The object of research, development or design (in Russian) : Тестовые участки в Алматы и Алматинской области, характеризующиеся подверженными к оползням породами, склонными к расширению при увлажнении.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ылғалдану кезінде кеңеюге бейім, көшкінге ұшырауға оңай жыныстармен сипатталатын Алматы және Алматы облыстарындағы сынақ учаскелері.

Aim of work (in Russian) : Основной целью работы является разработка и внедрение интегрированных технологий дистанционного зондирования Земли (ДЗЗ) и машинного обучения для улучшенного мониторинга и оценки оползневых рисков.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың негізгі мақсаты — көшкін қауіптерін жақсартылған мониторингілеу мен бағалау үшін Жерді қашықтан зондтау (ҚЗЖ) және машинамен оқыту интеграцияланған технологияларын әзірлеу және енгізу.

Методы исследования (на русском) : Использованы как эмпирические, так и теоретические методы научного исследования. В частности: статический метод ГНСС измерений с продолжительностью наблюдений не менее 5 часов на каждом пункте, обеспечивающяя синхронность наблюдений. При анализе данных радарной интерферометрии применялся метод PS (Persistant Scatterers) устойчивых отражателей. Метод PS основан на вычислении смещений точечных целей, постоянных отражателей для радиолокационного спутника. Этот метод обеспечивает точные измерения детальных смещений на объектах инфраструктуры, часто используемых в городских условиях. Используемые методы также включают анализ топографических карт и моделей рельефа, гидрогеологии, метеорологических данных и сделана классификация типов оползней на основе движения масс земли и влияния различных погодных факторов.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеуде эмпирикалық және теориялық ғылыми әдістер қолданылды. Атап айтқанда, әр пунктте кемінде 5 сағатқа созылатын ЖНСЖ өлшеулерінің статикалық әдісі қолданылып, байқаулардың синхрондылығы қамтамасыз етілді. Радарлық интерферометрия деректерін талдау кезінде тұрақты шағылыстырғыштар әдісі (PS — Persistant Scatterers) қолданылды. PS әдісі радиолокациялық спутник үшін тұрақты шағылыстырғыштардың нысаналы нүктелерінің ығысуын есептеуге негізделген. Бұл әдіс инфрақұрылым нысандарындағы егжей-тегжейлі ығысу қозғалыстарын дәл өлшеуді қамтамасыз етеді және көбінесе қалалық жағдайларда қолданылады. Қолданылған әдістерге топографиялық карталар мен рельеф үлгілерін, гидрогеологияны, метеорологиялық деректерді талдау және жер массаларының қозғалысы мен әртүрлі ауа райы факторларының әсеріне негізделген көшкін түрлерін жіктеу де кіреді.

Obtained results and novelty (in Russian) : В течение первого года были собраны архивные топографические, космические данные, гидрогеологические, метеорологические, сформирована структура базы данных и проведена предварительная классификация областей деформации. Выделены зоны с вероятностью оползневой активности. Проведена нулевая серия ГНСС измерений, а также интерферометрическая обработка первой серии снимков.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бірінші жыл ішінде архивтік топографиялық, ғарыштық деректер, гидрогеологиялық және метеорологиялық мәліметтер жиналып, деректер базасының құрылымы қалыптастырылды және деформация аймақтарының алдын ала жіктелуі жүргізілді. Көшкін белсенділігі ықтималдығы бар аймақтар бөлінді. Нөлдік сериялы ЖНСЖ өлшеулері, сондай-ақ алғашқы суреттер сериясының интерферометриялық өңдеуі жүргізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : • Создана база данных архивных и текущих данных о рельефе и геологии местности. • Проведены полевые GNSS-измерения для первичной оценки подвижности склонов. • Экономическая эффективность метода заключается в оптимизации затрат на мониторинг благодаря использованию данных ДЗЗ

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : • Жер бедері мен жергілікті геологияға қатысты архивтік және ағымдағы деректерден тұратын деректер базасы құрылды. * Құлама беткейлердің қозғалысын алғашқы бағалау үшін далалық ЖНСЖ-өлшеулер жүргізілді. * Әдістің экономикалық тиімділігі ҚЗЖ деректерін пайдалану арқылы мониторинг шығындарын оңтайландыруға негізделген.

Level of implementation (in Russian) : Внедрение методологии планируется после завершения валидации модели и выполнения всех полевых работ на 3 год работы.

Level of implementation (in Kazakh) : Әдістемені енгізу модельдің валидациясы аяқталғаннан және барлық далалық жұмыстар жұмыс жоспарының 3 жылында орындалғаннан кейін жоспарлануда.

Efficiency (in Russian) : Применение многомерных данных и алгоритмов машинного обучения позволяет повысить точность прогнозирования и снизить вероятность ошибок в оценке риска. Эти методы помогают эффективнее управлять опасными зонами и уменьшить потенциальный ущерб от оползней

Efficiency (in Kazakh) : Көп өлшемді деректер мен машинамен оқыту алгоритмдерін қолдану болжамның дәлдігін арттыруға және қауіп-қатерді бағалауда қателіктердің ықтималдығын төмендетуге мүмкіндік береді. Бұл әдістер қауіпті аймақтарды тиімдірек басқаруға және көшкіндерден келетін ықтимал шығындарды азайтуға көмектеседі.

Field of application (in Russian) : Результаты проекта могут применяться в управлении рисками на территориях, подверженных оползням, особенно в горных районах и в местах с активной сейсмической деятельностью

Field of application (in Kazakh) : Жобаның нәтижелері көшкін қаупі бар аумақтарда, әсіресе таулы аймақтарда және сейсмикалық белсенділігі жоғары жерлерде қауіптерді басқаруда қолданылуы мүмкін.