The object of research, development or design (in Russian) : Железные бактерии Acidiobacillus ferroxidans, используемые для биокоагуляционной очистки сточных вод, модельные растворы, содержащие органические загрязнители, сточные воды из разных предприятии (молокоперерабатывающий завод, нефтеперерабатывающий завод, коммунально-бытовые сточные воды).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ағынды суды биокоагуляциялық тазалауда пайдаланылатын Acidiobacillus ferroxidans темір бактериялары, құрамында органикалық ластауыштары бар модельдік ерітінділер, өнеркәсіптерден алынған ағынды сулар(сүт өңдеу зауыты, мұнай өңдеу зауыты, тұрмыстық-коммуналдық ағынды су).

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является разработка технологии биокоагуляционной очистки сточных вод от органических загрязнителей в системе очистки сточных вод с использованием жизнедеятельности хемотрофных бактерий.

Aim of work (in Kazakh) : Хемотрофты бактериялардың тіршілік әрекетін пайдалана отырып, өндіріс орындарынан шыққан органика құрамды ағынды суларды ластауыштардан биокоагуляциялық тазарту технологиясын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : В ходе реализации проекта изоляция и культивирование железобактерий были выполнены методом предельного разбавления по ГОСТу 26670-91. Штаммы железных бактерий были культивированы в жидкой питательной среде Сильверман-Люндгрен 9К. Суспензию бактериального штамма вводили в питательную среду в соотношении 5: 1. Выращивание осуществлялось в термостате марки СПУ ТУ 9452-002-00141798-97 при температуре +30 +350С, в режиме непрерывного перемешивания. Наблюдали рост тионовых бактерий по цвету жидкой питательной среды. Цвет среды в результате образования оксидов железа изменилась на красновато-коричневый цвет. Активность бактерий определяли трилонометрическим методом в зависимости от степени окисления двухвалентного железа и сканирующим спектрофотометром УФ/ CARY50. Стандартный образец был выполнен в соответствии с требованиями ГОСТ 673-21. Изоляты идентифицировали с помощью ПЦР-анализа аппартом HERCUVAN lab systems. Для молекулярно-филогенетического анализа бактерий использовалось программное обеспечение MEGA. В микроскопировании препараты из штамма бактерий A. ferrooxidans готовили «раздробленным» и «плавучим капельным» методом, исследовали под световым микроскопом МИКРОМЕД -3 и levenguk, С увеличением в 40 и 100 раз. Статистический анализ результатов-эксперименты проводились трижды в повторениях, рассчитывались при стандартном отклонении 0,91>P> 0,85. Статистическая обработка проводилась на ПК"Pentium-IV" с использованием статистического программного пакета Microsoft Excel.

Методы исследования (на казахском) : Жобаны жүзеге асыру барысында темір бактерияларын оқшаулау және дақылдандыру - МЕМСТ 26670-91 бойынша шекті сұйылту әдісімен орындалды. Темір бактериясының штаммдары Сильверман-Люндгрен 9К сұйық қоректік ортада дақылдандырылды. Қоректік ортаға бактериялық штаммның суспензиясы 5: 1 қатынаста енгізілді. Өсіру СПУ ТУ 9452-002-00141798-97 маркалы термостатта +30 +350С температурада, үздіксіз шайқау режимінде жүзеге асырылды. Тионды бактериялардың өсуін сұйық қоректік ортаның түсінен байқадық. Қоректік орта алдымен мөлдір түсті, кейіннен темір оксидтерінің пайда болу нәтижесінде қызғылт қоңыр түске айналды. Бактериялардың белсенділігін екі валентті темірдің тотығу дәрежесеніне қарай трилонометриялық әдіспен және УК/көрінетін CARY50 аймағының сканерлік спектрофотометрмен анықталды. Стандартты үлгі МЕМСТ 673-21 талабына сай жасалынды Изоляттар ПЦР-талдау арқылы HERCUVAN lab systems аппаратымен идентификацияланды. Бактериялардың молекулалық-филогенетикалық талдауы үшін MEGA бағдарламалық қамтамасыз ету пайдаланылды. Микроскоптау тәсілінде A. ferrooxidans бактерия штамынан препараттар «жаншылған» және «жүзгінді тамшылы» әдіспен дайындалды: Levenguk, МИКРОМЕД -3 жарық микроскопында 40 және 100 еселік ұлғайту арқылы зерттелді. Нәтижелерді статистикалық талдау - тәжірибелер қайталануларда үш рет жүргізілді, стандартты ауытқу 0,91>P> 0,85 кезінде есептелді. Статистикалық өңдеу "Pentium-IV"ДК-де Microsoft Excel статистикалық бағдарламалық пакетін қолдану арқылы жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате проведенных исследований были выделены 10 изолятов из полиметаллических шлаков, расположенных в поселке Ащысай, и из штамма А.Ferrooxidans Ach 1. Активность выделенных штаммов определяли трилонометрическим методом. Наибольшая скорость окисления двухвалентного железа до трехвалентного железа составляет 0,5±0,1 г/л в час. Поскольку исследования проводились в различных диапазонах температур, было установлено, что оптимальной температурой для биологического окисления двухвалентного железа микроорганизмами является +30 +35°С. Выделенные активные штаммы: A. Ferrooxidans IS 1,3,4; A. Ferrooxidans ThiO 2,3,5,8.Штаммы IS имеют следующие таксономические характеристики: через 4-7 суток в пробирке, посеянной в питательной среде 9К, образовался густой осадок. Цвет питательной среды изменился от прозрачного до красновато-коричневого. pH среды 2,1±0,1. в результате микроскопического анализа – клетки имеют палочковидную форму, размер 0,4 ×(0,8-1) мкм, грамотрицательные, аэробные. Штаммы ThiO имеют следующие характеристики: слабый осадок образовался через 8-10 суток в пробирке, инокулированной в питательной среде 9К. Цвет питательной среды изменился со светло-коричневого на слабо-янтарного. pH среды 2,1±0,1. Форма клеток палочковидная, индивидуальная, парная, грамотрицательная, аэробная. В результате ПЦР анализа соответствующая гомологичная идентичность близкому штамму NR 115487:59-778 Thiobaccilus ferroxidans A1 составила 99,1%.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде Ащысай кентінде орналасқан полиметалл қождарынан және де A. Ferrooxidans Ach 1 штамынан 10 изолят оқшаулап алынды. Трилонометриялық әдіспен зерттеу нәтижесінде екі валентті темірдің үш валентті темірге дейін тотығудың ең үлкен жылдамдығы сағатына 0,5±0,1 г/л екендігі анықталды. Зерттеулер әр түрлі температуралар диапазонында жүргізілгендіктен, сәйкесінше, екі валентті темірдің микроағзалар арқылы биологиялық тотығуы үшін оңтайлы температура +30 +350С екендігі анықталды. Темірді тотықтыру жылдамдығына байланысты алынған белсенді штаммдар: A. Ferrooxidans IS 1,3,4; A. Ferrooxidans ThiO 2,3,5,8. IS штаммдары келесі таксономиялық белгілерге ие: 9К қоректік ортасында егілген пробиркада 4-7 тәуліктен кейін қою тұнба пайда болды. Қоректік ортаның түсі мөлдір түстен қызғылт қоңыр түске дейін өзгеріп, темір бактерияларының бар екендігі анықталды. Ортаның pH 2,1±0,1. Микроскопиялық талдау нәтижесінде – жасушаларының пішіні таяқша тәрізді, өлшемі 0,4 ×(0,8-1) мкм, грамтеріс, аэробты. ThiO штаммдарының таксономиялық белгілері: 9К қоректік ортада егілген пробиркада 8-10 тәуліктен кейін әлсіз тұнба түзілді. Қоректік ортаның түсі ашық қоңырдан әлсіз қызғылт түске өзгерді. Ортаның pH 2,1±0,1. Жасушалар пішіні таяқшалар, жеке, жұп болып келеді, грамтеріс, аэробты. ПЦР сараптама нәтижесінде NR 115487:59-778 Thiobaccilus ferroxidans A1 жақын штамымен сәйкес гомологиялық ұқсатығы 99,1% құрады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Из полиметаллических шлаков, расположенных в поселке Ащысай, было изолировано 8 изолятов. Из них выделены 4 штамма наиболле эффективные для проведения исследовании биокоагуляционной очистки сточных вод: A. Ferrooxidans ThiO 2,3,5,8.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ащысай кентінде орналасқан полиметалл қождарынан 8 изолят алынды. Оның ішінде бөлініп алынған 4 штам: A. Ferrooxidans ThiO 2,3,5,8. ағынды суды биокоагуляцилық тазарту үшін жүргізілетін зерттеулерге тиімді.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Разработанный способ может быть коммерциализирован после завершения проекта.

Efficiency (in Kazakh) : Жоба аяқталғаннан кейін әзірленген әдісті коммерцияландыруға болады.

Field of application (in Russian) : Научные результаты могут быть использованы для практического применения на предприятиях, имеющих сточные воды, содержащие органические загрязнители, а также в системах очистки сточных вод.

Field of application (in Kazakh) : Ғылыми нәтижелерді құрамында органикалық ластаушы заттар бар ағынды сулары бар кәсіпорындарда практикалық қолдану үшін, сондай –ақ ағынды суларды тазарту жүйесінде де пайдалануға болады.