The object of research, development or design (in Russian) : Хондроподобные частицы c силикатным составом.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Силикат құрамдас хондр тәрізді бөлшектер.

Aim of work (in Russian) : Экспериментальное исследование основных механизмов формирования и роста хондров и хондроподобных частиц с силикатным составом в плазменно-пылевой среде модельных стендов газовых разрядов с учетом физических эффектов, возникающих из-за наличия ионизованного газа.

Aim of work (in Kazakh) : Иондалған газдың әсерінен туындайтын физикалық эффектілерді ескере отырып, газдық разряд негізіндегі модельдік стендтеріндегі плазмалы-тозаңды ортадағы силикат құрамдас хондрлар мен хондр тәрізді бөлшектердің түзілуі мен өсуінің негізгі механизмдерін экспериментті түрде зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Морфологические свойства синтезированных железосодержащих материалов изучались методом сканирующей электронной микроскопии (Quanta 3D 200i, FEI Inc., Valley City, ND, USA); химический состав был проанализирован с помощью энергодисперсионной рентгеновской спектрометрии (EDS, EDAX, Mahwah, NJ, USA), интегрированной с СЭМ; микроструктурный анализ наночастиц проводился с использованием просвечивающей электронной микроскопии (ПЭМ, JEM-1400 plus, JEOL Inc., Токио, Япония); кристаллографическая идентификация фаз проводилась на рентгеновском дифрактометре Rigaku MiniFlex 600; определение железа и его соединений в образцах осуществлялось с помощью мессбауэровского спектрометра МС-1104Ем (Россия) с источником Co-57 в Rh-матрице.

Методы исследования (на казахском) : Синтезделген темірқұрамды материалдардың морфологиялық қасиеттері сканерлеуші электронды микроскопия (СЭМ, Quanta 3D 200i, FEI Inc., Valley City, ND, USA) әдісімен зерттелінді; химиялық құрамы сканерлеуші электронды микроскопиямен (СЭМ) интеграцияланған энергия дисперсиялы рентгендік спектрометрия (EDS, EDAX, Mahwah, NJ, USA) әдісімен зерттелінді; нанобөлшектердің микроқұрылымдық анализі өткізгіш электронды микроскопия (ПЭМ, JEM-1400 plus, JEOL Inc., Токио, Жапония) әдісімен жүргізілді; кристаллографиялық фазалардың идентификациясы Rigaku MiniFlex 600 рентгендік дифрактометрымен жүргізілді; темір мен оның қосылыс үлгілерін анықтау МС-1104Ем Мёссбауэр спектрометрі (Co-57 көзінің Rh-матрицада, Ресей) көмегімен жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : В ходе экспериментов были синтезированы хондроподобные частицы в высокочастотном (ВЧ) разряде, представляющую собой систему Si-Fe, которые далее подвергались воздействию высокоэнергетических плазменных пучков. Анализ морфологии частиц до и после плазменного воздействия, проведённый с использованием сканирующего и просвечивающего электронных микроскопов, выявил характерные формы типичные для частиц после термической обработки. Элементный состав, определённый методом ЭДС (энергетически-дисперсионной спектроскопии), подтвердил присутствие химических элементов кремния и железа. Мёссбауэровская спектроскопия позволила зафиксировать присутствие железа в синтезированных частицах и установить его связь с силикатным соединением.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Эксперименттер барысында жоғары жиілікті (ЖЖ) разрядта Si-Fe жүйесі негізіндегі хондр тәріздес бөлшектер синтезделіп, кейіннен оған жоғарыэнергетикалық плазмалық сәулелердің әсері зерттелінді. Плазмалық әсерден бұрын және кейін бөлшектердің морфологиясын зерттеу сканерлеуші және өткізгіш электронды микроскоптарды пайдалана отырып, термиялық өңдеуден кейінгі бөлшектерге тән формалары анықталынды. Энергия дисперсиялы спектроскопия (ЭДС) әдісімен анықталған элементтік құрам кремний мен темір сияқты химиялық элементтерінің бар екенін расталынды. Мёссбауэр спектроскопиясы синтезделген бөлшектер құрамын темірдің бар екені тіркелініп, оның силикатты қосылыспен байланысын анықтауға мүмкіндік берді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Практическая значимость проекта как на национальном, так и на международном уровнях высока, поскольку проводится интенсивное исследование, направленное на понимание процессов формирования хондроподобных частиц из космической пыли в плазменной среде. Эти исследования могут способствовать развитию новых материалов и технологий, а также углубить наши знания о процессах, происходящих в ранней Солнечной системе и за её пределами.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобаның ұлттық және халықаралық деңгейде практикалық маңыздылығы жоғары. Өйткені плазмалық ортада ғарыштық шаңнан хондр тәрізді бөлшектердің пайда болу процестерін түсінуге бағытталған қарқынды зерттеулер жүргізілініп келеді. Бұл зерттеулер жаңа материалдар мен технологиялардың дамуына, сонымен қатар ерте Күн жүйесінде және одан тыс жерлерде болып жатқан процестер туралы жаңа ақпарат алынып, білімізді тереңдете алады.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Наблюдается устойчивый рост количества и качества научных публикаций и проводимых исследований в данной области, что подтверждает научный интерес и значимость выполняемых работ.

Efficiency (in Kazakh) : Аталған саладағы ғылыми жарияланымдар мен жүргізілетін зерттеулердің саны мен сапасының тұрақты өсуі, жүргізіліп жатқан жұмыстардың ғылыми қызығушылығын және маңыздылығын растайды.

Field of application (in Russian) : Полученные в результате плазменного синтеза хондроподобные наночастицы представляют собой не только интересный объект для материаловедения, но и обладают потенциалом для внесения вклада в понимание процессов, происходивших в ранней Солнечной системе.

Field of application (in Kazakh) : Плазмалық синтез негізінде алынған хондр тәріздес нанобөлшектер материалтану саласындағы қызығушылығы жоғары объект ретінде ғана емес, сондай-ақ ерте Күн жүйесінде орын алған үрдістерді түсінуге үлес қосу әлеуетіне ие.