The object of research, development or design (in Russian) : Материалом исследования являлся сорт картофеля Гала, оригинатор сорта Norika (Norika Nordring Kartoffelzucht und Vermehrungs GmbH, Германия).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Norika сортының негізін қалаушы Гала картоп сорты болды (Norika Nordring Kartoffelzucht und Vermehrungs GmbH, Германия).

Aim of work (in Russian) : Разработка высокоэффективной технологии получения семенного картофеля и внедрение её в семеноводство Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Тұқымдық картоп алудың жоғары тиімді технологиясын әзірлеу және оны Қазақстанның тұқым шаруашылығына енгізу.

Методы исследования (на русском) : Культура апикальных меристем, клонирование растений in vitro для получения одноузловых эксплантов, культивирование одноузловых эксплантов картофеля в биореакторе временного погружения, оптимизация регуляторов роста для образования микроклубней в биореакторе, выделение РНК из растительного и семенного (клубней) материала, проведение полимеразной цепной реакции с обратной транскрипцией (ОТ-ПЦР).

Методы исследования (на казахском) : Апикалды меристема дақылы, бір түйінді экспланттарды алу үшін өсімдіктерді in vitro клондау, уақытша батыру биореакторында бір түйінді картоп экспланттарын өсіру, биореакторда микро түйнектердің пайда болуы үшін өсу реттегіштерін оңтайландыру, өсімдік және тұқым (түйнек) материалынан РНҚ оқшаулау, кері транскрипциясы бар полимеразды тізбекті реакцияны жүргізу (КТ-ПТР).

Obtained results and novelty (in Russian) : Была проведена оптимизация режимов выращивания эксплантов меристемных растений картофеля в системе временного погружения. В результате было выявлено, что наилучшим освещением для роста и развития эксплантов стало освещение 5000 Люкс. Также был проведен эксперимент по оптимизации различных режимах температуры (25°С день/18°С ночь и 25°С день/25°С ночь) при световом режиме 16/8 (день/ночь). Исходя из результатов эксперимента было выявлено, что наилучшей температурой для развития эксплантов стала температура 25°С день/18°С ночь и оптимальным количеством эксплантов было 20 штук. Наиболее эффективной питательной средой для роста побегов у клонированных растений стала МС с содержанием гормонов кинетин/ГК (0.5/0.1 мг/л). Таким образом, было выявлено что максимальное образование микроклубней было в питательной среде МС с содержанием гормонов ИМК/кинетин – (2.0/2.0 мг/л). Был разработан протокол для высокоэффективной технологии получения семенного картофеля (материнские растения, их клоны и микроклубни) и внедрение её в семеноводство Казахстана. Протокол позволит стабильно получать безвирусные растения in vitro из апикальных меристем картофеля и последующем получении свободных от вирусов семенной материал картофеля.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Уақытша батыру жүйесінде меристемалық картоп өсімдіктерінің экспланттарын өсіру режимдерін оңтайландыру жүргізілді. Нәтижесінде экспланттардың өсуі мен дамуы үшін ең жақсы жарықтандыру 5000 Люкс жарықтандыру екені анықталды. Сондай-ақ 16/8 (күн/түн) жарық режимінде әртүрлі температура режимдерін (25°С күн/18°C түн және 25°С күн/25°С түн) оңтайландыру бойынша эксперимент жүргізілді. Эксперимент нәтижесінде, экспланттардың дамуы үшін ең жақсы температура тәулігіне 25°С/18°С болды, ал экспланттардың оңтайлы саны 20 дана болды. Клондалған өсімдіктерде өсінділердің өсуі үшін ең тиімді қоректік орта кинетин/ГК (0.5/0.1 мг/л) гормондары бар МС болды. Уақытша батыру биореакторында микро түйнектерді алу бойынша жүргізілген нәтижелерге сәйкес, біз микро түйнектердің максималды түзілуі ИМК/кинетин – (2.0/2.0 мг/л) гормондары бар MS қоректік ортасында екенін анықтадық. Тұқымдық картопты (аналық өсімдіктер, олардың клондары мен микро түйнектері) алудың жоғары тиімді технологиясы және оны Қазақстанның тұқым шаруашылығына енгізу үшін хаттама әзірленді. Хаттама картоптың апикальды меристемаларынан in vitro вируссыз өсімдіктерді тұрақты алуға және кейіннен картоптың вируссыз тұқымдық материалын алуға мүмкіндік береді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Оптимизация процессов клонального микроразмножения в биореакторе позволит массово получать оздоровленный от вирусов посадочный материал, который, в свою очередь, послужит гарантом высококачественного отечественного семенного картофеля.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Биореактордағы клондық микрокөбейту процестерін оңтайландыру, вирустардан қалпына келтірілген отырғызу материалын жаппай алуға мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде жоғары сапалы отандық тұқымдық картоптың кепілі болады.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілген жоқ.

Efficiency (in Russian) : Эффективность будет состоять в том, что реализация проекта позволит снизить стоимость производства предбазисного семенного картофеля и посадочного материала картофеля.

Efficiency (in Kazakh) : Тиімділік жобаны іске асыру базис алдындағы тұқымдық картоп пен картоп отырғызу материалын өндіру құнын төмендетуге мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство и биотехнология.

Field of application (in Kazakh) : ауыл шаруашылығы және биотехнология.