The object of research, development or design (in Russian) : Низкотемпературная плазма ППУ

The object of research, development or design (in Kazakh) : Сәулелі-плазмалық разряд

Aim of work (in Russian) : Создание комплексной системы диагностики и контроля плазмы на основе бесконтактных и контактных методов измерения с возможностью внедрения на токамаке КТМ.

Aim of work (in Kazakh) : Контактілі және контактісіз өлшеу әдістеріне негізделген плазманы диагностикалау және бақылаудың кешенді жүйесін құру және оны КТМ токамағына енгізу мүмкіндігімен қамтамасыз ету.

Методы исследования (на русском) : Зондовая диагностика плазмы (контактный метод): использование зондов Ленгмюра для измерения локальных параметров плазмы, таких как плотность электронов, электронная температура. Оптическая спектрометрия (бесконтактный метод): оптическая диагностика для определения состава плазмы, идентификации ионизированных компонентов и примесей, а также регистрация и анализ эмиссионных спектров плазмы для оценки плотности плазмы. Разработка алгоритмов для автоматической обработки экспериментальных данных в режиме реального времени. Программное обеспечение для анализа вольт-амперной характеристики, обработки спектров и вывода параметров плазмы.

Методы исследования (на казахском) : Плазманың зондтық диагностикасы (контактілі әдіс): Ленгмюр зондтарын пайдалана отырып, плазманың электрондар тығыздығы, электрондардың температурасы сияқты локалды параметрлерін өлшеу. Оптикалық спектрометрия (контактісіз әдіс): плазманың құрамын анықтау, иондалған компоненттер мен қоспаларды идентификациялау, сондай-ақ плазманың эмиссиялық спектрлерін тіркеу және талдау арқылы плазма тығыздығын бағалау. Эксперименттік деректерді нақты уақытта автоматты өңдеуге арналған алгоритмдерді әзірлеу. Вольт-амперлік сипаттамаларын талдау, спектрлерді өңдеу және плазма параметрлерін шығару үшін бағдарламалық қамтамасыз ету.

Obtained results and novelty (in Russian) : Создана автоматизированная система измерения и регистрации локальных параметров плазмы с использованием контактного метода (зондовая диагностика). Внедрен подвижный зонд Ленгмюра для измерения радиального распределения параметров плазмы. Разработан и внедрен алгоритм для анализа состава плазмы и оценки плотности с помощью регистрации эмиссионных спектров. С помощью комплексной системы диагностики были получены данные о плотности, температуре и составе плазмы в режиме реального времени. Разработаны методические рекомендации по внедрению комплексной системы диагностики на токамаке КТМ.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Плазманың локалды параметрлерін контактілі әдіс арқылы өлшеу және тіркеу үшін автоматтандырылған жүйе жасалды (зондтық диагностика). Плазманың радиалды параметрлерін өлшеу үшін Ленгмюр зондын енгізу жүзеге асырылды. Плазманың құрамын талдау және эмиссиялық спектрлерді тіркеу арқылы тығыздықты бағалау алгоритмі әзірленді және енгізілді. Кешенді диагностика жүйесі арқылы нақты уақытта плазманың тығыздығы, температурасы және құрамы туралы деректер алынды. КТМ токамағында кешенді диагностика жүйесін енгізу бойынша әдістемелік ұсыныстар әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные и технико-экономические показатели проекта включают создание автоматизированной системы диагностики и контроля плазмы, которая сочетает контактные методы (использование зонда Ленгмюра для измерения плотности и температуры электронов) и бесконтактные методы (оптическая спектрометрия для анализа состава плазмы). Система оснащена программным обеспечением, позволяющим в реальном времени обрабатывать и анализировать данные о параметрах плазмы. Внедрение данной системы на токамаке КТМ способствует более точному изучению взаимодействия плазмы с материалами, что повышает эффективность экспериментальных работ и научных исследований в области термоядерных технологий.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобаның негізгі конструктивтік және технико-экономикалық көрсеткіштеріне плазманы диагностика және бақылау бойынша автоматтандырылған жүйенің құрылуы кіреді. Жүйе плазманың тығыздығы мен электрондардың температурасын өлшеу үшін Ленгмюр зондын қолданатын контактты әдістерді және плазманың құрамын талдау үшін оптикалық спектрометрия сияқты бесконтактты әдістерді біріктіреді. Жүйе нақты уақытта плазма параметрлері бойынша деректерді өңдеуге және талдауға мүмкіндік беретін бағдарламалық жасақтамамен жабдықталған. Аталған жүйені КТМ токамагында қолдану плазманың материалдармен өзара әрекеттесуін дәлірек зерттеуге ықпал етеді, бұл термоядролық технологиялар саласындағы эксперименттік жұмыстар мен ғылыми зерттеулердің тиімділігін арттырады.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : В результате проекта была создана автоматизированная система для контроля и диагностики плазмы, эффективность которой подтверждена рядом факторов. Система позволяет в реальном времени точно определять данные о плотности, температуре и составе плазмы, что оптимизирует исследование взаимодействия плазмы с материалами. Кроме того, благодаря программному обеспечению процессы обработки данных автоматизированы, что повышает эффективность экспериментальных работ и открывает новые научные перспективы при использовании на токамаке КТМ.

Efficiency (in Kazakh) : Жоба нәтижесінде плазманы бақылау және диагностика жасау үшін автоматтандырылған жүйе құрылып, оның тиімділігі бірнеше аспектілермен дәлелденді. Жүйе нақты уақыт режимінде плазманың тығыздығы, температурасы және құрамы туралы деректерді дәл анықтауға мүмкіндік береді, бұл плазманың материалдармен өзара әрекеттесуін зерттеуді оңтайландырады. Сонымен қатар, бағдарламалық жасақтаманың көмегімен автоматтандырылған деректерді өңдеу процестері эксперименттік жұмыстардың тиімділігін арттырып, КТМ токамагында қолдану арқылы жаңа ғылыми жетістіктерге жол ашады.

Field of application (in Russian) : Результаты исследований могут быть использованы в научных исследованиях для детального изучения свойств плазмы, процессов ионизации, рекомбинации, теплового излучения и других фундаментальных явлений.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері плазманың қасиеттерін, ионизация, рекомбинация, жылулық сәулелену және басқа да іргелі құбылыстарды егжей-тегжейлі зерттеу үшін ғылыми зерттеулерде пайдаланылуы мүмкін.