The object of research, development or design (in Russian) : Вирусы абрикоса и грецкого ореха

The object of research, development or design (in Kazakh) : Өрік және жаңғақ вирустары

Aim of work (in Russian) : Разработка высокоэффективных систем диагностики вирусов абрикоса и грецкого ореха, и изучение их распространенности в Казахстане

Aim of work (in Kazakh) : Өрік және грек жаңғақ вирустарын диагностикалаудың және олардың Қазақстанда таралуын зерттеудің жоғары тиімді жүйелерін жасау.

Методы исследования (на русском) : Выделение РНК, синтез кДНК, ПЦР в реальном времени, иммуноферментный анализ.

Методы исследования (на казахском) : РНҚ бөлу, кДНҚ синтезі, нақты уақыттағы ПТР, ферментпен байланысты иммуноферменттік талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : В Алматинской и Туркестанской областях собраны образцы 171 дерева абрикоса, 155 грецкого ореха, 131 сливы, 127 вишни и 11 персика Оптимизированы методы выделения тотальной РНК из листьев абрикоса, грецкого ореха, вишни, персика и сливы. Оптимизирована ПЦР в реальном времени. В 16 образцах абрикоса были обнаружены вирусы (9,3% от общего числа). Из них: 7 растений заражены вирусом оспы сливы (PPV), 4 растения – вирусом некротической кольцевой пятнистости сливы (PNRSV) и вирусом мозаики яблони (ApMV), 2 растения – вирусом карликовости сливы (PDV), 1 растение – вирусом скручивания листьев черешни (CLRV). У двух растений выявлено одновременное заражение двумя вирусами. В 6 образцах грецкого ореха выявлены вирусы (3,8% от общего числа). Из них: 4 дерева были поражены вирусом скручивания листьев черешни (CLRV), 1 дерево – вирусом оспы сливы (PPV). В одном случае обнаружена смешанная инфекция обоими вирусами. В 11 образцах вишни выявлены все шесть исследуемых вирусов (8% зараженных). Наиболее распространенными оказал

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алматы және Түркістан облыстарында 171 түп өрік, 155 түп жаңғақ, 131 түп қара өрік, 127 түп шие және 11 түп шабдалы ағашының өрік, жаңғақ, шие, шабдалы және қара өрік жапырақтарынан жалпы РНҚ бөліп алу әдістері оңтайландырылды. Нақты уақыттағы ПТР оңтайландырылған. Өріктің 16 сынамасынан вирустар анықталды (жалпы санның 9,3%). Оның ішінде: 7 өсімдік- қара өрік шешек вирусымен (PPV), 4 өсімдік- қара өрік некротикалық сақиналы дақ вирусымен (PNRSV) және алма мозаикалық вирусымен (ApMV), 2 өсімдік- ергежейлі қара өрік вирусымен (PDV), 1 өсімдік- шие жапырағы бұйра вирусымен ауырған. (CLRV). Екі өсімдіктің бір мезгілде екі вирусты жұқтырғаны анықталды. 6 жаңғақ сынамасынан вирустар анықталды (жалпы санның 3,8%). Оның ішінде: 4 ағаш- шие жапырағы орамының вирусымен (CLRV), 1 ағаш- қара өрік шешек вирусымен (PPV) ауырған. Бір жағдайда екі вируспен аралас инфекция анықталды. Барлық алты зерттелген вирус 11 шие үлгісінде (жұқтырғандардың 8%) анықталды. Ең көп таралған вирустар PNRSV (4 жағдай) және PDV (3 жағдай) бол

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Эффективность ПЦР в реальном времени от 88% до 110% и высокая корреляция между разведениями кДНК и значениями Ct, подтверждает надежность предложенных праймеров и зондов для выявления вирусов PNRSV, ApMV, PDV, ACLSV, PPV и CLRV. Разработанные тест-системы для диагностики вирусов абрикоса и грецкого ореха, включая карантинный вирус PPV, продемонстрировали высокую чувствительность и специфичность.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Нақты уақыттағы ПТР тиімділігі 88%-дан 110%-ға дейін және cDNA сұйылтулары мен Ct мәндері арасындағы жоғары корреляция PNRSV, ApMV, PDV, ACLSV, PPV және CLRV вирустарын анықтау үшін ұсынылған праймерлер мен зондтардың сенімділігін растайды. Өрік және жаңғақ вирустарын, соның ішінде PPV карантиндік вирусын диагностикалауға арналған әзірленген тест-жүйелер жоғары сезімталдық пен спецификалықты көрсетті.

Level of implementation (in Russian) : Подано одно заявление о выдаче патента Республики Казахстан на полезную модель "Набор олигонуклеотидов и зондов для выявления и идентификации вирусов абрикоса и грецкого ореха методом ПЦР в режиме реального времени", Рег. номер заявки 2024/1301.2, от 14.10.2024

Level of implementation (in Kazakh) : "Нақты уақыт режимінде ПТР әдісімен өрік және жаңғақ вирустарын анықтауға және сәйкестендіруге арналған олигонуклеотидтер мен зондтар жиынтығы" пайдалы моделіне Қазақстан Республикасының патентін беру туралы бір өтініш берілді. өтінім нөмірі 2024/1301. 2, 14.10.2024

Efficiency (in Russian) : В процессе выполнения проекта разработаны тест системы для диагностики PNRSV, ApMV, PDV, ACLSV, PPV и CLRV. Результаты исследования являются важным шагом в развитии диагностики вирусов плодовых культур в Казахстане и могут быть рекомендованы для использования в лабораториях по всей стране.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаны орындау барысында pnrsv, ApMV, PDV, ACLSV, ASPV және CLRV диагностикасына арналған тест жүйелері жасалды. Зерттеу нәтижелері Қазақстанда жеміс дақылдарының вирустарын диагностикалауды дамытудағы маңызды қадам болып табылады және бүкіл ел бойынша зертханаларда пайдалану үшін ұсынылуы мүмкін.

Field of application (in Russian) : Биотехнология растений, растениеводство, плодоводство, питомниководство

Field of application (in Kazakh) : Өсімдік биотехнологиясы, өсімдік шаруашылығы, жеміс шаруашылығы, питомник шаруашылығы