The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования является коллекция состоящая из 118 сортов и линий пшеницы из Казахстана носители генов устойчивости желтой пятнистости Tsn1 и Tsc2, и набор канадских дифференциаторов (Glenlea, 6В662, 6В365 и Salamouni).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны ретінде Tsn1 және Tsc2 сары даққа төзімділік гендерінің тасымалдаушылары ретінде Қазақстандық 118 бидай сорттары мен перспективті линиялары тұратын коллекция және канадалық дифференциаторлар жиынтығы (Glenlea, 6В662, 6В365 және Salamouni) кіреді.

Aim of work (in Russian) : Молекулярный скрининг и идентификация изолятов нечувствительных к стробулириновым фунгицидам с внешним ингибитором хинона Qol в популяции Pyrenophora tritici-repentis пшеницы

Aim of work (in Kazakh) : Бидайдың Pyrenophora tritici-repentis популяциясындағы сыртқы хинон ингибиторымен Qol стробулирин фунгицидтеріне төзімді изоляттарды идентификациялау және молекулярлық скрининг.

Методы исследования (на русском) : Исследовательская стратегия основана на комплексном подходе, включающем фитопатологический скрининг в полевых и лабораторных условиях, селекциионные и передовые молекулярные методы исследования. Фитопатологическая оценка взрослого растения по степени поражения P. tritici-repentis оценена в процентах площади листьев, занятой желтой пятнистостью, по шкале Saari и Prescott (1975); В полевых условиях также оценена площадь под кривой развития болезни (AUDP – Area under disease progress), которую рассчитывали по формуле Wilcoxson; Выделение изолятов и инокуляция проведена по методу, описанному Lamari, Bernier (1989).

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу стратегиясы далалық және зертханалық жағдайда фитопатологиялық скринингті, селекциялық және озық молекулалық зерттеу әдістерін қамтитын кешенді тәсілге негізделген. Ересек өсімдікті зақымдану дәрежесі бойынша фитопатологиялық бағалау P. tritici-repentis Saari және Prescott шкаласы бойынша сары дақ алған жапырақ аймағының пайызымен бағаланды (1975); дала жағдайында Wilcoxson формуласы бойынша есептелген аурудың даму қисығының астындағы аймақ (AUDP – Area under disease progress) бағаланды; Изоляттарды бөліп алу және инокуляция Lamari, Bernier (1989) сипаттаған әдіс бойынша жүзеге асырылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен мониторинг распространения и развития желтой пятнистости в основных зерносеющих регионах страны (в Алматинской, Туркестанской, Костанайской и Акмолинской областей), с целью идентификации возбудителя желтой пятнитности. Осуществлен сбор инфекционного материала и выделены в чистую культуру моконидиальные изоляты P. tritici-repentis. Создана коллекция моноконидиальных изолятов Ptr, охарактеризован расовый состав и определена варулентность изолятов с использованием канадских сортов-дифференциаторов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сары дақ қоздырғышын анықтау мақсатында республиканың негізгі астық егетін аймақтарында (Алматы, Түркістан, Қостанай және Ақмола облыстарында) сары дақтардың таралуы мен дамуына мониторинг жүргізілді. Инфекциялық материал жиналып, P. tritici-repentis моконидиальды изоляттары таза культураға бөлініп алынды. Моноконидиалды Ptr изоляттарының коллекциясы құрылды, расалық құрамы сипатталды және канадалық дифференциалдау сорттары арқылы изоляттардың варуленттілігі анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Зерттеу нәтижелерінің практикалық маңыздылығы P. tritici-repentis популяциясындағы cytb (cytochrome b) мутацияларының пайда болуымен байланысты өзгеретін фитопатологиялық жағдайда бидай сорттарын жапырақ дақтарынан қорғау үшін кеңінен қолданылатын Qol стробилурин фунгицидтерінің тиімділігін растауға байланысты.ауруға төзімділіктің дамуына ықпал етеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Практическая значимость результатов исследований обусловлена подтверждением эффективности широко используемых стробилуриновых фунгицидов Qol для защиты сортов пшеницы от листовых пятнистостей в изменяющейся фитопатологической ситуации, связанной с возникновением мутаций cytb (cytochrome b) в популяции P. tritici-repentis, способствующие развитию резистентности к болезни.

Level of implementation (in Russian) : не предусмотрено

Level of implementation (in Kazakh) : қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Применимость и / или коммерческая возможность полученных научных результатов - будут получены новые знания о путях решения поставленных задач, охарактеризована устойчивость возбудителя Ptr пшеницы к стробулириновым фунгицидам Qol. Полученные результаты будут использованы в будущих селекционных программах и переданы фермерам.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған ғылыми нәтижелердің қолданылуы және / немесе коммерциялық мүмкіндігі-бидайдың сары дақ қоздырғышының Qol фунгицидтеріне төзімділік сипаты туралы іргелі деректер алынады, бұл деректер селекциялық бағдарламаларда, фитопатологияда және генетикада пайдаланылады.

Field of application (in Russian) : Агрономия, селекция и фитопатология

Field of application (in Kazakh) : Агрономия, селекция және фитопатология