The object of research, development or design (in Russian) : наноструктурные композиты, керамики, литийсодержащие керамики, железо-никелевые оксидные нанокомпозиты.

The object of research, development or design (in Kazakh) : наноқұрылымды композиттер, керамика, құрамында литий бар керамика, темір-никель оксидті нанокомпозиттер.

Aim of work (in Russian) : Цель программы заключается в развитии новых научных направлений на базе реактора ВВР-К в области изучения устойчивости конструкционных материалов, инертных матриц ядерного топлива, наноструктурированных материалов к нейтронному излучению и кинетики радиационных повреждений, развитие нейтронзахватной терапии.

Aim of work (in Kazakh) : Бағдарламаның мақсаты – ВВР-K реакторы негізінде жаңа ғылыми бағыттарды дамыту, құрылымдық материалдардың тұрақтылығын, ядролық отынның инертті матрицаларын, наноқұрылымды материалдарды нейтрондық сәулеленуге, радиациялық зақымдану кинетикасын зерттеуде және нейтрон-қармау терапиясы салаларында зерттеулерді жүргізу.

Методы исследования (на русском) : растровая электронная микроскопия, рентгеновская дифракция, метод индентирования и однократного сжатия, энергодисперсионный анализ.

Методы исследования (на казахском) : расторлық электронды микроскопия, рентгендік дифракция, шегініс(индентирлеу) және бір реттік қысу әдісі, энерго-дисперсиялық талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Определены механизмы упрочнения приповерхностных слоев NiAl2O4 в зависимости от типа ионного облучения, а также концентрации примесных включений в виде оксидных частиц NiO. Установлено, что нейтронное облучение с флюенсами порядка 1015 - 5×1015 нейтрон/см2 приводит к увеличению стабильности емкостных характеристик анодных материалов более чем в 1.4 – 1.6 раза по сравнению с немодифицированными наноструктурами. Определено, что наличие межфазных границ в композитных керамик приводит к увеличению сопротивления к разупрочнению и увеличивает устойчивость механических свойств к радиационно-индуцированной деградации. Установлено, что в случае для двухкомпонентных литийсодержащих керамик устойчивость к накоплению продуктов радиолиза обусловлена эффектами наличия межфазных границ, сдерживающих формирование продуктов радиолиза. Получены наноносители препаратов для НЗТ, проведены экспериментальные исследования нейтронно-физических характеристик устройства формирования спектра и коллимации нейтронов на критическом стенде.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : NiAl2O4 материалдарының үстіңгі қабаттарының беріктігін арттыру механизмдері иондық сәулеленудің түріне және NiO оксид бөлшектері түріндегі қоспалардың концентрациясына байланысты анықталды. Нейтрондық сәулелену флюенс шамамен 10¹⁵ - 5×10¹⁵ нейтрон/см² болғанда анодтық материалдардың сыйымдылық сипаттамаларының тұрақтылығы модификацияланбаған наноқұрылымдармен салыстырғанда 1,4 – 1,6 есе артады. Композиттік керамикалардағы фазаралық шекаралардың болуы беріктікке қарсы тұруды және радиация әсерінен болатын механикалық қасиеттердің деградациясына төзімділігін арттыратыны анықталды. Екі компонентті литий бар керамикалар жағдайында радиолиз өнімдерін жинақтау тұрақтылығы фазаралық шекаралардың радиолиз өнімдерінің түзілуін тежейтін әсерлеріне байланысты екендігі анықталды. НЗТ үшін дәрілік заттардың нанотасымалдаушылары алынып, критикалық стендте спектрді қалыптастыру және нейтрондарды коллимациялау құрылғысының нейтрон-физикалық сипаттамалары бойынша эксперименттік зерттеулер жүргізілді

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономический эффект реализации программы заключается в разработке ряда уникальных технологических решений для модификации твердотопливных оксидных элементов, литий-ионных аккумуляторов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бағдарламаны іске асырудың экономикалық әсері – қатты отындық оксид элементтерін, литий-ион аккумуляторларын модификациялауға арналған бірқатар бірегей технологиялық шешімдерді әзірлеу.

Level of implementation (in Russian) : Проводятся работы по разработке применения керамических материалов в качестве основных конструкционных элементов ядерных реакторов.

Level of implementation (in Kazakh) : Ядролық реакторлардың негізгі конструкциялық элементтері ретінде керамикалық материалдарды қолдану бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Efficiency (in Russian) : Социальный эффект реализации программы заключается в подготовке молодых специалистов в области реакторного материаловедения, конструкционных материалов и альтернативной энергетики. Социальный эффект реализации программы, заключается в том, что программа будет способствовать развитию новых методов и потенциальных препаратов для лечения онкологических заболеваний.

Efficiency (in Kazakh) : Бағдарламаның әлеуметтік әсері реакторлық материалтану, құрылымдық материалдар және баламалы энергетика саласында жас мамандарды даярлау болып табылады. Негізгі бағдарламаның әлеуметтік әсері – бұл бағдарлама онкологиялық ауруларды емдеудің жаңа әдістері мен әлеуетті препараттарын жасауға ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : литий-ионные батареи, новые виды ядерного топлива, бланкетные материалы, конструкционные материалы, ядерное топливо, нейтронное облучение.

Field of application (in Kazakh) : литий-иондық аккумуляторлар, ядролық отынның жаңа түрлері, төсеніш материалдар, құрылымдық материалдар, ядролық отын, нейтрондық сәулелену.