The object of research, development or design (in Russian) : Ядро 9Ве представляет интерес для исследований, поскольку является стабильным, но слабосвязанным ядром, с так называемой борромиевской структурой: оно может быть представлено в виде конфигурации из трех частиц α+α+n, причем каждая парная комбинация в этой структуре является несвязанной. Возможные сценарии развала стабильного ядра 9Ве ассоциируются с выбиванием одного из кластеров и могут содержать промежуточные несвязанные ядерные системы 8Ве и 5Не

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазіргі таңда 9Be ядросын зерттеу ғалымдардың үлкен қызығушылығын тудыруда, өйткені ол тұрақты, бірақ әлсіз байланысқан ядро, 9Be ядросын борромиандық құрылымға ие ядро ретінде қарастыруға болады: оны α + α + n үш бөлшектің конфигурациясы ретінде көрсетуге ыңғайлы, және бұл құрылымдағы әрбір жұп комбинациясы байланыссыз. Тұрақты 9Be ядросының ыдырауының ықтимал сценарийлері кластерлердің бірінің ыдырауымен сипатталады, ал олар өз кезегінде аралық байланыспаған 8Be және 5He секілді ядролық жүйелерден тұруы мүмкін.

Aim of work (in Russian) : Экспериментальное и теоретическое исследование процессов взаимодействия стабильных изотопов гелия с ядром 9Be, с последующим определением межъядерных потенциалов, спектроскопических факторов кластерных конфигураций и характеристик образующихся в выходном канале экзотических состояний изотопов бериллия, бора.

Aim of work (in Kazakh) : Гелийдің тұрақты изотоптарының 9Be ядросымен әсерлесу процестерін тәжірибелік және теориялық тұрғыда зерттеу, және ядроаралық потенциалдарды, кластерлік конфигурациялардың спектроскопиялық факторларын және бериллий, бор изотоптарының экзотикалық күйлерінің шығу арнасында қалыптасқан сипаттамаларын анықтау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Теоретические (методы искаженных волн и метод связи каналов реакций), экспериментальные (dЕ-Е метод, метод недостающих масс), компьютерные ( пакет объектно-ориентированных (C++) программ и библиотек ROOT)

Методы исследования (на казахском) : теориялық (бұрмаланған толқындардың әдістері және реакция арналарының қосылуы әдісі), тәжірибелік (dЕ-Е әдісі, массалық жетіспейтін әдісі), компьютерлік (объектіге бағытталған (C++) бағдарламалары мен

Obtained results and novelty (in Russian) : В рамках Проекта получены ряд новых и актуальных результатов. Предложенная экспериментальная методика позволило проводить эксперименты при больших энергиях и на больших углах. Важно отметить, что данных по взаимодействию 3Не и альфа частиц с ядрами 9Ве при энергии выше 35 МэВ недостаточно. Использование ускоренных частиц таких энергий позволило измерить сечения относительно тяжелых продуктов реакций, которые могут дать дополнительную информацию о механизмах кластерных передач. Имеющаяся в настоящее время информация по сечениям ядерных реакций при взаимодействии 3He+9Be весьма ограничена измерениями на передних углах рассеяния. Экспериментальная методика, новое оборудования и современные теоретические подходы позволяли глубже понять свойства и структуру исследуемых ядер.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоба аясында бірқатар жаңа және өзекті нәтижелерді алынды. Ұсынылған тәжірибелік әдістеме жоғары энергияларда және үлкен бұрыштарда эксперименттер жүргізуге мүмкіндік берді. 35 МэВ жоғары энергияларда 3He және альфа-бөлшектердің 9Be ядроларымен әсерлесуі туралы деректердің жеткіліксіз екенін атап өту керек. Мұндай энергияларда үдетілген бөлшектерді пайдалану, салыстырмалы түрде ауыр реакция өнімдерінің көлденең қималарын өлшеуге мүмкіндік береді, ал ол өз кезегінде кластерлік тасымалдау механизмдері жөнінде қосымша ақпарат бере алды. Қазіргі уақытта 3He + 9Be әсерлесу нәтижесінде жүзеге асатын ядролық реакциялардың көлденең қималары туралы қол жетімді ақпарат алдыңғы шашырау бұрыштарындағы өлшемдермен ғана шектеліп тұр. Қолданған эксперименттік әдіс, жаңа жабдық және заманауи теориялық тәсілдер зерттелетін ядролардың қасиеттері мен құрылымын тереңірек түсінуге мүмкіндік берді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : жоқ

Level of implementation (in Russian) : высокая

Level of implementation (in Kazakh) : жоғары

Efficiency (in Russian) : Новые экспериментальные данные по сечениям ядерных реакций, достоверные параметры оптического потенциала и спектроскопические характеристики исследуемых ядер полезны для тестирования различных кластерных ядерных моделей и при проведении модельных расчетов по реакциям нуклеосинтеза для астрофизических и термоядерных

Efficiency (in Kazakh) : Ядролық реакцияның қималары, сенімді оптикалық потенциалдың параметрлері және зерттелетін ядролардың спектроскопиялық сипаттамалары алыңған жаңа тәжірибелік деректерді әртүрлі кластерлік ядролық модельдерді сынау үшін және астрофизикалық һәм термоядролық нуклеосинтез реакциялары бойынша модельдік есептеулерді жүргізу үшін пайдалы болады

Field of application (in Russian) : Результаты проекта могут применены для широкого класса исследований в экспериментальной ядерной физике, астрономии и многих других областях, где изучение сечения относительно тяжелых продуктов реакций, которые могут дать дополнительную информацию о механизмах кластерных передач состояний.

Field of application (in Kazakh) : Жобаның нәтижелерін эксперименттік ядролық физика, астрономия және басқа да көптеген салалардағы зерттеулердің кең класына қолдануға болады, мұнда кластер механизмдері туралы қосымша ақпарат бере алатын салыстырмалы түрде ауыр реакция өнімдерінің көлденең қимасы зерттеледі.