The object of research, development or design (in Russian) : отходы, биопрепараты, микроорганизмы, иловые осадки, растительные остатки, органическое удобрение.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қалдықтар, биопрепараттар, микроағзалар, лайлы түнбалар, өсімдік қалдықтары, органикалық тыңайтқыштар.

Aim of work (in Russian) : Разработать технологию комплексной переработки иловых осадков горводоканала и городских «зеленых» отходов в органическое удобрение с применением новых и отечественных биопрепаратов собственного производства. Создать биопрепараты на основе штаммов выделенных из иловых осадков. Скрининг биопрепаратов на эффективность переработки смеси отходов, изучение влияния удобрений на рост декоративных растений и газонных культур.

Aim of work (in Kazakh) : Қалалық су арнасынан және қалалық «жасыл» қалдықтардан алынатын қалдықтарды жаңа және өзіміз өндіретін отандық биопрепараттарды пайдалана отырып, органикалық тыңайтқышқа кешенді өңдеу технологиясын жасау. Лайлы тұнбалардан оқшауланған штаммдар негізінде жаңа биопрепараттар жасау. Лайлы тұнбалар және өсімдік қалдықтарын өңдеу тиімділігіне қарай биопрепараттарды іріктеу, тыңайтқыштардың сәндік өсімдіктер мен көгалды дақылдардың өсуіне әсерін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : При проведении научно-исследовательской работы будут использованы микробиологические, химические, агрономические, агрохимические методы, а также методы почвоведения и молекулярно-генетические методы.

Методы исследования (на казахском) : Ғылыми – зерттеу жұмысын жүргізу кезінде микробиологиялық, микологиялық, фитопатологиялық, агрономиялық әдістер, сонымен қатар молекулярлы-генетикалық әдістері де қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Складирование и захоронение иловых осадков сточных вод на территории очистных сооружений и полигонов в больших объемах приводит к постоянному загрязнению подземных и поверхностных вод, почв прилегающих территорий, являясь очагами размножения патогенных микроорганизмов и зловоний. Так же осадки представляют собой ценное органическое удобрение с высоким содержанием азота, фосфора, калия и различных микроэлементов. Иловый осадок после надлежащей обработки можно применять при озеленении и благоустройстве территории, придорожных полос, для рекультивации нарушенных земель. При тестировании фитотоксичности органического удобрения учитывались такие показатели как всхожесть семян, энергия прорастания. Семена обрабатывались различными концентрациями водной вытяжки органического удобрения. По итогам выполнения проекта разработаны рекомендации по технологическому процессу переработки илового осадка и растительных остатков в органическое удобрение с устранением зловония и повышения содержания органического вещества. Разработан модель комплексной переработки иловых осадков горводоканала и городских «зеленых» отходов в органическое удобрение с применением новых отечественных биопрепаратов и новейшей техники в промышленных условиях.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ағынды сулардың лайлы тұнбаларын тазарту құрылыстары мен полигондардың аумағында үлкен көлемде жинау және көму жер асты және жер үсті суларының, іргелес аумақтардың топырақтарының үнемі ластануына әкеледі, бұл патогендік микроағзалар мен иістердің көбею ошағы болып табылады. Жауын-шашын сонымен қатар құрамында азот, фосфор, калий және әртүрлі микроэлементтер бар құнды органикалық тыңайтқыш болып табылады. Тиісті өңдеуден кейін лайлы тұнбаны көгалдандыру және абаттандыру кезінде, жол бойындағы жолақтарда, бұзылған жерлерді қалпына келтіру үшін қолдануға болады. Органикалық тыңайтқыштың фитоуыттылығын сынау кезінде тұқымның өнгіштігі, өну энергиясы сияқты көрсеткіштер ескерілді. Тұқымдар органикалық тыңайтқыштың су сүзіндісінің әртүрлі концентрациясымен өңделді. Жобаны орындау қорытындысы бойынша лайлы тұнбаны және өсімдік қалдықтарын органикалық тыңайтқышқа қайта өңдеудің технологиялық процесі бойынша ұсыныстар әзірленді, ол жағымсыз иісті жояды және органикалық заттардың құрамын арттырады. Жаңа биопрепараттарды қолдана отырып, лайлы тұнбаларды қайта өңдеу және мәдени өсімдіктерді өсіру технологияларында органикалық тыңайтқыштар мен биогрунтты пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар шығарылды. Өнеркәсіптік жағдайларда жаңа отандық биопрепараттар мен жаңа техниканы қолдана отырып, Қалалық су арнасы лайлы тұнбалары мен қалалық "жасыл" қалдықтардың органикалық тыңайтқышқа және биогрунтқа кешенді өңдеу моделі әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработаны практические рекомендации по переработке иловых осадков в органическое удобрение с применением биопрепаратов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Биопрепараттарды қолдану арқылы тұнбаны органикалық тыңайтқышқа өңдеу бойынша практикалық ұсыныстар әзірленді.

Level of implementation (in Russian) : Проведена апробация новых биопрепаратов и консорциумов микроорганизмов при компостировании смеси иловых осадков и отходов городских насаждений для получения органического удобрения на территорий ГУ «Астана су арнасы».

Level of implementation (in Kazakh) : "Астана су арнасы" ММ аумақтарында органикалық тыңайтқыш алу үшін қалалық екпелердің лайлы тұнбалары мен қалдықтарының қоспасын компосттау кезінде микроорганизмдердің жаңа биопрепараттары мен консорциумдары сынақтан өткізілді.

Efficiency (in Russian) : Использование биопрепаратов в процессе компостирования приводит к постепенному изменению цвета от черного до коричневато-серого, коричневого что свидетельствовало о прогрессе созревания. Морфологически компост в буртах с использованием биопрепаратов Агромикс SS, Триходермин SS, Консорциума А и Консорциума В был почти однороден, мелкозернистым и имел черно-коричневый цвет. Биопрепараты стимулировали процесс ферментации в компостной массе, температура на 3-е сутки компостирование повышалась до 55℃, что ускорили созревания компоста на 20 дней по сравнению с контролем. Внесение в почву органического удобрения из иловых осадков улучшает структуру микробного сообщества почвы при помощи дополнительного поступления органического вещества, гуминовой кислоты и аминокислот.

Efficiency (in Kazakh) : Компосттау процесінде биологиялық препараттарды қолдану түстің қарадан қоңыр-сұрға дейін біртіндеп өзгеруіне әкеледі, бұл жетілу барысын көрсетеді. Морфологиялық тұрғыдан алғанда, агромикс SS, Триходермин SS, А Консорциумы және В Консорциумы биологиялық заттарды қолданатын бурттардағы компост біртекті, ұсақ түйіршікті және қара-қоңыр түсті болды. Биологиялық заттар компост массасында ашыту процесін белсендірді, компосттаудың 3-ші күні температура 55℃ дейін көтерілді, бұл бақылаумен салыстырғанда компосттың пісуін 20 күнге жеделдетті. Лайлы тұнбадан алынған органикалық тыңайтқышты топыраққа енгізу топырақтың микробтық қауымдастығының құрылымын органикалық заттардың, гумин қышқылының және аминқышқылдарының қосымша жеткізілуі арқылы жақсартады.

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство, экология, лесное хозяйство

Field of application (in Kazakh) : ауыл шаруашылығы, экология, орман шаруашылығы