The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследований являются месторождения Казахстана. Это стратиформное колчеданно-медно-свинцово-цинковое месторождение Кусмурын, входящее в состав ТОО «Корпорация «Казахмыс» - крупнейшей международной компании, осуществляющей поисково- разведочные, добычные и перерабатывающие процессы разнообразных полезных ископаемых. Свинцово-серебряное месторождение Алайгыр, отнесенное к 3-ей группе сложности. Руды месторождения относятся к мономе¬тальным, основную ценность в котором представляет свинец, связанный в сульфидных рудах с галенитом, а в окисленных с церусситом при незна¬чительной доле англезита, пироморфита и платтерита. Основным попутным элементом является серебро, полностью извлекаемое в свинцовый концентрат.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны Қазақстанның кен орындары болып табылады. Бұл түрлі пайдалы қазбаларды іздестіру-барлау, өндіру және өңдеу процестерін жүзеге асыратын ірі халықаралық компания-"Қазақмыс "корпорациясы" ЖШС құрамына кіретін Құсмұрын стратиформды колчедан-мыс - қорғасын - мырыш кен орны. 3-ші күрделілік тобына жатқызылған Алайғыр қорғасын-күміс кен орны. Кен орындары монометалдыға жатады, оның негізгі құндылығы сульфидті кендерде галенитпен, ал англезит, пироморфит және платтериттің шамалы үлесімен церусситпен тотыққан қорғасынмен байланысты. Негізгі ілеспе элемент-қорғасын концентратына толығымен алынған күміс.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта - на основе сформированной фактографической базы данных по геолого-экономическим показателям и характеристикам месторождений ТОО «Корпорация «Казахмыс», разработать информационно-аналитическую систему геолого- экономической оценки предприятия за счет цифровизации ключевых бизнес-процессов, позволяющую моделировать производственные ситуации, повысить эффективность и прозрачность управления.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты өндірістік жағдайларды модельдеуге, басқарудың тиімділігі мен ашықтығын арттыруға мүмкіндік беретін негізгі бизнес-процестерді цифрландыру арқылы "Қазақмыс корпорациясы" ЖШС кен орындарының геологиялық-экономикалық көрсеткіштері мен сипаттамалары бойынша қалыптасқан фактографиялық дерекқор негізінде кәсіпорынды геологиялық-экономикалық бағалаудың ақпараттық-талдау жүйесін әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методология оценки перехода к новому мирохозяйственному укладу, базирующаяся на исследованиях ООН, ОЭСР, ВЭФ, международных финансовых институтов. Методы системного анализа и моделирования, структурного анализа и проектирования информационно-аналитической системы, функциональный и процессный подход, методы математической статистики и прогнозирования, методах экономической группировки объектов, входящих в состав корпорации «Казахмыс». Методология IDEF1, PESTEL - анализ, SWOT – анализ, методы регрессионного и факторного анализа. Программные продукты «1C:Предприятие». 1С: Предприятие 8. Управление нашей фирмой для Казахстана. Базовая версия»; программный продукт Statistica, CASE-технологии, Excel, Expost прогнозирование.

Методы исследования (на казахском) : БҰҰ, ЭЫДҰ, ДЭФ, халықаралық қаржы институттарының зерттеулеріне негізделген жаңа әлемдік шаруашылық құрылымына көшуді бағалау әдістемесі. Жүйелік талдау және модельдеу, ақпараттық-талдау жүйесін құрылымдық талдау және жобалау әдістері, функционалдық және процестік тәсіл, математикалық статистика және болжау әдістері, "Қазақмыс"корпорациясының құрамына кіретін объектілерді экономикалық топтастыру әдістері. Idef1 әдістемесі, PESTEL талдау, SWOT талдау, регрессиялық және факторлық талдау әдістері. "1C:кәсіпорын" бағдарламалық өнімдері. 1С: Кәсіпорын 8. Қазақстан үшін біздің фирманы басқару. Негізгі нұсқа"; Statistica бағдарламалық өнімі, case-технологиялар, Excel, expost болжау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработана методология оценки финансово-экономического состояния предприятия, разработан алгоритм программы «Информационно- аналитическая система» на основе концептуальной модели, повышающей результативность принимаемых управленческих решений. Новизна исследования состоит в том, что предлагаемая информационно-аналитическая система позволит формировать новые управленческие решения по моделированию эффективного клиентоориентированного бизнеса горно-металлургической отрасли Казахстана. Компоненты экономической оценки месторождений и предприятий будут соответствовать международной системе стандартов отчетности по запасам полезных ископаемых в свете принятых Правительством Казахстана обязательств по реализации Инициативы прозрачности деятельности добывающих отраслей, что приведет к снижению производственных затрат за счет оптимизации ключевых производственных бизнес-процессов, увеличения маржинальности бизнеса, как следствие укрепит международные конкурентные позиции предприятий.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Кәсіпорынның қаржылық-экономикалық жағдайын бағалау әдістемесі жасалды, қабылданған басқару шешімдерінің тиімділігін арттыратын тұжырымдамалық модель негізінде "ақпараттық - аналитикалық жүйе" бағдарламасының алгоритмі жасалды. Зерттеудің жаңалығы мынада: ұсынылып отырған ақпараттық-талдамалық жүйе Қазақстанның тау-кен-металлургия саласының клиентке бағдарланған тиімді бизнесін модельдеу бойынша жаңа басқару шешімдерін қалыптастыруға мүмкіндік береді. Кен орындары мен кәсіпорындарды экономикалық бағалаудың құрамдас бөліктері Өндіруші салалар қызметінің ашықтығы бастамасын іске асыру бойынша Қазақстан Үкіметі қабылдаған міндеттемелер аясында пайдалы қазбалар қорлары бойынша есептілік стандарттарының халықаралық жүйесіне сәйкес келетін болады, бұл Негізгі өндірістік бизнес-процестерді оңтайландыру, Бизнестің маржиналдылығын арттыру есебінен өндірістік шығындардың төмендеуіне алып келеді, нәтижесінде кәсіпорындардың халықаралық бәсекелестік позицияларын нығайтады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : 1. Производительность: Объем добычи и переработки сырья, выраженный в тоннах на единицу времени. 2. Себестоимость продукции: Полные затраты на добычу и переработку, энергию, материалы и амортизацию. 3. Рентабельность: Соотношение прибыли к затратам, отражающее финансовую устойчивость предприятия,чистый доход по месторождению, рентабельность по месторождению. уровень внутренней нормы рентабельности по месторождению. 4. Качество продукции: Соответствие продукции международным стандартам и требованиям потребителей. Соответствие международным стандартам геологической отчетности о результатах геологоразведочных работ, повышающих инвестиционную привлекательность предприятия. 5. Энергетическая эффективность: Количество энергии, затрачиваемое на единицу продукции, совокупный расход электроэнергии, удельный расход энергоресурсов на 1 тонну производства меди, капитальные затраты на «цифровое насыщение/переоснащение» существующих и новых объектов энергетики системами измерения, автоматизации и интеллектуализации управления технологическими процессами; эксплуатационные расходы на поддержание работоспособности новой информационно-коммуникационной инфраструктуры.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 1. Өнімділік: Уақыт бірлігінде тоннамен көрсетілген шикізатты өндіру және өңдеу көлемі. 2. Өнімнің өзіндік құны: Өндіру мен өңдеуге, энергияға, материалдарға және амортизацияға толық шығындар. 3. Рентабельділік: Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын, кен орны бойынша таза табысын, кен орны бойынша табыстылығын көрсететін пайданың шығындарға қатынасы. кен орнының ішкі кіріс нормасының деңгейі. 4. Өнім сапасы: Өнімнің халықаралық стандарттарға және тұтынушылардың талаптарына сәйкестігі. Геологиялық барлау нәтижелері бойынша геологиялық есеп берудің халықаралық стандарттарын сақтау, кәсіпорынның инвестициялық тартымдылығын арттыру. 5. Энергия тиімділігі: Өндіріс бірлігіне жұмсалған энергия мөлшері, жалпы энергия шығыны, 1 тонна мыс өндірісіне жұмсалған үлестік энергия шығыны, қолданыстағы және жаңа энергия объектілерін өлшеу жүйелерімен «цифрлық қанықтыру/қайта жабдықтау» үшін күрделі шығындар, процестерді басқаруды автоматтандыру және интеллектуалдандыру; жаңа ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның функционалдығын қолдауға арналған операциялық шығындар.

Level of implementation (in Russian) : 1. Цифровизация процессов: Процент автоматизированных процессов (например, управление добычей, обработка данных). 2. Использование международных стандартов: Степень соответствия международным стандартам CRIRSCO (Кодекс KAZRC), международным стандартам ISO 45001, ISO 9001, ISO 14001, ISO 50001, уровень раскрытия ESG – информации. 3. Внедрение новых технологий: Уровень использования новых технологий, таких как Big Data, IoT и искусственный интеллект в горно-металлургическом производстве.

Level of implementation (in Kazakh) : 1. Процестерді цифрландыру: автоматтандырылған процестердің пайызы (мысалы, өндіруді басқару, деректерді өңдеу). 2. Халықаралық стандарттарды пайдалану: CRIRSCO халықаралық стандарттарына (KAZRC кодексі), ISO 45001, ISO 9001, ISO 14001, ISO 50001 халықаралық стандарттарына сәйкестік дәрежесі, ESG – ақпаратты ашу деңгейі. 3. Жаңа технологияларды енгізу: тау-кен металлургия өндірісінде Big Data, IoT және жасанды интеллект сияқты жаңа технологияларды пайдалану деңгейі.

Efficiency (in Russian) : 1. Финансовая эффективность: Измеряется через показатели рентабельности, чистой прибыли и оборота. 2. Экологическая эффективность: Уровень снижения негативного воздействия на окружающую среду, включая уровень выбросов и отходов. 3. Социальная эффективность: Влияние на рабочие места, условия труда и социальные аспекты, включая взаимодействие с местными сообществами.

Efficiency (in Kazakh) : 1. Қаржылық тиімділік: кірістілік, таза пайда және айналым көрсеткіштері арқылы өлшенеді. 2. Экологиялық тиімділік: қоршаған ортаға теріс әсерді, соның ішінде шығарындылар мен қалдықтарды азайту деңгейі. 3. Әлеуметтік тиімділік: жұмыс орындарына, еңбек жағдайларына және әлеуметтік аспектілерге, соның ішінде жергілікті қауымдастықтармен өзара әрекеттесуге әсер ету.

Field of application (in Russian) : - результаты исследования окажутся полезными предприятиям горнорудного сектора Казахстана для углубления внутренней аналитической работы по мониторингу результативности применяемых цифровых решений, при проведении геолого-экономической оценки месторождений полезных ископаемых с использованием цифровых и аналитических инструментов, выстраивании предприятиями взаимодействия с партнерами в горизонтальной плоскости вдоль всей сформировавшейся цепочки поставок, повышения обоснованности прогнозных управленческих решений по укреплению финансово-экономического состояния и укреплению международных позиций.

Field of application (in Kazakh) : - зерттеу нәтижелері Қазақстанның тау-кен секторының кәсіпорындарына цифрлық және талдамалық құралдарды пайдалана отырып, пайдалы қазбалар кен орындарына геологиялық-экономикалық бағалау жүргізу кезінде қолданылатын цифрлық шешімдердің нәтижелігін мониторингілеу бойынша ішкі талдамалық жұмысты тереңдету, кәсіпорындардың қалыптасқан барлық жеткізу тізбегі бойында әріптестерімен көлденең жазықтықта өзара іс-қимыл жасауы, қаржылық-экономикалық халықаралық позициялардың жай-күйі мен нығаюы.