The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследований являются актиномицеты из экстремальных экосистем Северного, Западного и Южного Казахстана

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі Солтүстік, Батыс және Оңтүстік Қазақстанның экстремальді экожүйелерінің актиномицеттері болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта – получение новых природных антибиотиков и других биологически активных соединений из экстремальной биосферы Казахстана и исследование их антибактериальных, антифунгальных и противоопухолевых свойств.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты - Қазақстанның экстремальді биосферасынан жаңа табиғи антибиотиктер мен басқа да биологиялық белсенді қосылыстарды алу және олардың бактерияға қарсы, зеңге қарсы және ісікке қарсы қасиеттерін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : В работе использовано современное методологическое и приборное обеспечение для микробиологических, молекулярно-генетических и биохимических исследований.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыста микробиологиялық, молекулалық-генетикалық және биохимиялық зерттеулер үшін заманауи әдістемелік және аспаптық құралдар қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Основные результаты работы и их новизна: Выполнены экспедиционные исследования в экстремальных экосистемах Казахстана и получены 160 образцов почвы и ризосферы солеустойчивых растений из солончаков, солонцов, пустынь, побережий Каспийского моря и соленых озер. В экстремальных условиях роста выделены 667 изолятов актиномицетов и изучены их антибактериальные и антифунгальные свойства. 16,9% изолятов проявили антибактериальные свойства и 16,3% – антифунгальные. 1/5 часть изолятов-антагонистов способна продуцировать активные вещества только в экстремальных условиях роста. 53 изолята актиномицетов-антагонистов классифицированы на группы и рассматриваются как потенциальные продуценты новых природных антибиотиков. Проведена их молекулярно-генетическая идентификация и создана коллекция перспективных штаммов. Установлена высокая степень присутствия активных штаммов родов Streptomyces и Nocardiopsis. В условиях экстремального роста продуцентов получены 172 образца антибиотиков. Изучен спектр действия и активность образцов антибиотиков против условно-патогенных возбудителей инфекций ESKAPE группы. Высокопроизводительным скринингом на основе ras-raf взаимодействия получены три новых химических соединения с противоопухолевой активностью.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыстың негізгі нәтижелері және олардың жаңалығы: Қазақстанның экстремальді экожүйелеріне экспедициялық зерттеулер жүргізілді және сортаң, тақыр, шөлді жерлерден, Каспий теңізі жағалауларынан және тұзды көлдерден 160 топырақ және тұзға төзімді өсімдіктердің ризосфера үлгілері алынды. Экстремальді өсу жағдайында актиномицеттердің 667 изоляттары бөлініп, олардың бактерияға қарсы және зеңге қарсы қасиеттері зерттелді. Изоляттардың 16,9%-ы бактерияға қарсы және 16,3%-ы зеңге қарсы қасиет көрсетті және антагонист - изоляттардың 1/5 бөлігі тек экстремальді өсу жағдайында белсенді заттар шығаруға қабілетті болды. Антагонист актиномицеттердің 53 изоляттары топтарға жіктелген және оларды жаңа табиғи антибиотиктердің потенциальды продуценттері ретінде одан әрі зерттеуге болады. Олардың идентификациясы молекулалық-генетикалық әдіс арқылы жүргізілді және перспективті штамдардың коллекциясы жасалынды. Streptomyces және Nocardiopsis туыстарының белсенді штамдарының болуының жоғарғы көрсеткіші анықталды. Продуценттері экстремальді жағдайында өсетін антибиотик препараттарының 172 үлгілері алынды. Антибиотик үлгілерінің ESKAPE тобының шартты-патогенді қоздырушы инфекцияларына қарсы әсер ету спектрі мен белсенділігі зерттелді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Получены 53 потенциальных продуцента новых природных антибиотиков. Получены 172 образца перспективных антибиотиков. Установлена активность образцов антибиотиков против клинических патогенов ESKAPE. Получены 3 новых химических соединения с противоопухолевой активностью.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жаңа табиғи антибиотиктердің 53 әлеуетті өндірушілері алынды. Перспективалық антибиотиктердің 172 сынамасы алынды. ESKAPE клиникалық қоздырғыштарына қарсы антибиотик үлгілерінің белсенділігі анықталды. Ісікке қарсы белсенділігі бар 3 жаңа химиялық қосылыс алынды.

Level of implementation (in Russian) : Высокая

Level of implementation (in Kazakh) : Жоғары

Efficiency (in Russian) : Эффективность работы - разработанная скрининговая программа обеспечивает получение новых природных соединений для медицины и создает основу для развития биотехнологического производства конкурентоспособных лекарственных веществ нового поколения.

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыстың тиімділігі – біз әзірлеген жаңа скринингтік бағдарлама медицина үшін жаңа табиғи қосылыстар алуды қамтамасыз етеді және жаңа буынның бәсекеге қабілетті дәрілік субстанцияларының биотехнологиялық өндірісін дамытуға негіз болады.

Field of application (in Russian) : Область применения – медицина.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы – медицина.