The object of research, development or design (in Russian) : Ведущие золоторудные месторождения Республики Казахстан, характеризующиеся переменной морфологией рудных залежей и малой мощностью, а также углом падения.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Морфологиясы өзгеретін, жұқа және еңіс орналасқан кен шоғырларымен сипатталатын Қазақстан Республикасының жетекші алтын кен орындары.

Aim of work (in Russian) : Разработка рациональной технологии отработки пологих рудных залежей малой мощности на основе обоснования оптимальных параметров подэтажно-камерной системы разработки со взрыводоставкой руды комбинированными скважинными зарядами низкоплотных взрывчатых веществ (ВВ) в тесной увязке со всеми технологическими процессами добычи.

Aim of work (in Kazakh) : Жұқа еңіс орналасқан кен шоғырларын қазып игеру кезіндегі кенді терең ұңғымалармен қопару параметрлеріне байланысты кеннің лақтырылу ұзақтығы мен жеткізілу дәрежесінің тәуелділіктерін орнату негізінде, кеннің жоғалымын, құнарсыздануын және өзіндік құнын төмендетуге мүмкіндік беретін, кен шоғырын қазып игерудің тиімді және қауіпсіз технологиясын жасау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Анализ литературных источников и практического опыта по разработке наклонных маломощных рудных тел, метод численного моделирования энергетических характеристик взрыва низкоплотных ВВ, проведение лабораторных экспериментов и опытно-промышленных испытаний.

Методы исследования (на казахском) : Жұқа еңіс орналасқан кен шоғырларын игерудегі әдеби дереккөздерді және практикалық тәжірибені талдау, тығыздығы төмен жарылғыш заттардың жарылуының энергетикалық сипаттамаларын сандық модельдеу әдісі, зертханалық тәжірибелер мен тәжірибелік өнеркәсіптік сынақтар орындау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработан способ разработки наклонных маломощных рудных залежей с ослабленными вмещающими породами, с использованием новой конструкции заряда из смесевых низкоплотных ВВ с регулируемыми в широких пределах взрывчатыми характеристиками. В данном способе взрывные скважины заряжают в два слоя с различной плотностью ВВ (с плотностью от 500 до 900 кг/м3) и скоростью детонации (от 2500 до 4000 м/с) и взрывают с различным замедлением, причем первой взрывают центральную скважину в веере, а затем с интервалом 15-17 мс взрывают контурные скважины одновременно, при этом в пределах одной скважины первой инициируют часть заряда, расположенную у устья скважины, а затем с интервалом 10 мс инициируют часть заряда в донной части скважины.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Кең диапазонда реттелетін жарылғыш сипаттамалары бар аралас тығыздығы төмен жарылғыш заттардан жаңа заряд құрылымын қолдана отырып, орнықсыз таужыныстары массивінен жұқа еңіс орналасқан кен шоғырларын игеру әдісі әзірленді. Бұл әдісте ұңғымалар әртүрлі тығыздықтағы (тығыздығы 500-ден 900 кг/м3-ге дейін) және детонация жылдамдығы (2500-ден 4000 м/с-қа дейін) болатын екі қабатта жарылғыш заттармен зарядталады және әртүрлі кідіру уақытымен арттырылады. Алдымен орталық, содан кейін 15-17 мс аралықпен жиектеуші ұңғымаларды бір мезгілде жару жүзеге асырылады, бұл ретте бір ұңғыманың ішінде алдымен ұңғыманың ауыз бөлігіндегі заряд бөлігі, содан 10 мс уақыттан кейін ұңғыманың төменгі бөлігіндегі заряд арттырылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Регулирование энергии смесевых ВВ в единице объема скважины путем увеличения или снижения плотности заряжания по мере изменения сопротивляемости массива и разновременное инициирование заряда повышает коэффициент полезного действия взрыва, тем самим увеличивает расстояние доставки руды до 25%, уменьшает подрыв вмещающих пород по контуру рудного тела и за счет этого снижается потери до 20% и разубоживание до 27%.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Массивтің кедергісі өзгерген кезде зарядтау тығыздығын жоғарылату немесе азайту арқылы ұңғыма көлемінің бірлігіне шаққандағы аралас жарылғыш заттардың энергиясын реттеу және зарядтауды әртүрлі уақытта бастау жарылыс тиімділігін арттырады, осылайша кенді жеткізу қашықтығын 25%-ға дейін арттырады, кен шоғырының жиегі бойынша негізгі таужыныстарының қосыла жарылуы 20% азаяды және соның арқасында кеннің құнарсыздануы 27% дейін төмендейді.

Level of implementation (in Russian) : Результаты НИР по разработке эффективных методов добычи маломощных наклонных рудных залежей с использованием подэтажно-камерной системы и управления энергией взрыва были успешно внедрены в промышленное производство на рудниках АО «АК Алтыналмас».

Level of implementation (in Kazakh) : Арақабатты-камералы жүйені және жарылыс энергиясын басқаруды пайдалана отырып, жұқа еңіс орналасқан кен шоғырларын игерудің тиімді әдістерін әзірлеу бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелері «АК Алтыналмас» АҚ кеніштерінде өнеркәсіптік өндіріске сәтті енгізілді.

Efficiency (in Russian) : Экономический и технологический эффект от внедрения предлагаемой технологии достигается обеспечением сохранения целостности вмещающего породного массива за счет применения щадящего режима воздействия взрыва на вмещающий породный массив и эффективное воздействие взрыва на доставку рудной массы к местам погрузки. При этом себестоимость добытой руды составляет 40,5 долларов за тонну, что на 29% дешевле по сравнению с традиционными методами.

Efficiency (in Kazakh) : Ұсынылған технологияны енгізудің экономикалық және технологиялық тиімділігі жарылыстың кенді қоршаған таужыныстарына әсер етуінің тиімді режимін қолдану арқылы тау-кен массивінің тұтастығын сақтау арқылы және кен массасын тиеу орындарына жарылыс күшімен тиімді жеткізу арқылы іске асырылады. Бұл ретте өндірілген кеннің өзіндік құны тоннасына 40,5 долларды құрайды, бұл дәстүрлі әдістермен салыстырғанда 29%-ға арзан.

Field of application (in Russian) : Горнодобывающие предприятия с подземным циклом разработки золоторудных жильных месторождений, характеризующиеся сложной структурой залегания и морфологией рудных залежей.

Field of application (in Kazakh) : Алтын желілі кенорындарын жерасты циклымен игеретін және кенорындары күрделі құрылымды және ауыспалы морфологиядағы кен шоғырларымен қалыптасқан тау-кен кәсіпорындары.