The object of research, development or design (in Russian) : Конструкционные реакторные материалы, бериллид титана, газовыделение трития и гелия, цементные материалы, нейтронное поле реактора, аустенитные стали, актиниды, ядерные реакции

The object of research, development or design (in Kazakh) : Құрылымдық реактор материалдары, титан бериллиді, тритий мен гелийдің газ бөлінуі, цемент материалдары, реактордың нейтрондық өрісі, аустениттік болаттар, актинидтер, ядролық реакциялар

Aim of work (in Russian) : Проведение реакторных исследований, направленных на обеспечение безопасной эксплуатации перспективных ядерных и термоядерных энергетических установок

Aim of work (in Kazakh) : Перспективті ядролық және термоядролық энергетикалық қондырғыларды қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз етуге бағытталған реакторлық зерттеулер жүргізу

Методы исследования (на русском) : гамма-спектрометрия, метод нейтронной радиографии, метод Монте-Карло, рамановская спектроскопия, рентгенографическая дифрактометрия, энергодисперсионная спектрометрия, сканирующая электронная микроскопия, математическое моделирование, метод времени пролета

Методы исследования (на казахском) : : гамма-спектрометрия, нейтрондық радиография әдісі, Монте-Карло әдісі, Раман спектроскопиясы, рентгендік дифрактометрия, энергетикалық дисперсиялық спектрометрия, сканерлеуші электронды микроскопия, математикалық модельдеу, ұшу уақыты әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : Обнаружена эволюция морфологии поверхности образцов бериллида титана в зависимости от дозы облучения. Получены временные диаграммы изменения мощности реактора и температуры исследуемых образцов за время облучения. Установлена зависимость между импульсными изменениями мощности реактора и выбросом газов из керамических материалов. Установлено, что слоистое строение, наблюдаемое в образцах с хранилища ядерных отходов Бэйца-Бихор, влияет на анизотропию физических свойств в этих породах, включая процессы образования трещин. Смоделирована эффективность регистрации нейтронов с использованием сцинтилляционных детекторов. Работа сцинтиллятора с ортокарборановой смесью показала высокую чувствительность, как при высокой, так и при низкой интенсивности нейтронного поля. Создана установка для испытания на ударный изгиб миниатюрных образцов с целью определения прочностных свойств облученных конструкционных материалах. Представлены результаты ресурсных испытаний конструкционных реакторных материалов нового поколения на ползучесть и длительную прочность в штатных и критических условиях эксплуатации. Создана установка для экспериментальных исследований угловой анизотропии мгновенных нейтронов и гамма-квантов деления Установлено, что значение лабораторной анизотропии для гамма-квантов и нейтронов деления 233U и 235U с горячими нейтронами составляет 16.3% и 96.8% соответственно. Модернизирован и отлажен спектрометр заряженных частиц. Подготовлены твердые и газовые дейтериевые мишени.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сәулелену дозасына байланысты титан бериллид үлгілерінің беткі морфологиясының эволюциясы анықталды. Сәулелену кезінде зерттелетін үлгілердің реактор қуатының және температурасының өзгеруінің уақыттық диаграммалары алынды. Реактор қуатының импульстік өзгерістері мен керамикалық материалдардан газдардың бөлінуі арасында байланыс орнатылды. Бейтса-Бихор ядролық қалдықтар қоймасынан алынған үлгілерде байқалған қабатты құрылым осы жыныстардағы физикалық қасиеттердің анизотропиясына, соның ішінде крекинг процестеріне тікелей әсер ететіні анықталды. Сцинтилляциялық детекторларды қолдану арқылы нейтронды анықтау тиімділігі модельденді. Сцинтиллятордың ортокарборан қоспасымен жұмыс істеуі нейтрондық өрістің жоғары және төмен қарқындылығында жоғары сезімталдықты көрсетті. Сәулеленген құрылымдық материалдардың беріктік қасиеттерін анықтау үшін соққының иілісі үшін миниатюралық үлгілерді сынау үшін қондырғы жасалды. Қалыпты және сыни жұмыс жағдайларында сусымалы және ұзақ мерзімді беріктікке жаңа буынның құрылымдық реактор материалдарының өмірлік сынақтарының нәтижелері ұсынылды. Жылдам нейтрондардың және бөлінетін гамма-кванттардың бұрыштық анизотропиясын эксперименттік зерттеу үшін қондырғы құрылды. Гамма-кванттар мен 233u және 235u ыстық нейтрондардың бөліну нейтрондары үшін зертханалық анизотропияның мәні сәйкесінше 16.3% және 96.8% екендігі анықталды. Зарядталған бөлшектер спектрометрі модернизацияланды және жөндеуден өтті. Қатты және газды дейтерий нысаналар дайындалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Предложенные в результате реализации программы технические решения приведут к росту рентабельности выполняемых работ на реакторе ВВР-К.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде ұсынылған техникалық шешімдер ВВР-К реакторында орындалатын жұмыстардың табыстылығын арттыруға әкеледі.

Level of implementation (in Russian) : нет

Level of implementation (in Kazakh) : жоқ

Efficiency (in Russian) : Эффективность ожидаемых результатов подтверждается большим опытом реализации научных проектов в Институте ядерной физики в области мирного использования ядерной энергии и тем, что получены с использованием уникальной инфраструктуры, включающей исследовательский ядерный реактор ВВР-К, критический стенд, горячие камеры, просвечивающий электронный микроскоп с EDS анализатором JEOL JEM 2100, установка рентгеновской томографии Продис.Компакт, установка нeйтpoнной радиографии и томографии ТИТАН и др.

Efficiency (in Kazakh) : Күтілетін нәтижелердің тиімділігі Ядролық физика институтында атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы ғылыми жобаларды іске асырудың мол тәжірибесімен және олардың бірегей инфрақұрылымды, соның ішінде VVR-K ядролық зерттеулерін пайдалана отырып алынғандығымен расталады. реактор, критикалық стенд, ыстық камералар, EDS анализаторы бар JEOL JEM 2100 трансмиссиялық электронды микроскопы, Prodis.Kompakt рентген томографиясы қондырғысы, нейтрондық радиография және TITAN томографиялық қондырғы және т.б.

Field of application (in Russian) : Потенциальными потребителями полученных результатов являются специалисты ведущих научных и производственных предприятий атомной промышленности Казахстана. Ообенное значение они имеют для развития бериллиевого производства на предприятиях НАК «Казатомпром» (АО «Ульбинский металлургический завод» и др.).

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелердің күтілетін тұтынушылары Қазақстанның атом өнеркәсібінің жетекші ғылыми және өндірістік кәсіпорындарының мамандары болып табылады. Олардың «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» кәсіпорындарында («Үлбі металлургиялық зауыты» АҚ және т.б.) бериллий өндірісін дамыту үшін ерекше маңызы бар.