The object of research, development or design (in Russian) : Воздействие гендерного фактора на демографическое развитие РК. Современная демографическая ситуация в Казахстане с позиции взаимоотношений социальных групп мужчин и женщин

The object of research, development or design (in Kazakh) : Гендерлік фактордың Қазақстан Республикасының демографиялық дамуына әсері. Ерлер мен әйелдер әлеуметтік топтарының өзара қарым-қатынасы тұрғысынан Қазақстандағы қазіргі демографиялық жағдайы

Aim of work (in Russian) : 1. Оценить воздействие гендерного фактора на демографическое развитие РК 2. Оценить современную демографическую ситуацию в Казахстане с позиции взаимоотношений социальных групп мужчин и женщин

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстан Республикасындағы демографиялық дамуға гендерлік фактордың әсерін бағалау. Ерлер мен әйелдер әлеуметтік топтарының өзара қарым-қатынасы тұрғысынан Қазақстандағы қазіргі демографиялық жағдайды бағалау.

Методы исследования (на русском) : Метод дескриптивной статистики Использован для описания и обобщения данных, выявления основных тенденций и закономерностей. Демографические методы Применялись для анализа показателей рождаемости, смертности, продолжительности жизни и миграции. Системный анализ Обеспечил комплексное исследование взаимосвязей между различными демографическими и социально-экономическими факторами. Статистический анализ Использовался для количественной оценки данных, проверки гипотез и расчета основных демографических показателей. Графический анализ Применялся для визуализации данных и выявления трендов на диаграммах и графиках. Сравнительный анализ Проведен для сопоставления показателей в разных регионах, возрастных и гендерных группах. Горизонтальный анализ Использован для изучения данных за конкретный период времени. Вертикальный анализ Применялся для исследования динамики изменений показателей в течение длительного времени.

Методы исследования (на казахском) : Дескриптивті статистика әдісі Деректерді сипаттау және жалпылау, негізгі тенденциялар мен заңдылықтарды анықтау үшін қолданылды. Демографиялық әдістер Туу, өлім-жітім, өмір сүру ұзақтығы және миграция көрсеткіштерін талдауда қолданылды. Жүйелік талдау Әр түрлі демографиялық және әлеуметтік-экономикалық факторлар арасындағы байланыстарды кешенді зерттеуді қамтамасыз етті. Статистикалық талдау Деректерді сандық бағалау, гипотезаларды тексеру және негізгі демографиялық көрсеткіштерді есептеу үшін қолданылды. Графикалық талдау Деректерді визуализациялау және диаграммалар мен графиктерде трендтерді анықтау үшін қолданылды. Салыстырмалы талдау Әр түрлі аймақтар, жас және гендерлік топтар арасындағы көрсеткіштерді салыстыру үшін жүргізілді. Горизонтальды талдау Белгілі бір уақыт кезеңіндегі деректерді зерттеу үшін қолданылды. Тік талдау Ұзақ мерзімді уақыт аралығында көрсеткіштердің өзгерістерінің динамикасын зерттеу үшін қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Исследована современная демографическая динамика с акцентом на гендерную составляющую. Выявлены демографические проблемы в РК. Выработаны рекомендации по улучшению демографической ситуации с позиции гендерного фактора. Выявлены проблемы в современной демографической ситуации в Казахстане с позиции взаимоотношений социальных групп мужчин и женщин. Выработаны рекомендации по улучшению демографической ситуации с позиции взаимоотношений мужчин и женщин.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазіргі демографиялық динамика гендерлік құрамға баса назар аудара отырып зерттелді. Қазақстан Республикасындағы демографиялық проблемалар анықталды. Гендерлік фактор тұрғысынан демографиялық жағдайды жақсарту бойынша ұсыныстар әзірленді. Ерлер мен әйелдер әлеуметтік топтарының өзара қарым-қатынасы тұрғысынан Қазақстандағы қазіргі демографиялық жағдайдағы проблемалар анықталды. Ерлер мен әйелдер арасындағы өзара қарым-қатынас тұрғысынан демографиялық жағдайды жақсарту бойынша ұсыныстар әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В структуре населения Казахстана женщины составляют 52%, а мужчины — 48%. С 2003 года наблюдается рост численности, при этом с 2009 года прирост мужчин (1,7%) выше, чем у женщин (1,5%). Показатель рождаемости достиг максимума в 2021 году (446 491 человек). С 2007 года разница между коэффициентами рождаемости и смертности удвоилась. В 2018–2022 годах Казахстан имел отрицательное сальдо миграции, особенно в 2019 году. Женщины активнее участвуют в миграции, а с 2009 года эмиграция женщин стабильно превышает эмиграцию мужчин. Миграционная активность наиболее выражена среди людей 20–34 лет, а наименьшая — среди людей старше 85 лет. С 2014 года большинство мигрантов состоят в браке. Преобладающие миграционные регионы — Астана, Алматы и Алматинская область, с наименьшей активностью в Северо-Казахстанской области. Влияние социально-экономических факторов влияет на миграцию: более 80% мигрантов составляют казахи, наименьшую активность проявляют немцы и татары. В 2022 году основную эмиграцию составили люди в возрасте 20–34 лет. Смертность в Казахстане, особенно среди мужчин, связана с заболеваниями кровообращения и новообразованиями, а также с травмами и отравлениями у мужчин в возрасте 20–69 лет. Влияние государственных программ на демографию отражается в снижении рождаемости и повышении возраста матерей. Проведен расчет потерь ВВП от насилия в отношении женщин. Латентность данного вида насилия является серьезной проблемой.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қазақстан халқының құрылымында әйелдер 52%, ал ерлер 48% құрайды. 2003 жылдан бастап санның өсуі байқалады, бұл ретте 2009 жылдан бастап женщин өсуі (1,7%) әйелдерге қарағанда (1,5%) жоғары. Туу көрсеткіші 2021 жылы ең жоғары деңгейге жетті (446 491 адам). 2007 жылдан бастап туу мен өлім-жітім арасындағы айырмашылық екі есе өсті. 2018-2022 жылдары Қазақстан көші-қонның теріс сальдосына ие болды, әсіресе 2019 жылы. Әйелдер көші-қонға көбірек қатысады, ал 2009 жылдан бастап әйелдердің эмиграциясы мужчин эмиграциясынан тұрақты түрде асып түседі. Көші — қон белсенділігі 20-34 жастағы адамдар арасында, ал ең азы 85 жастан асқан адамдар арасында байқалады. 2014 жылдан бастап мигранттардың көпшілігі үйленді. Басым көші — қон өңірлері-Солтүстік Қазақстан облысында белсенділігі аз Астана, Алматы және Алматы облысы. Әлеуметтік-экономикалық факторлардың әсері көші-қонға әсер етеді: мигранттардың 80% - дан астамын қазақтар құрайды, немістер мен татарлар ең аз белсенділік танытады. 2022 жылы негізгі эмиграция 20-34 жас аралығындағы адамдар болды. Қазақстанда, әсіресе ерлер арасында өлім-жітім қан айналымы ауруларымен және ісіктермен, сондай-ақ 20-69 жас аралығындағы мужчинердегі жарақаттармен және уланулармен байланысты. Мемлекеттік бағдарламалардың демографияға әсері туудың төмендеуінен және аналардың жасының жоғарылауынан көрінеді. Әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтан болатын ЖІӨ шығындары есептелді. Осы зорлық-зомбылық түрінің латенттілігі күрделі проблема болып табылады.

Level of implementation (in Russian) : Высокая

Level of implementation (in Kazakh) : Жоғары

Efficiency (in Russian) : Высокая

Efficiency (in Kazakh) : Жоғары

Field of application (in Russian) : Государственные органы, бизнес и предпринимательство, образовательные учреждения, социальные организации.

Field of application (in Kazakh) : Мемлекеттік органдар, бизнес және кәсіпкерлік, оқу орындары, әлеуметтік мекемелер.