The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являются основные элементы и системы атомной электростанции (АЭС), качественное и бесперебойное функционирование которых обеспечивает ее безопасность, экологичность и экономичность, включая активную зону ядерного энергетического реактора, отработавшее ядерное топливо (ОЯТ), радиоактивные отходы (РАО) и система радиационного мониторинга в зоне ее влияния.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері – атом электр станциясының (АЭС) негізгі элементтері мен жүйелері, олардың сапалы және үздіксіз жұмыс істеуі ядролық энергетикалық реактордың актив аймағын, пайдаланылған ядролық отынды (ПЯО), радиоактивті қалдықтарды (РАҚ) және оның әсер ету аймағындағы радиациялық мониторинг жүйесін қоса алғанда АЭС-тің қауіпсіздігін, экологиялық таза және үнемді болуын қамтамасыз етеді.

Aim of work (in Russian) : Цель работы – проведение комплекса научных исследований в поддержку создания и безопасного функционирования атомной электростанции в Республике Казахстан.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты – Қазақстан Республикасында атом электр станциясын құру мен оның қауіпсіз жұмыс істеуін қолдау үшін ғылыми зерттеулер кешенін жүргізу.

Методы исследования (на русском) : В процессе работы проводились обзор и описание активной зоны перспективных реакторов, обзор вариантов обращения с РАО и ОЯТ на действующих АЭС, реакторное облучение материалов стабилизирующих пеналов, анализ существующих методик определения содержания радионуклидов, образующихся в процессе работы АЭС, и рекомендаций по определению радиационной нагрузки на население и персонал при нормальной эксплуатации или в случае аварийной ситуации на АЭС.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс барысында перспективалық реакторлардың актив аймағына шолу жасалып, сипаттама берілді, қолданыстағы АЭС-тердегі РАҚ және ПЯО-мен жұмыс істеу нұсқаларына шолу жасалды, тұрақтандырушы пенал материалдары реакторда сәулелендірілді, АЭС жұмысы барысында түзілетін радионуклидтердің құрамын айқындаудың қолданыстағы әдістемелеріне талдау жасалып, АЭС-ті қалыпты пайдалану кезінде немесе авариялық жағдайда халық пен персоналдың радиациялық жүктемесін анықтау жөніндегі ұсынымдар әзірленді.

Obtained results and novelty (in Russian) : По итогам выполнения НИР описана конструкция активной зоны перспективных реакторов для строительства АЭС в РК – ВВЭР-1000, ВВЭР-1200, APR-1400, EPR, БН-600, БН-800, HTGR-30 и малых модульных реакторов, проведен анализ основных известных методов обращения с РАО и ОЯТ, получены образцы стали, являющейся кандидатным конструкционным материалом для изготовления стабилизрующих пеналов ОЯТ, определен перечень радионуклидов, которые необходимо определять при оценке «нулевого» фона радиоактивного загрязнения, и объектов естественных экосистем, подлежащих оценке на содержание данных радионуклидов. Составлен обзор методик для определения данных радионуклидов в объектах естественных экосистем. Проведен обзор и сравнение программных средств для прогнозирования радиационного воздействия на население при нормальной эксплуатации или в случае аварийной ситуации на АЭС. Определен населенный пункт (с. Улькен) для проведения исследований, выбран оптимальный метод для изучения базовых значений «нулевой» точки дозы у местного населения – анализ стабильных транслокаций методом флуоресцентной гибридизации in situ.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ҒЗЖ орындау қорытындысы бойынша Қазақстанда келешекте салуға болатын ВВЭР-1000, ВВЭР-1200, APR-1400, EPR, БН-600, БН-800, HTGR-30 реакторларының және шағын модульдік реакторлардың актив аймағының конструкциясы сипатталды, РАҚ және ПЯО-мен жұмыс істеудің негізгі белгілі әдістеріне талдау жүргізілді, ПЯО тұрақтандырушы пеналын жасауға арналған кандидат конструкциялық материал болып саналатын болат үлгілері алынды, радионуклидтердің тізбесі анықталды, олар радиоактивті ластанудың «нөлдік» фонын және осы радионуклидтердің мөлшерін білу үшін табиғи экожүйе объектілерін бағалау кезінде анықталуы қажет. Табиғи экожүйе объектілерінде осы радионуклидтерді анықтау әдістеріне шолу жасалды. АЭС-ті қалыпты пайдалану кезінде немесе авариялық жағдайда болатын халыққа радиациялық әсерді болжауға арналған бағдарламалық құралдарға шолу және салыстыру жүргізілді. Зерттеу жүргізілетін елді мекен (Үлкен ауылы) анықталды, жергілікті тұрғындардағы дозаның «нөлдік» нүктесінің базалық мәндерін зерттеу үшін оңтайлы әдіс – in situ флуоресценттік будандастыру әдісімен тұрақты транслокацияларды талдау таңдап алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Получение новых данных для анализа условий безопасной эксплуатации АЭС, рассматриваемой для строительства в Республике Казахстан.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қазақстан Республикасында салу үшін қарастырылатын АЭС-ті қауіпсіз пайдалану жағдайларын талдау үшін жаңа деректер алу.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Строительство и эксплуатация АЭС, обращение с ОЯТ и РАО, обеспечение радиационной безопасности населения и окружающей среды, подготовка специалистов для атомной отрасли.

Field of application (in Kazakh) : АЭС салу және пайдалану, ПЯО және РАҚ-пен жұмыс істеу, халықтың және қоршаған ортаның радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету, атом саласы үшін мамандар даярлау.