The object of research, development or design (in Russian) : овощные культуры, темно-каштановая почва

The object of research, development or design (in Kazakh) : көкөніс дақылдары, қара қоңыр топырағы

Aim of work (in Russian) : разработать приемы повышения продуктивности овощных культур и сохранения плодородия темно-каштановых почв юго-востока Казахстана путем применения наномодифицированного цеолитного удобрения

Aim of work (in Kazakh) : наномодифицирленген цеолитті тыңайтқыштарды қолдану арқылы көкөніс дақылдарының өнімділігін арттыру және Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы күңгірт қара қоңыр топырағының құнарлылығын сақтау әдістерін әзірлеу

Методы исследования (на русском) : лабораторный, вегетационный, полевой опыты, статистический, сравнительно-сопоставительный анализ, лабораторный

Методы исследования (на казахском) : зертханалық, вегетациялық, далалық тәжірибелер, статистикалық, салыстырмалы және зертханалық талдау

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате проведенных исследований: - за 2022 год: изучены структура и физико-химические свойства наномодифицированного цеолитного удобрения; изучено влияние наномодифицированного цеолитного удобрения на продуктивность овощных культур в условиях вегетационного опыта; - за 2023 год: изучено влияние наномодифицированного цеолитного удобрения на агрофизические, агрохимические, биологические свойства темно-каштановой почвы после завершения вегетационного опыта; изучено влияние наномодифицированного удобрения на основные свойства плодородия темно-каштановой почвы под посевами овощных культур и химический состав, качество овощных культур в условиях полевого опыта; - за 2024 год: изучено влияние наномодифицированного цеолитного удобрения на основные свойства плодородия почвы под посевами овощных культур и химический состав растений изучаемых культур по основным фазам вегетации в условиях полевого опыта; установлено влияние действия наномодифицированного удобрения на урожайность и качество овощной продукции; дана экономическая оценка рекомендуемой системе питания овощных культур. Научная новизна. Впервые в условиях темно-каштановых почв юго-востока Казахстана будет проведено изучение эффективности использования наномодифицированного удобрения на основе цеолита в системе «почва-растение-удобрение» на овощных культурах.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жүргізілген зерттеу нәтижелерінде: - 2022 жылы: наномодифицирленген цеолитті тыңайтқыштың құрылымы мен физико-химиялық қасиеттері зерттелді; наномодифицирленген цеолитті тыңайтқыштың вегетациялық кезең жағдайында көкөніс дақылдарының өсуі мен дамуына, өнімділігі мен сапасына әсері зерттелді; - 2023 жылы: наномодифицирленген цеолитті тыңайтқыштың вегетациялық кезең аяқталғаннан кейін күңгірт қара қоңыр топырақтың агрофизикалық, агрохимиялық және биологиялық қасиеттеріне әсері зерттелді; наномодифицирленген цеолитті тыңайтқыштың далалық тәжірибе жағдайында көкөніс дақылдарының күңгірт қара қоңыр топырақтың құнарлылығының негізгі қасиеттеріне және көкөніс дақылдарының химиялық құрамына, сапалық көрсеткіштеріне әсері зерттелді; - 2024 жылы: наномодифицирленген цеолитті тыңайтқыштың көкөніс дақылдарына, топырақ құнарлылығының негізгі қасиеттеріне және зерттелетін дақылдардың өсімдіктерінің химиялық құрамына, далалық тәжірибе жағдайында вегетациялық кезеңнің негізгі фазаларына әсері зерттелді; наномодифицирленген цеолитті тыңайтқыш әсерінің көкөніс өнімдерінің шығымы мен сапасына әсері анықталды; Көкөніс дақылдарының ұсынылатын қоректену жүйесіне экономикалық баға берілді. Ғылыми жаңалығы. Алғаш рет Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы қара қоңыр топырақтары жағдайында көкөніс дақылдарында «топырақ-өсімдік-тыңайтқыш» жүйесінде наномодифицирленген цеолит негізіндегі тыңайтқышты қолданудың тиімділігін зерттеу.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Размер частиц, взаимодействие с почвой, урожайность, улучшение качественных показателей, улучшение экологических показателей

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бөлшектердің мөлшері, топырақпен әрекеттесуі, шығымдылығы, сапасын жақсарту, экологиялық көрсеткіштерді жақсарту

Level of implementation (in Russian) : Результаты исследований внедрены на базе крестьянского хозяйства «Ырыс»

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері «Ырыс» шаруа қожалығына енгізілді

Efficiency (in Russian) : Полученные результаты окажут существенное влияние на развитие сельскохозяйственной науки. Результаты исследований влияния модифицированного цеолитного удобрения на получение органической овощной продукции при сохранении плодородия почв и будут внедрены в учебный процесс ВУЗов при выполнении курсовых, дипломных, магистерских, докторских, лабораторных работ, чтении спецкурсов и на семинарских занятиях. Рост и потребности населения в использовании экологически чистой продукции повысит площадь посевов овощных культур, что в свою очередь позволит сельскому округу создавать фермерские и крестьянские хозяйства.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған нәтижелер аграрлық ғылымның дамуына айтарлықтай әсер етеді. Топырақ құнарлығын сақтай отырып, органикалық көкөніс өнімдерін өндіруге модификацияланған цеолиттік тыңайтқыштың әсерін зерттеу нәтижелері курстық, дипломдық, магистратура, докторантура, зертханалық жұмыстар, арнайы курстарды оқу және семинар сабақтарында ЖОО оқу процесіне енгізіледі. Халықтың экологиялық таза өнімге деген сұранысының өсуі мен сұранысы көкөніс дақылдарының егіс көлемін ұлғайтады, бұл өз кезегінде ауылдық округте шаруа қожалықтары мен шаруа қожалықтарын құруға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Разработанная технология может быть использована в отраслях сельского хозяйства, агрохимии, почвоведения и экологии как эффективная, малозатратная, которая позволит повысить восстановление почвенного плодородия путем внесения в почву собственных сырьевых ресурсов. Это даст возможность широкого выбора вариантов для производственной проверки в условиях фермерского хозяйства и внедрения из них наиболее рентабельного с учетом экономических возможностей различных агроформирований. Результаты исследований данного проекта могут быть использованы в крупных и мелких фермерских, крестьянских хозяйствах и корпорациях юго-востока Казахстана со средним многолетним выпадением осадков 390-680 мм в год.

Field of application (in Kazakh) : Жасалған технологияны топыраққа өзіндік шикізатты енгізу арқылы топырақ құнарлығын қалпына келтіруді арттыратын тиімді, шығыны аз технология ретінде ауыл шаруашылығы, агрохимия, топырақтану және экология салаларында пайдалануға болады. Бұл шаруашылық жағдайында өндірістік сынақтан өткізу нұсқаларының кең таңдауына және әртүрлі ауылшаруашылық құрылымдарының экономикалық мүмкіндіктерін ескере отырып, ең тиімдісін жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Бұл жобаның зерттеу нәтижелерін Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы орташа көп жылдық жауын-шашын мөлшері жылына 390-680 мм болатын ірі және шағын шаруашылықтарда, шаруа қожалықтары мен корпорацияларында пайдалануға болады.