The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследования: венозная кровь.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі: веноздық қан.

Aim of work (in Russian) : разработать персонализированный подход к ранней диагностике и профилактике предиабета у лиц казахской популяции на основе изучения клинико-метаболических и генетических маркеров его развития.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты: оның дамуының клиникалық, метаболикалық және генетикалық маркерлерін зерттеу негізінде қазақ популяциясындағы предиабеттің ерте анықталуы мен алдын алудың дербестелген тәсілін жасау.

Методы исследования (на русском) : 1) проведение анкетирования среди исследуемых лиц 16-60 лет; 2) оценка качества жизни у лиц группы риска развития СД2; 3) глюкометрия; 4) биохимические исследования 5) определение МАУ экспресс методом; 6) оценка параметров функционального состояния эндотелия и маркеров системного воспаления; 7) молекулярно-генетическое исследование. Дизайн исследования: комбинированное (одномоментное поперечное исследование (1-2 этапы) и случай-контроль (3 этап).

Методы исследования (на казахском) : 1) 16-60 жас аралығындағы зерттелетін адамдар арасында сауалнама жүргізу; 2) ҚД 2 типті даму қаупі бар тұлғалардың өмір сүру сапасын бағалау; 3) глюкометрия; 4) биохимиялық зерттеулер; 5) экспресс әдіспен МАУ анықтау; 6) эндотелийдің функционалдық жай-күйінің параметрлерін және жүйелі қабыну маркерлерін бағалау; 7) молекулалық-генетикалық зерттеулер. Оқу дизайны: аралас (бір сатылы қима зерттеу (1-2 кезең) және жағдайды бақылау (3 кезең).

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате исследования у лиц казахской популяции Восточного Казахстана (Область Абай) и г. Караганды впервые изучены: 1) распространенность предиабета, качество жизни; 2) корреляционные отношения между функциональным состоянием эндотелия, уровнем маркеров системного воспаления и ранними метаболическими нарушениями; 3) роль МАУ в качестве предиктора дисфункции почек; 4) роль полиморфных маркеров генов PPARG (rs18012824) и TCF7L2 (rs7903146) в развитии СД2. Впервые на основе идентификации популяционно-генетических предикторов развития СД2 во взаимосвязи с результатами клинико-лабораторных исследований разработан алгоритм персонализированного подхода к ранней диагностике и профилактике развития предиабета у лиц казахской популяции, который позволит: 1. Своевременно выявлять пациентов группы повышенного риска развития СД2. 2. Проводить персонификацию превентивных мероприятий на ранних стадиях метаболических нарушений для создания Национальной программы РК по СД и ограничения распространенности СД и его осложнений.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу нәтижесінде Шығыс Қазақстан (Абай облысы) және Қарағанды қазақ тұрғындарының арасында алғаш рет мыналар зерттелді: 1) предиабеттің таралуы, өмір сүру сапасы; 2) эндотелийдің функционалдық жағдайы, жүйелі қабыну маркерлерінің деңгейі мен метаболизмнің ерте бұзылыстары арасындағы корреляциялық байланыстар; 3) бүйрек қызметінің бұзылуының болжаушы ретіндегі МАУ рөлі; 4) ҚД 2типінің дамуындағы PPARG (rs18012824) және TCF7L2 (rs7903146) гендерінің полиморфты маркерлерінің рөлі. ҚД 2 типті дамуының популяциялық-генетикалық предикторларын анықтау негізінде клиникалық және зертханалық зерттеулердің нәтижелерімен бірге қазақстандық популяцияда предиабеттің дамуын ерте анықтау мен алдын алудың дербестелген тәсілінің алгоритмі алғаш рет жасалып, әзірленді, бұл мүмкіндік береді: 1. ҚД 2 типті даму қаупі жоғары науқастарды уақтылы анықтау. 2.Қант диабеті бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық бағдарламасын жасау және қант диабеті мен оның асқынуларының таралуын шектеу үшін метаболикалық бұзылулардың ерте кезеңдерінде алдын алу іс-шараларды дербестендіруді жүзеге асыру.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Патент на полезную модель №9095 "Способ прогнозирования риска развития предиабета" Авторское свидетельство №32496 "Популяционные характеристики генетических предикторов сахарного диабета 2 типа в казахской популяции"

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Пайдалы модельге Патент №9095 "Предиабеттің даму қаупін болжау тәсілі" №32496 "Қазақ популяциясындағы 2 типті қант диабетінің генетикалық болжаушыларының популяциялық сипаттамалары"авторлық куәлігі

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Область применения: образование, наука, клиническая практика. Целевые потребители полученных результатов: лица группы риска по развитию сахарного диабета 2 типа.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы: білім, ғылым, клиникалық тәжірибе. Алынған нәтижелердің мақсатты тұтынушылары : 2 типті қант диабетінің дамуы бойынша тәуекел тобындағы адамдар.