The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования были мускусные утки и полученный мулард (англ. mulard, moulard; производное от англ. «muscovy duck», «мускусная утка» и англ. «mallard», «кряква»), то есть межвидовой гибрид, получаемый при скрещивании селезней мускусных уток с домашними утками пород пекинская белая.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны мускус үйректері және мулард (ағылш. mulard, moulard; ағылшынның «muscovy duck», «muscovy duck» және ағылшынның «mallard», «mallard» сөздерінен шыққан), яғни мускус үйректерінің аталықтары мен Пекиндік ақ үйректерімен шағылыстыру арқылы алынған түраралық будан

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является разработка прогрессивных ресурсосберегающих технологии производства мяса и инкубационных яиц мускусных уток Западно – Казахстанской области.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – Батыс Қазақстан облысында мускус үйректерінің етін және инкубациялық жұмыртқаларын өндірудің прогрессивті ресурс үнемдейтін технологияларын дамыту.

Методы исследования (на русском) : Были проведены научно-исследовательские работы по изучению влияния разработанной рецептуры для каждой половозрастной группы кормления экспериментальных групп молодняка мускусных уток и мулардов. При проведении научных исследований зоотехнические, технологические и зоогигиенические параметры соответствовали нормам. Также были сформированы экспериментальные контрольная и опытные группы, мускусные утки и муларды были отобраны общепринятым в зоотехнии – методом группы – аналогов. При составлении нормированных рационов кормления экспериментальных групп были добавлены кормовые добавки для повышения продуктивности птиц, балансирования рациона по основным показателям и для определения эффективности составленного рациона. При проведении исследований учитывали зоотехнический анализ состава кормов по всем показателям (питательная, минеральная ценности) в соответствии с ГОСТ РК. Также для составления нормированного и сбалансированного рациона использовались лабораторные данные зоотехнического анализа кормов.

Методы исследования (на казахском) : Мускус үйректері мен мулард тәжірибелік топтарын азықтандырудың әрбір жас және жыныс тобына әзірленген азықтың әсерін зерттеу бойынша зерттеу жұмыстары жүргізілді. Ғылыми зерттеулерді жүргізу кезінде зоотехникалық, технологиялық және зоогигиеналық көрсеткіштер стандартқа сай болды. Сонымен қатар зоотехниядда қабылданған жалпы әдістер бойынша мускус үйректері мен мулардтары тәжірибелік және бақылау топтарына бөлінді. Тәжірибе топтарына стандартталған азықтандыру рационын құрастыру кезінде құстардың өнімділігін арттыру, негізгі көрсеткіштер бойынша қоректік балансты теңестіру және дайындалған рационның тиімділігін анықтау үшін азық қоспалары қосылды. Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізген кезде ҚР МЕМСТ бойынша барлық көрсеткіштер бойынша (қоректілік, минералды құндылықтар) жем құрамының зоотехникалық талдауын ескердік. Сондай-ақ стандартталған және теңдестірілген рационды құрастыру үшін жемнің зоотехникалық талдауының зертханалық мәліметтері пайдаланылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые в Западно – Казахстанской области будут разработаны прогрессивные ресурсосберегающие технологии производства мяса и инкубационных яиц водоплавающих птиц Западно – Казахстанской области. Будут проведены исследования по получению мулардов, по изучению продуктивных, хозяйственно-полезных, воспроизводительных, убойных качеств птиц, и инкубация яиц мускусных уток. Результаты исследовании показали, что в 7-дневном возрасте наблюдалось различие по живой массе между утятами контрольной и опытных групп в сторону увеличения её значений в опытных группах. Дальнейшие исследования живой массы выявили устойчивое её увеличение при скармливании утятам кормовых добавок «Сал КАРБ сухой» и «ТОКСФИН сухой» с основным рационом+премикс. Так, молодняк I, II гр. превосходил по живой массе утят самцов контрольной гр. в возрасте 21 дн. на 1,04-9,67%, 56 дн. - на 13,02-23,7%, 77 дн. - на 12,37-24,07%, а также самок в возрасте 21 дн. на 41,62-50,37%, 56 дн. - на 18,95-30,8%, 77 дн. - на 14,23-28,52%.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Батыс Қазақстан облысында алғаш рет Батыс Қазақстан облысында суда жүзетін құстардың ет және инкубациялық жұмыртқасын өндірудің прогрессивті ресурс үнемдейтін технологиялары әзірленеді. Мускус үйректерін алу, өнімділігі, шаруашылыққа-пайдалы, көбею, сою қасиеттерін зерттеу және жұмыртқасын инкубациялау бойынша зерттеулер жүргізілетін болады. Зерттеу нәтижелері 7 күндік жасында бақылау және тәжірибе топтарының үйректерінің тірі салмағында тәжірибе топтарында салмақтың арту бағытында айырмашылықтар бар екенін көрсетті. Тірі салмақты одан әрі зерттеу «Сал КАРБ құрғақ» және «ТОКСФИН құрғақ» азықтық қоспалармен азықтандырылған үйректерге артықшылық байқалды. Сонымен, жас I, II топ жануарлар бақылау тобындағы аталық үйректердің тірі 21 күндік жасында 1,04-9,67%-ға, 56 күнде - 13,02-23,7%, 77 күнде - 12,37-24,07%-ға, салмаққа; аналықтары 21 күнде - 41,62-50,37%, 56 күнде - 18,95-30,8%, 77 күнде - 14,23-28,52%-ға. асып түсті.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Анализ возрастных изменений среднесуточного прироста свидетельствует о том, что наибольшие приросты наблюдаются во первый период выращивания. Показатели среднесуточного прироста живой массы утят I, II гр. превышали значения в контрольной гр. в первый период выращивания у самцов на 40,86-48,07 г., во второй период - на 14,64-20,45 г. и в среднем за 77 дн. выращивания - на 26,2-31,67 г. Результаты исследования свидетельствуют, что включение в комбикорм кормовых добавок «Сал КАРБ сухой» и «ТОКСФИН сухой» способствовало повышению количества эритроцитов и тромбоцитов в крови уток опытных групп, а также повышало количество лимфоцитов, отвечающих за иммунологический гомеостаз. Таким образом, рационы с испытуемыми концентрациями добавок содержали все необходимые питательные вещества для поддержания нормальной жизнедеятельности и хорошего состояния здоровья утят.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Орташа тәуліктік өсудің жасқа байланысты өзгерістерін талдау ең үлкен өсу бірінші бастапқы өсіру кезеңде байқалатынын көрсетеді. І, ІІ топ үйректердің тірі салмағының орташа тәуліктік өсу көрсеткіштері бақылау тобындағы бірінші кезеңде аталықтарда 40,86-48,07 г, екінші кезеңде - 14,64-20,45 г және орташа 77 күндік өсіруде – 26,2-31,67 г. артық болды. Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, «Сал КАРБ құрғақ» және «ТОКСФИН құрғақ» азық қоспаларының аралас жемге қосылуы тәжірибелік топтағы үйректердің қанында эритроциттер мен тромбоциттер санының артуына ықпал етті, сонымен қатар иммунологиялық гомеостазға жауапты лимфоциттердің санын көбейтті. Осылайша, қоспалардың сыналған концентрациясы бар азықтық қоспалар қалыпты өмірлік белсенділікті және үйректердің денсаулығын сақтау үшін барлық қажетті қоректік заттарды қамтиды.

Level of implementation (in Russian) : Результаты проведенных исследовании будут внедрены в хозяйства занимающиеся выращиванием птиц, также могут быть использованы в крупных и мелких фермерских, крестьянских хозяйствах, личных подсобных хозяйствах и частных подворьях различных регионов Казахстана. Также результаты проведенных работ будут распространятся среди работников сельского хозяйства, в особенности сред птицеводов, среди населения, а также в научном сообществе нашей страны.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері құс өсірумен айналысатын шаруашылықтарға енгізіледі, сонымен қатар Қазақстанның әртүрлі аймақтарындағы ірі және шағын фермерлік қожалықтарда, шаруа қожалықтарында, жеке қосалқы шаруашылықтарда және жеке қосалқы шаруашылықтарда пайдалануға болады. Сондай-ақ жүргізілген жұмыстардың нәтижелері ауыл шаруашылығы қызметкерлері, әсіресе құс өсірушілер арасында, халық арасында, сондай-ақ еліміздің ғылыми орталарында кеңінен насихатталмақ.

Efficiency (in Russian) : Выполнение Проекта способствует увеличению масштабов изготовления продукции птицеводства мясного направления (мясо уток), потребляемости мяса птиц на каждого человека, а также повысится качество компетентных специалистов в разных слоях аграрного комплекса (КХ, ЛПХ, и.т.д.). Результаты данных научных исследований окажет благотворительный социально-экономический эффект, а также поможет увеличить объемы производства продуктов птицеводства.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаны іске асыру ет бағытындағы құс өнімдерін (үйрек еті) өндіру ауқымын, бір адамға құс етін тұтынуды, ауыл шаруашылығы кешенінің әртүрлі салаларындағы (фермер қожалықтары, жеке шаруашылықтардағы) құзыретті мамандардың сапасын арттыруға мүмкіндік береді. Бұл ғылыми зерттеулердің нәтижелері қайырымдылық әлеуметтік-экономикалық нәтиже береді, сонымен қатар құс өнімдерінің өндірісін арттыруға көмектеседі.

Field of application (in Russian) : Птицеводство

Field of application (in Kazakh) : Құс шаруашылығы