The object of research, development or design (in Russian) : Произведения Абая

The object of research, development or design (in Kazakh) : Абай шығармашылығы.

Aim of work (in Russian) : Цель и задачи исследования на данном этапе. Цель исследования: провести научный анализ категорий «индивидуальность» и «целостность» в рамках принципа семантики текста и определить философское значение понятий добродетели и блага в произведениях Абая для человечества. Задачи исследования: - Изучить значение категорий «индивидуальность» и «целостность», рассматриваемых в теории семантики текста в мировой и казахской лингвистике; - Провести анализ философского значения в рассуждениях Абая и исследовать их общечеловеческий смысл; - Дать аксиологический анализ понятий добродетели и блага в произведениях Абая. Цель 2-го этапа исследования: исследовать концепт «люби все человечество, как своего брата» в творчестве Абая с лингвокультурологической и лингвопсихологической точек зрения и представить его научную концепцию. Задачи исследования на этапе: - Провести лингвокультурологический анализ концепта «люби все человечество, как своего брата»; - Исследовать психолингвистическую значимость слова в произведениях Абая; - Разработать научную концепцию идеи «люби все человечество, как своего брата» и оценить её как неоценимый вклад в общечеловеческие ценности.

Aim of work (in Kazakh) : Осы кезеңде жүргізілетін зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Зерттеудің мақсаты: мәтін семантикасы қағидасы аясында «даралық» және «бүтіндік» категорияларын ғылыми талдап, Абай шығармаларындағы дүниетанымдық мән мен ізгілік, игілік ұғымдарының адамзаттық мәні анықтау. Зерттеудің міндеттері: - Әлемдік тіл біліміндегі және қазақ тіл біліміндегі мәтін семантикасы теориясында қарастырылатын «даралық», «бүтіндік» категорияларының мәнін зерделеу; - Абай қара сөзіндегі дүниетанымдық мәнді талдап, оның адамзаттық ауқымдағы сипатын талдау; - Абай қара сөздеріндегі ізгілік, игілік ұғымдарына аксиологиялық бағытта талдау жасау. Зерттеудің 2-кезеңінің мақсаты: Абай шығармашылығындағы «адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп» ұғымына лингвомәдени, лингвопсихологиялық тұрғыдан зерттеп, оның ғылыми тұжырымдамасын көрсету. Кезеңдік зерттеудің міндеттеріне мыналар жатады: - «Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп» ұғымына лингвомәдени талдау жасау; - Абайдың сөз қуатының психолингвистикалық маңызын зерделеу; - «Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп» идеясының ғылыми тұжырымдамасын жасап, оның адамзаттық құндылыққа қосқан өлшеусіз үлес екенін бағалау.

Методы исследования (на русском) : Были выбраны логико-семантические, лингвофилософские, аксиологические и методы моделирования. Последовательно применяются описательный, корреляционный и экспериментальный методы. Для анализа основного содержания и смысла художественного произведения используется метод логического анализа, а для систематизации языково-логических концептов и ментальных категорий — метод комплексного описания.

Методы исследования (на казахском) : Логика-семантикалық, лингвофилософиялық, аксиологиялық, модельдеу әдістері таңдалды. Сипаттама, корреляциялық және эксперименттік әдістер дәйекті жүргізіледі; Көркем шығармадағы негізгі мазмұн мен мәнді саралау үшін – логикалық талдау әдісі, тілдік-логикалық концептер мен ділдік категорияларды жүйелеу үшін – кешенді сипаттау әдісі қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Был проведен научно-теоретический анализ аксиологических исследований в мировой лингвистике; При анализе ключевых аксиологических понятий в творчестве Абая, согласно основным принципам аксиологической лингвистики, было выявлено, что его концепты пересекаются с общечеловеческими идеями; Исследование концепции Абая «Любовь ко всему человечеству» как основной ценности с логико-семантической и лингвофилософской точек зрения показало его требования к оценке интеллектуальных качеств человека; Ценность поэзии Абая заключается в её уникальном употреблении слов, логической последовательности, чёткости мыслей и высоком уровне человеческого познания; Идея Абая о «любви ко всему человечеству» перекликается с мировыми научными теориями, оценивающими человеческие ценности; Чёткая линия мысли, выраженная через концепты добродетели и блага в произведениях Абая, раскрывает мировоззренческую сущность нации, народа и страны; Основные принципы вечной идеи Абая «Любовь ко всему человечеству» являются одним из ключевых факторов, определяющих национальный код; Исследование взаимосвязи индивидуальности и целостности на уровне семантики текста помогает глубже понять природу текста и его восприятие; Концепт «Любовь ко всему человечеству» является важным показателем национального мировоззрения и включает в себя духовные ценности, как гостеприимство, щедрость и доброта, являющиеся основными элементами национального кода;

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Әлемдік тіл біліміндегі аксиологиялық лингвистикаға қатысты ғылыми зерттеулерге ғылыми-теориялық талданды; Аксиологиялық тіл білімінің басты қағидаларына сәйкес ойшыл Абай шығармашылығындағы басты аксиологиялық ұғымдар талданғанда, ондағы концептер адамзаттық оймен ұштасады; Абайдың «Адамзаттың бәрін сүю» концепциясы басты құндылық ретінде логика-семантикалық, лингвофилософиялық аспектіден зерттелгенде, адамның зияткерлік қасиетін бағалаудағы талаптары көрінеді; Абай поэзиясының құндылығы – сөз қолданысындағы даралығы мен логикалық жүйелілігінде, ойдың нақтылығында, танымның адамзаттық көкжиек биігінде болуында; Абайдың «адамзатты сүю» идеясы адами құндылықтарды бағалауда Әлемдік деңгейде жазылған ғылыми теориялармен ұштасады; Абай шығармаларындағы ізгілік пен игілік концепті арқылы өрілетін нақты ой желісі ұлттың, елдің, халықтың бейнесін, дүниетанымдық болмысын танытады; Абайдың уақытқа тәуелсіз «Адамзаттың бәрін сүю» ілімінің негізгі қағидалары ұлттық кодты анықтаушы негізгі факторлардың бірі; Даралық пен бүтіндіктің бір-біріне қатысын мәтіндік семантика деңгейінде зерттеу – мәтін табиғатын түсінудегі және қабылдаудағы мәнін анықтайды; «Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп» ұғымы ұлттық дүниетанымның негізгі көрсеткіштерінің бірі. Онда ұлттық кодтың басты концептері: қонақжайлық, кеңпейілдік, ізгілік сияқты рухани құндылықтар жатады; Адамзаттың бәрін сүю идеясы – ақынның адамзаттық құндылыққа қосқан өлшеусіз үлесі деген концепция ұсынылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результаты оценки технико-экономической эффективности внедрения/разработки. Мы считаем, что социальная значимость и эффективность внедрения основных положений концепции Абая «любовь ко всему человечеству» в школы и вузы высоки. В первую очередь, это будет способствовать воспитанию молодёжи в духе доброты и созидания. Результаты проекта, связанные с анализом языковых единиц, определяемых идеей «любви ко всему человечеству» в рамках теории текста, будут иметь социальную значимость, так как они признаются показателем национального самосознания. Выявление уникальности и целостности в творчестве Абая через конкретные языковые единицы формирует у молодёжи позитивное отношение к духовным ценностям.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Енгізудің/әзірлеудің техникалық-экономикалық тиімділігін бағалау нәтижелері. Абайдың «адамзаттың бәрін сүю» концепциясының басты тұжырымдарын мектепте, жоғары оқу орындарына енгізудің әлеуметтік маңызы да, тиімділігі де жоғары деп есептейміз. Бұл ең алдымен жастарды мейірімділікке, жасампаздыққа тәрбиелемек. Жобаның нәтижелері саналатын мәтін теориясы бойынша «адамзаттың бәрін сүю» идеясы айқындайтын тілдік бірліктерді талдап, оны ұлттық танымның көрсеткіші ретінде танудың әлеуметтік маңызы болады. Абай шығармашылығындағы даралық пен бүтіндіктің ерекшелігін нақты тілдік бірліктер арқылы айқындау жастардың рухани құндылыққа деген оң көзқарасын қалыптастырады.

Level of implementation (in Russian) : Рекомендации по внедрению результатов исследования или результаты внедрения. Основные идеи концепции великого мыслителя «Любовь ко всему человечеству» были проанализированы, и обоснована необходимость их преподавания в высших учебных заведениях и школах. Результаты проекта имеют широкий потенциал для использования в школах, колледжах и вузах, что подтверждает их социальное, экономическое, экологическое и научное влияние. Концепция «любви ко всему человечеству», выведенная на основе результатов проекта, служит основой для создания ключевых идей и концепций различных культурных и социальных проектов. На базе этих результатов в учебные программы магистратуры факультета филологии Казахского Национального университета имени Аль-Фараби были введены дисциплины «Казахский язык: парадигма национальных ценностей», «Лингвопоэтика слова Абая» и «Основы лингвопоэтики». Учебное пособие «Язык поэзии Абая» было введено в использование.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелерін енгізу бойынша ұсыныстар немесе енгізу нәтижелері. Ұлы ойшылдың «Адамзаттың бәрін сүю»» тұжырымдамасының басты идеялары сараланып, оны жоғары оқу орындарында, мектептерде оқытудың негіздемесі жасалды. Жоба нәтижелерін мектепте, колледжде, жоғары оқу орындарында пайдалану мүмкіндігі мол, сондықтан жоба нәтижелерінің әлеуметтік, экономикалық, экологиялық, ғылыми әсері бар деп есептелді. Жоба нәтижелері арқылы алынған «адамзаттық бәрін сүю» тұжырымдамасы әртүрлі практикалық тұрғыдағы мәдени және әлеуметтік жобалардың негізгі тұжырымдарын, идеясын жасауға негіз болады. Жоба нәтижелері негізінде Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің филология факультетінің оқу бағдарламасына магистратураға «Қазақ тілі: ұлттық құндылықтар парадигмасы», «Абай сөзінің лингвопоэтикасы» және «Лингвопоэтика негіздері» атты пәндер енгізілді. «Абай поэзиясының тілі» атты оқу құралы пайдалануға берілді.

Efficiency (in Russian) : Экономическая эффективность или ценность работы. Результаты проекта используются в образовательном процессе в школах, колледжах и высших учебных заведениях. Учебное пособие «Язык поэзии Абая» применяется студентами и магистрантами вузов. Концепция «любви ко всему человечеству», выведенная на основе результатов проекта, служит основой для создания ключевых идей и концепций различных культурных и социальных проектов. Таким образом, результаты проекта считаются имеющими социальное, экономическое, экологическое и научное влияние.

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыстың экономикалық тиімділігі немесе құндылығы Жоба нәтижелері мектепте, колледжде, жоғары оқу орындарында оқыту үдерісінде пайданылуда. «Абай поэзиясының тілі» атты оқу құралы ЖОО студенттері мен магистранттары пайдалануда. Жоба нәтижелері арқылы алынған «адамзаттық бәрін сүю» тұжырымдамасы әртүрлі практикалық тұрғыдағы мәдени және әлеуметтік жобалардың негізгі тұжырымдарын, идеясын жасауға негіз болады. Сондықтан жоба нәтижелерінің әлеуметтік, экономикалық, экологиялық, ғылыми әсері бар деп есептеледі.

Field of application (in Russian) : Сфера применения результатов. Научные результаты, полученные в рамках проекта, будут использоваться преподавателями вузов, студентами, магистрантами, докторантами и методистами, а также преподавателями колледжей и школ при обучении творчеству Абая, философии языка и культурологии.

Field of application (in Kazakh) : Нәтижелердің қолданылу саласы. Жоба бойынша алынған ғылыми нәтижелерді Абай шығармашылығын, тіл философиясын, мәдениеттануды оқытуда ЖОО оқытушылары, студенттер мен магистранттар, докторанттар мен әдіскерлер, колледж және мектеп мұғалімдері пайдаланады.