді

Efficiency (in Russian) : Опыт стран ЕС в создании рынка альтернативной энергетики был проанализирован, выявлены успешные законодательные и инвестиционные подходы, которые могут быть адаптированы для ускоренного развития ВИЭ в Казахстане. Положительный и отрицательный опыт ЕС позволил Казахстану минимизировать потенциальные риски и определить приоритетные направления для устойчивой интеграции возобновляемой энергии. Экспертные опросы и глубинные интервью раскрыли текущий технологический и научный потенциал Казахстана в водородной энергетике, позволив сформировать конкретные рекомендации для ключевых участников сектора. В результате определены направления для R&D и выявлены уникальные возможности и барьеры для дальнейшего роста водородного сектора. Институциональный и функциональный анализ документов государственного планирования показал, что использование международного опыта способствовало уточнению стратегических целей Казахстана. Анализ позволил выявить пробелы и предложить оптимизации для усиления политики в области декарбонизации и водородной энергетики, ориентируясь на международные стандарты. Комплексный подход, включающий компаративный анализ, экспертные опросы и институциональный анализ, предоставил Казахстану инструменты для более точного прогнозирования и планирования в энергетическом секторе, что создало основу для устойчивого развития водородной энергетики и альтернативных источников энергии.

Efficiency (in Kazakh) : ЕО елдерінің балама энергетика нарығын құру тәжірибесі талданып, Қазақстанда ЖЭК-ті жедел дамытуға бейімдеуге болатын тиімді заңнамалық және инвестициялық тәсілдер анықталды. ЕО-ның оң және тәжірибесі Қазақстанға ықтимал тәуекелдерді азайтып, жаңартылатын энергияны тұрақты түрде интеграциялауға арналған басым бағыттарды айқындауға мүмкіндік берді. Сараптамалық сауалнамалар мен тереңдетілген сұхбаттар Қазақстанның сутегі энергетикасындағы ағымдағы технологиялық және ғылыми әлеуетін ашып көрсетіп, сектордағы негізгі қатысушылар үшін нақты ұсыныстарды қалыптастыруға ықпал етті. Нәтижесінде, зерттеулер мен әзірлемелерге арналған бағыттар анықталып, сутегі секторын одан әрі дамыту үшін бірегей мүмкіндіктер мен кедергілер айқындалды. Мемлекеттік жоспарлау құжаттарына институционалдық және функционалдық талдау жүргізу халықаралық тәжірибені қолдану Қазақстанның стратегиялық мақсаттарын нақтылауға ықпал еткенін көрсетті. Талдау нәтижесінде кемшіліктер анықталып, декарбонизация және сутегі энергетикасы саясатын халықаралық стандарттарға сәйкес күшейту бойынша оңтайландыру ұсынылды. Комплексті көзқарас, соның ішінде салыстырмалы талдау, сараптамалық сауалнамалар мен институционалдық талдау Қазақстанға энергетика секторында дәлірек болжам жасау мен жоспарлау құралдарын берді, бұл Қазақстанда сутегі энергетикасы мен балама энергия көздерінің тұрақты дамуы үшін негіз қалыптастырды.

Field of application (in Russian) : Научные исследовательские центры, государственные квази государственные учреждения связанные с энергетикой, профессорско-преподавательский состав, докторанты/магистранты

Field of application (in Kazakh) : Ғылыми-зерттеу орталықтары, энергетика саласына байланысты мемлекеттік квазимемлекеттік мекемелер, профессор-оқытушылар құрамы, докторанттар/магистранттар.