Inventory number IRN Number of state registration
0324РК01143 AP23484991-KC-24 0124РК00261
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 1
International publications: 0 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 28989655 AP23484991
Name of work
Повышение культурной толерантности и религиозной грамотности молодежи в условиях модернизации общественного сознания современного Казахстана
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Кожамжарова Майра Жанайдаровна
0
1
1
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество "Торайгыров университет"
Abbreviated name of the service recipient НАО "Торайгыров университет"
Abstract

Объектом исследования является комплексное изучение процессов формирования и развития культурной толерантности и религиозной грамотности молодежи Казахстана в контексте изменений, происходящих в условиях модернизации общественного сознания. Ключевыми объектами исследования являются: культурная толерантность молодежи, их отношение, восприятие и взаимодействие с различными культурными и религиозными группами в условиях мноконфессионального казахстанского общества; религиозная грамотность, включающая выявление уровня религиозности, основ религиозного знания, религиозной грамотности у молодежи; модернизация общественного сознания: процессы трансформации мировоззрения и ценностей молодежи Казахстана в контексте глобальных изменений.

Зерттеу нысаны қоғамдық сананы жаңғырту жағдайында болып жатқан өзгерістер контекстінде Қазақстан жастарының мәдени толеранттылығы мен діни сауаттылығын қалыптастыру және дамыту үдерістерін кешенді зерттеу болып табылады. Зерттеудің негізгі объектілері: жастардың мәдени толеранттылығы, көпконфессиялы қазақ қоғамы жағдайында олардың әртүрлі мәдени және діни топтармен қарым-қатынасы, қабылдауы және өзара әрекеттесуі; діни сауаттылық, оның ішінде жастардың діндарлық деңгейін, діни білім негіздерін және діни сауаттылығын анықтау; қоғамдық сананы жаңғырту: жаһандық өзгерістер жағдайында Қазақстан жастарының дүниетанымы мен құндылықтарын өзгерту үдерістері.

В условиях модернизации общественного сознания современного Казахстана повышение религиозной грамотности и культурной толерантности молодежи Казахстана по различным аспектам религиозной жизни, знание государственной политики в сфере религии на основе Digital технологии, разработка программы по повышению религиозной грамотности и формированию практических навыков по противодействию нетрадиционным религиозным течениям.

Қазіргі Қазақстанның қоғамдық санасын жаңғырту жағдайында Қазақстан жастарының діни сауаттылығы мен өмірдің түрлі аспектілеріне мәдени төзімділігін арттыру, цифрлық технологияға негізделген дін саласындағы мемлекеттік саясатты білу, діни сауаттылықты арттыру бағдарламасын әзірлеу. діни сауаттылық және дәстүрлі емес діни ағымдарға қарсы тұрудың практикалық дағдыларын қалыптастыру.

Религиозную грамотность и культурную толерантность следует рассматривать как комплексное явление общественного сознания, в котором на равноправных условиях допускается функционирование культурного многообразия, множественность религиозных взглядов. Вследствие вышеизложенного, методологическую основу исследования составили следующие методы, направленные на реализацию поставленных задач: компаративистский (сравнительный), позволяющий изучение религиозной грамотности и культурной толерантности в соответствии с региональными особенностями; исторический метод, для рассмотрения в сравнительной перспективе этнических культур и выявления их общих черт для формирования культурной толерантности и религиозной грамотности; аксиологический, позволяющий выявить значимость исследуемых явлений на основе ценностного наполнения; кросс-культурный метод, необходимый для понимания принципов и взглядов представителей различных этносов Казахстана; междисциплинарный метод для формирования целостной картины религиозного поля Казахстана и разработки научно-обоснованных индикаторов мониторинга религиозного сознания и уровня религиозной грамотности молодежи. Также в исследовании использованы социологические методы, такие как количественные (анкетирование), качественные (экспертный опрос) для выявления уровня религиозной грамотности, конфессиональных ориентаций, религиозных ценностей и установок, религиозной толерантности и др. современной казахстанской молодежи.

Діни сауаттылық пен мәдени толеранттылықты мәдени әртүрліліктің және діни көзқарастардың көптігінің жұмыс істеуіне тең шарттарда рұқсат етілген қоғамдық сананың күрделі құбылысы ретінде қарастырған жөн. Жоғарыда айтылғандардың нәтижесінде зерттеудің әдіснамалық негізі мақсаттарға жетуге бағытталған келесі әдістер болды: аймақтық ерекшеліктерге сәйкес діни сауаттылық пен мәдени төзімділікті зерттеуге мүмкіндік беретін компаративистік (салыстырмалы) әдісі; тарихи әдіс, мәдени толеранттылық пен діни сауаттылықты қалыптастыру үшін этникалық мәдениеттерді салыстырмалы тұрғыдан қарастыру және олардың ортақ белгілерін анықтау; құндылық мазмұны негізінде зерттелетін құбылыстардың маңыздылығын анықтауға мүмкіндік беретін аксиологиялық әдісі; Қазақстандағы әртүрлі этностар өкілдерінің ұстанымдары мен көзқарастарын түсіну үшін қажетті кросс-мәдени әдісі; Қазақстанның діни саласының тұтас бейнесін қалыптастырудың және жастардың діни санасы мен діни сауаттылық деңгейін бақылаудың ғылыми негізделген көрсеткіштерін әзірлеудің пәнаралық әдісі. Сондай-ақ, зерттеу барысында қазіргі қазақстандық жастардың діни сауаттылық деңгейін, діни бағдарларын, діни құндылықтары мен көзқарастарын, діни толеранттылық деңгейін және т.б. анықтау үшін сандық (сауалнама), сапалық (сарапшылармен сұқбат) сияқты әлеуметтанулық әдістері қолданылды.

Изучены отечественные и зарубежные исследования, систематизированы теоретические подходы по проблемам культурной толерантности и религиозной грамотности. Выявлены их возможности и недостатки. Установлено, что в исследовательском поле отсуствуют общепринятые теоретические подходы феномена религиозности, методов и вопросов для определения уровня, степени религиозности, религиозной грамотности и толерантности. Существующие методики оставляют за пределами исследования, внутренние мотивации и ориентиры молодежи в вопросах исследуемой проблемы. Изучение проблемы требует комплексного подхода и качественного анализа существования феномена религиозности и функционирования религиозных ценностей, их востребованности в современном обществе. Опубликована статья в журнале рекомендованном КОКСНВО МНВО РК. Осуществлены научные командировки в Западные регионы Казахстана. Проведены социологические исследования и составлен аналитический отчет. Также проведены социологическое исследование и подготовлен отчет по Павлодарской области. Разработан и проведен обучающий семинар на тему Роль светского государства в обеспечении культурной и религиозной толерантности для представителей молодежных организаций университета. Проведен круглый стол на тему Религиозная грамотность и культурная толерантность: реалии и перспективы. Участие в региональном семинаре-тренинге Профилактика экстремизма и терроризма среди несовершеннолетних, для Абайской, Восточно-Казахстанской и Павлодарской области

Мәдени толеранттылық және діни сауаттылық мәселелері бойынша отандық және шетелдік зерттеулер зерттелді, теориялық көзқарастар жүйеленді. Олардың мүмкіндіктері мен кемшіліктері айқындалды. Зерттеу саласында діндарлық феноменіне жалпы қабылданған теориялық көзқарастар, діндарлық деңгейін, дәрежесін, діни сауаттылық пен толеранттылықты анықтауға арналған әдістер мен сұрақтардың жоқтығы анықталды. Мәселені зерттеу діндарлық феноменінің бар болуы мен діни құндылықтардың қызмет етуіне, олардың қазіргі қоғамдағы өзектілігіне кешенді көзқарас пен сапалы талдауды қажет етеді. ҚР ҒЖБМ ҒЖБССҚК ұсынған журналда мақала жарияланды. Қазақстанның Батыс аймақтарына ғылыми сапарлар жүзеге асырылды. Әлеуметтік зерттеулер жүргізіліп, аналитикалық есеп құрастырылды. Сонымен қатар Павлодар облысы бойынша әлеуметтік зерттеу жүргізіліп, есеп дайындалды. Университеттің жастар ұйымдарының өкілдеріне арналған «Мәдени және діни толеранттылықты қамтамасыз етудегі зайырлы мемлекеттің рөлі» тақырыбында семинар-тренинг әзірленіп, өткізілді. «Діни сауаттылық және мәдени толеранттылық: қазіргі жағдайы мен болашағы» тақырыбында дөңгелек үстел өтті. Абай, Шығыс Қазақстан және Павлодар облыстарын қамтыған «Кәмелетке толмағандар арасында экстремизм мен терроризмнің алдын алу» өңірлік семинар-трегингке жоба мүшесі қатысты.

В рамках проекта были проанализированы модели изучения религиозности, религиозной грамотности и толерантности, разработанные в философии, социологии, психологии религии. Установлены их возможности и недостатки. Выявлено, что изучение исследуемой проблемы должно опираться на интегративный подход, учитывающий как количественные, так и качественные аспекты религиозности, что в технико-экономическом аспекте будет способствовать выявлению индикаторов направленных на измерение уровня религиозности, определения вектора направления исследований и деятельности по повышению религиозной грамотности, поддержанию толерантного и взаимопонимающего общества в условиях модернизации общественного сознания современного Казахстана.

Жоба аясында философия, әлеуметтану және дін психологиясында қалыптасқан діншілдік, діни сауаттылық және толеранттылықты зерттеу үлгілері талданды. Олардың мүмкіндіктері мен кемшіліктері анықталған. Зерттелетін мәселені зерделеу діндарлықтың сандық және сапалық аспектілерін ескеретін интегративті тәсілге негізделуі керек екендігі анықталды, бұл техникалық-экономикалық жағынан діндарлық деңгейін өлшеуге бағытталған индикаторларды анықтауға, діни сауаттылықты арттыру бойынша зерттеулер мен қызмет бағыттарының векторын анықтауға, қазіргі заманғы Қазақстанның қоғамдық сананы жаңғырту жағдайында толерантты және өзара түсінетін қоғамды қолдауға ықпал етеді.

Результаты исследования будут распространены среди потенциальных пользователей, сообщества ученых, широкой гражданской общенности, организации образования различных уровней, представителей духовенства, уполномоченные государственные организации и местные испольнительные органы.

Зерттеу нәтижелері әлеуетті пайдаланушылар, ғылыми қоғамдастық, азаматтық қоғам арасында, әртүрлі деңгейдегі білім беру ұйымдары, діни басқарма өкілдері, уәкілетті мемлекеттік ұйымдар және жергілікті атқарушы органдар арасында таратылатын болады.

UDC indices
130.2(574)
International classifier codes
02.71.00;
Key words in Russian
религиозная грамотность; культурная толерантность; религиозная идентичность; религиозные ценности; деструктивные религиозные движения; модернизация общественного сознания; Digital технологии;
Key words in Kazakh
діни сауаттылық; мәдени толеранттылық; діни бірегейлік; діни құндылықтар; деструктивті діни қозғалыстар; қоғамдық сананың жаңғыруы; Digital технологиялар;
Head of the organization Ержанов Нурлан Тельманович Доктор биологических наук / профессор
Head of work Кожамжарова Майра Жанайдаровна Кандидат философских наук / ассоциированный профессор