The object of research, development or design (in Russian) : Теологические концепции в наследии Матуриди, Ясави и Абая

The object of research, development or design (in Kazakh) : Матуриди, Иасауи және Абай мұраларындағы теологиялық тұжырымдар

Aim of work (in Russian) : Данный проект нацелен на анализ религиоведческих и теологических аспектов взглядов Абая, проявленных в целом в «религиозном познании», «религиозном опыте», «религиозном сознании» и «религиозной вере», имеющих место в его «Словах назидания» и стихотворных произведениях. То есть раскрывается сущность казахско-мусульманской концепции через изучение преемственности теологических взглядов Абая, школы Матуриди и учения Ясави.

Aim of work (in Kazakh) : Бұл жобада Абайдың теологиялық көзқарастарын оның «Қара сөздері» мен өлең туындыларында орын алған «діни таным», «діни тәжірибе», «діни сана» және «діни сенім» тұтастығына жауап беретін дінтанулық, теологиялық аспектілерді талдау мақсат етіледі. Яғни Абайдың теологиялық көзқарастарының Матуридилік мектебі мен Иасауи ілімдері арасындағы сабақтастығы зерделеніп, сол арқылы қазақ мұсылмандық түсінігінің болмысы ашылады

Методы исследования (на русском) : Методологическую основу исследовательской работы составляют историчность и объективность, а также используются такие методы, как анализ-синтез, историко-сравнительный анализ, герменевтический и феноменологический подходы. Проведен текстологический и герменевтический анализ выбранных текстов.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу жұмысының методологиялық негізіне тарихилық пен объективтілік, сондай-ақ зерттеу жұмысында анализ-синтез, тарихи-салыстырмалы талдау, герменевтикалық тәсіл, феноменологиялық тәсілдер қатар қолданылды. Таңдалған мәтіндерге текстологиялық, герменевтикалық талдаулар жасалды.

Obtained results and novelty (in Russian) : - В 30 и 40 Словах назидания Абай рассматривает методы интерпретации Корана и Сунны, ключевых источников исламских знаний. Анализ показывает, что значительная часть его размышлений о природе человека укоренена в религиозной мысли, отражающей экзистенциально-антропологический подход. Коран и хадисы выступают как смысловые слои, соединяющие общество и Бога. На основании этих слоев выявляется, что один из главных принципов методологии Абая — это оценка человека как самостоятельного и независимого субъекта в обществе, свободного от страха и изоляции; - Выявлено, что творчество и наследие Абая в современности представляют собой уникальную национальную ценность, способную выработать устойчивый иммунитет против дезориентации и отчуждения молодежи под влиянием деструктивных религиозных течений. Модель мусульманства, предложенная Абаем, строится на приоритете образования и разума. Абай, рассматривая нравственность как центральное качество личности, проявлял глубокий интерес к социальным вопросам, религии, образованию и обучению. Его прогрессивные идеи и взгляды остаются актуальными и востребованными; - Анализ религиозных терминов в творчестве Абая свидетельствует о его глубоких исламских знаниях и мастерстве передачи религиозных идей через свои произведения. Приверженность Абая вероучению Матуриди и ханафитскому мазхабу отчетливо прослеживается в его текстах.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - 30 бен 40-шы қара сөздер аралығындағы Абайдың исламдық танымның қайнар көздері саналатын құран мен сүннетті түсіндірудегі әдіс-тәсілдеріне талдау жасалып, оның адам туралы айтқан ойларының ең маңызды бөлігі экзистенциалды-антропологиялық көзқарасты орнықтырған діни ой-танымда жатқандығы айқындалды. Құран мен хадис - қоғамдағы адамды Алламен байланыстырып жатқан қабаттар. Осы қабаттар арқылы қоғамдағы адамды оқшауламай, үркітпей, біртұтас тұлға ретінде бағалау Абайдың негізгі әдістемесіне кіретіндігі тұжырымдалды; - Абай шығармалары мен мұрасының бүгінгі дін төңірегіндегі жат діни ағымдардың жастарды адастыруына, жаттануына қарсы иммунитет қалыптастыра алатын бірден бір ұлттық құндылық екендігі айқындалды. Абай негіздеп түсіндірген мұсылмандық үлгісі тәрбие мен ақыл-ойға деген қарым-қатынастан туындайды. Адамгершілікті тұлғаның негізгі қасиеттері деп білген ойшылдың қоғамдық мәселелер, дін, тәрбие, ұстаздық, т.б. турасындағы озық ойлары мен пікірлері әлі күнге құнды; - Абайдың шығармаларындағы діни ұғымдарды талдау арқылы ақынның исламдық білімінің қаншалықты терең болғаны, шығармалары арқылы діни идеяларды қалай жеткізгені айқындалды. Абай ақидада, яғни сенім мәселесінде Матуриди мектебін, ал фиқһта ханафи мәзһабын ұстанғаны шығармаларында айқын көрініс тапқан.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Научные результаты для достижения социально-экономического результата могут быть использованы при создании эффективной системы организационно-идеологических механизмов борьбы с этнической и религиозной нетерпимостью, экстремизмом.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Әлеуметтік-экономикалық нәтижелерге қол жеткізу үшін ғылыми нәтижелерді этникалық және діни төзімсіздік пен экстремизмге қарсы күрестің ұйымдастырушылық-идеологиялық тетіктерінің тиімді жүйесін құру үшін пайдалануға болады.

Level of implementation (in Russian) : не предусмотрено

Level of implementation (in Kazakh) : қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Научные результаты могут быть использованы для бесконфликтного решения проблем в сфере религии, обеспечения духовной и независимой сферы, позволяющей обеспечить социально сбалансированное развитие общественных отношений и гражданского общества в стране.

Efficiency (in Kazakh) : Ғылыми нәтижелерді дін саласындағы мәселелерді жанжалсыз шешу үшін, елдегі әлеуметтік қатынастарды, азаматтық қоғамды әлеуметтік тұрғыдан теңгерімді дамытуға мүмкіндік беретін рухани-тәуелсіз саланы қамтамасыз ету үшін қолдануға болады.

Field of application (in Russian) : Результаты проекта могут быть использованы учреждениями образования, акиматами, комитетами по делам молодежи, правоохранительными органами и т.д. Научные результаты также могут быть использованы при принятии государственной программы по борьбе с религиозным экстремизмом и терроризмом, при разработке молодежной политики, при реализации государственной политики в сфере религии

Field of application (in Kazakh) : Жоба нәтижелерін білім беру мекемелері, әкімдіктер, жастар істері бойынша комитеттер, құқық қорғау органдары және т.б. қолдана алады. Сондай-ақ ғылыми нәтижелер діни экстремизм мен терроризмге қарсы мемлекеттік бағдарламаны қабылдауда, жастар саясатын дамытуда, дін саласында мемлекеттік саясатты жүзеге асыруда пайдалануға болады