Inventory number IRN Number of state registration
0324РК01119 AP22688129-KC-24 0124РК00094
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 1
International publications: 0 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 9691640 AP22688129
Name of work
Cовременная интерпретация и перевод на русский язык назиданий Абая
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Бутеев Бактияр Оразгалиевич
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
НАО "Казахский национальный педагогический университет имени Абая"
Abbreviated name of the service recipient НАО "КазНПУ им.Абая"
Abstract

Книга назиданий Абая Кунанбаева.

Абай Құнанбайұлының ғақлия кітабы.

Целью данного проекта является перевод слов назидания Абая на русский язык, реабилитация образа бая, который ранее был представлен в коннотативно-сниженном значении.

Бұл жобаның мақсаты - Абай Құнанбайұлының Ғақлия кітабын орыс тіліне аудару және бұрын төмендетілген мағынада көрсетілген бай бейнесін қалпына келтіру.

В ходе исследовательской работы используются основные лингвистические методы: метод компонентного и семантического анализа, сравнительно-сопоставительное исследование в диахронии и синхронии, методы описания, систематизации, группировки, дифференциации необходимых данных, обобщения понятий.

Зерттеу жұмысы барысында негізгі лингвистикалық әдістер қолданылады: компоненттік және семантикалық талдау әдісі, диахрония мен синхронияда салыстырмалы-сопоставительный зерттеу, сипаттау, жүйелеу, топтастыру, қажетті деректерді дифференциациялау, ұғымдарды жалпылау әдістері.

Будет осуществлен максимально точный смысловой перевод слов назидании с учетом лексических особенностей языка Абая, что позволит передать не только смысл, но и сохранит художественный стиль оригинала, чтобы передать читателям не только содержание, но и эмоциональную и художественную суть произведения. Поскольку перевод является показателем культурного взаимообмена, ожидается, что он привлечет внимание читателей и станет объектом обсуждения в культурном сообществе. Это может способствовать активной дискуссии и лучшему пониманию культурных ценностей. Также успешный перевод способствует повышению интереса к литературному наследию Абая, привлекая новое поколение читателей к его произведениям. Будет реабилитирован образ бая, преодолев предвзятости или стереотипы, которые могли быть связаны с этим образом ранее. Одна из научных статей будет посвящена теме устаревших слов, которые утратили свою актуальность в современном языке, но были использованы в творчестве Абая. Также будет проведен анализ имен и терминов с неизвестной этимологией и произведена попытка раскрыть возможные источники и происхождение этих лексических единиц.

Абай тілінің лексикалық ерекшеліктерін ескере отырып, насихаттау сөздерінің мағыналық тұрғыдан ең дәл аудармасы жасалады, бұл тек мағынаны ғана емес, сонымен қатар түпнұсқаның көркемдік стилін сақтап, оқырмандарға тек мазмұнды ғана емес, сондай-ақ шығарманың эмоционалдық және көркем мәнін жеткізуге мүмкіндік береді. Аударма мәдениетаралық алмасудың көрсеткіші болғандықтан, оның оқырмандардың назарын аударып, мәдени қоғамдастықта талқыланатын нысанға айналатыны күтілуде. Бұл белсенді пікірталасқа және мәдени құндылықтарды тереңірек түсінуге ықпал етуі мүмкін. Сондай-ақ, сәтті аударма Абайдың әдеби мұрасына деген қызығушылықты арттырып, оның шығармаларына жаңа буын оқырмандарын тартады. Баяның бейнесі жаңғыртылып, бұған дейінгі байланысты болған үрейлер мен стереотиптерді жеңуге мүмкіндік береді. Ғылыми мақалалардың бірі Абай шығармашылығында қолданылған, бірақ қазіргі тілде өз мәнін жоғалтқан ескірген сөздерге арналады. Сонымен қатар, этимологиясы белгісіз атаулар мен терминдерді талдау жүргізіліп, осы лексикалық бірліктердің мүмкін болатын көздері мен шығу тегін анықтауға тырысатын болады.

Важность проекта обусловлена тем, что перевод слов Абая на русский язык расширит доступ к его философии и идеям. Анализ написанных статей, научных трудов о творчестве, сделанных переводов произведений выдающегося мыслителя, изучение содержащихся в нем выводов могут служить основой для объективного исследования ученых в последующих исследованиях.

Жоба маңызды, себебі Абайдың сөздерін орыс тіліне аудару оның философиясы мен идеяларына қолжетімділікті кеңейтеді. Абай шығармашылығына арналған жазылған мақалалар, ғылыми еңбектер, оның шығармаларының жасалған аудармаларының талдауы, солардағы қорытындыларды зерттеу ғалымдардың кейінгі зерттеулерінде объективті зерттеулердің негізі бола алады.

Научный проект может стать основой для литературных исследований, включая анализ структуры произведения, стиля автора, также может стать объектом исследования для лингвистов, изучающих особенности языковой трансформации и адаптации текстов различных жанров. Наличие квалифицированных исследователей, способных понять и передать не только языковые нюансы, но и культурные аспекты творчества поэта будут способствовать успешному завершению проекта, соответственно для достижения цели проекта авторам могут потребоваться доступ к библиотекам, архивам, исследовательским материалам и возможностям для консультаций с экспертами. Данный проект имеет потенциал оказать положительное воздействие на научные исследования и культурное обогащение, при условии профессионального подхода и учета необходимых условий для успешной реализации.

Ғылыми жоба әдеби зерттеулердің негізі бола алады, соның ішінде шығарма құрылымын, автор стилін талдау, сондай-ақ тілдік трансформация және әртүрлі жанрдағы мәтіндердің адаптациясын зерттейтін лингвистер үшін зерттеу нысанына айналуы мүмкін. Сарапшылармен кеңес алу мүмкіндіктері, сондай-ақ ақын шығармашылығының тек тілдік ерекшеліктерін ғана емес, мәдени аспектілерін де түсініп, жеткізе алатын білікті зерттеушілердің болуы жобаның сәтті аяқталуына ықпал етеді. Осы мақсатқа жету үшін авторлар кітапханаларға, архивтерге, зерттеу материалдарына қолжетімділікке және сарапшылармен консультация мүмкіндіктеріне мұқтаж болуы мүмкін. Бұл жоба кәсіби көзқарас пен сәтті іске асыру үшін қажетті шарттарды ескере отырып, ғылыми зерттеулер мен мәдени байытуға оң әсерін тигізуге әлеуетті.

Популяризация творчества Абая на международном уровне является одной из наиболее актуальных проблем, стоящих перед абаеведами, литераторами, лингвистами. Помимо этого, результаты проекта могут служить площадкой для диалога и обмена мнениями между учеными, литераторами из разных стран.

Абай шығармашылығын халықаралық деңгейде танымал ету — абайтанушылар, әдебиетшілер, лингвистер алдында тұрған ең өзекті мәселелердің бірі. Бұдан басқа, жоба нәтижелері ғалымдар мен әдебиетшілер арасында әртүрлі елдерден пікір алмасу мен диалог алаңы бола алады.

Перевод языка Абая, конечной мысли поэта повышает актуальность и значимость исследования и, как следствие, способствует развитию нескольких важных сфер. В частности результаты исследовании могут быть использованы: 1) на курсах «Абаеведение» в общеобразовательных школах; 2) студентами вузов, особенно обучающимися по специальности «Казахский язык и литература»; 3) исследователями общественно-гуманитарного, в том числе филологического направления; 4) в качестве дополнительного материала в научно-исследовательских центрах «Абаеведение», «Тюркология» и др.

Абай тілін, ақынның түпкі ойын аудару зерттеудің өзектілігі мен маңыздылығын арттырады және соның нәтижесінде бірнеше маңызды саланың дамуына ықпал етеді. Атап айтқанда, зерттеу нәтижелері мынадай салаларда қолданылуы мүмкін: «Абайтану» курстарында жалпы білім беретін мектептерде; жоғары оқу орындарының студенттері, әсіресе «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығы бойынша оқитындар үшін; қоғамдық-гуманитарлық, оның ішінде филологиялық бағыттағы зерттеушілер үшін; «Абайтану», «Түркітану» сияқты ғылыми-зерттеу орталықтарында қосымша материал ретінде.

UDC indices
517.962
International classifier codes
17.01.21; 17.82.00; 17.82.10; 17.82.90;
Key words in Russian
Перевод произведений Абая; Текстология; Рукопись; Проза; Поэзия; Литература;
Key words in Kazakh
Абай шығармаларын аудару; Мәтінтану; Қолжазба; Проза; Поэзия; Әдебиет;
Head of the organization Тілеп Болат Анапияұлы к.полит.н. / нет
Head of work Бутеев Бактияр Оразгалиевич Доктор PhD / нет