Inventory number IRN Number of state registration
0323РК01519 AP14871880-KC-23 0122РК00407
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 2
International publications: 0 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 26925843.6 AP14871880
Name of work
Эпоха Золотой Орды и казахский фольклор
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Матыжанов Кенжехан Слямжанович
0
0
1
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
РГП на ПХВ "Институт литературы и искусства им. М.О.Ауэзова"
Abbreviated name of the service recipient
Abstract

По объекту исследования были даны опубликованные статьи и коллективные монографии, связанные с фольклорными данными эпохи Золотой Орды, размышления и рекомендации из различных издании.

Зерттеудің объектісі бойынша Алтын Орда дәуіріндегі фольклорлық деректерге байланысты жарыққа шыққан мақалалар мен ұжымдық монографиялар, әртүрлі басылымдардағы ой-тұжырымдар және ұсыныс берілді.

Наиболее научное изучение фольклорного наследия эпохи Золотой Орды. Также было уделено особое внимание героическим эпосам при Золотой Орде и поставлена цель изучить их с помощью сопоставимых методов, которые соотносятся с историческими реалиями.

Алтын Орда дәуіріндегі фольклорлық мұралар барынша ғылыми тараптан зерделеу мақсат ретінде анықталды. Сондай-ақ Алтын орда тұсындағы батырлық эпостарға аса мән беріліп, тарихи шындықпен астасатын тараптарына салыстырмалы-салғыластырмалы әдістер арқылы зерттеу мақсат етілді.

Для изучения казахского фольклора эпохи Золотой Орды использовались методы типологического, поэтического, психологического параллелизма в области фольклора. Также был использован метод сопоставления.

Алтын Орда дәуіріндегі қазақ фольклорын зерттеу үшін фольклор саласындағы типологиялық, поэтикалық, психологиялық паралелизм әдістері қолданылды. Сондай-ақ салыстыра-салғастыру тәсілі пайдаланылды.

- Раскрыт образ ханов эпохи Золотой Орды, героев, ораторов, известных личностей, живших в тот период. При этом с самой научной точки зрения анализировались образ героя в эпических поэмах, образ ханов, описание героев в поэмах. - Большинство топономических топонимов дошли до наших дней, не меняя названий земель, населенных пунктов, гор и рек, восходящих к эпохе Золотой Орды. Одним из них стал регион Улытау, положивший начало золотоордынскому ханству. Сегодня было установлено, что Голубой мавзолей близ города Жезказган является воплощением топономических легенд. На территории современного нового Казахстана сохранилась часть империи Золотой Орды. Именно Сарайшык, Сыганак, Улытау сохранили свое место в старых городах региона. Сходство археологических данных и фольклора было сформулировано с помощью научных подходов. - Ряд крупных исторических деятелей сыграли важную роль в основании государства Золотая Орда. Они превратили небольшое ханство в империю, известную Европе и Азии. Иными словами, работа, проделанная Чингисханом, Джоши ханом, Батый ханом, Берке ханом и Оразом Мухаммедом для эпохи Золотой Орды, огромна. Поэтому жизнь исторических деятелей была ориентирована на индивидуальность и стала объектом исследования как новация научной работы.

– Алтын Орда дәуірінідегі хандардың, батырлардың, би-шешендердің, сол кезеңде өмір сүрген белгілі тұлғалардың образдық бейнесі ашылды. Сонымен қатар эпикалық жырлардағы батыр образы, хандардың бейнесі, кейіпкерлердің жырдағы суреттелуі барынша ғылыми тұрғыдан талданды. – Топономикалық жер-су атауларының көбісінде Алтын Орда дәуірінен келе жатқан жердің, елдімекеннің, тау мен өзеннің атаулары өзгермей бүгінгі күнге жеткен. Соның бірегейі Алтын орда хандығының негізін салған Ұлытау өңірі екендігі айқындалды. Бүгінгі Жезқазған қаласының маңындағы Көк кесене топономикалық жыр-аңыздардың нақты бейнесі екендігі анықталды. Бүгінгі Жаңа Қазақстан аумағында Алтын Орда империясының біраз бөлігі сақталған. Дәлірек Сарайшық, Сығанақ, Ұлытау өңіріндегі ескі қалалардың орны сақталған. Археологиялық деректер мен фольклордың ұқсастығы ғылыми тәсілдер арқылы тұжырымдалды. – Алтын Орда мемлекетінің негізін салуда бірқатар ірі тарихи тұлғалардың рөлі зор. Олар кішкене ғана хандықты Еуропа мен Азияға белгілі империя етіп құрды. Дәлірек айтқанда, Шыңғыс хан, Жошы хан, Батый хан, Берке хан, Ораз Мұхаммедтің Алтын орданың дәуірлеуі үшін атқарған жұмыстары орасан зор. Сондықтан тарихи тұлғалардың өміріне жеке дара тоқталып, ғылыми жұмыстың жаңашылдығы ретінде зерттеу обьектісіне айналды.

Нет

Жоқ

В отчетный период на основе целей исследования были максимально изучены фольклорные научные исследования эпохи Золотой Орды, определены смыслы разделов, необходимых для коллективной монографии, определены теоретические суждения в соответствии с содержанием научных статей, которые будут опубликованы в отечественных и зарубежных изданиях в ближайшие годы.

Есеп беріліп отырған мерзімде зерттеудің мақсаты негізінде Алтын Орда дәуіріндегі фольклорлық ғылыми зерттеулер барынша зерделеніп, ұжымдық монографияға керекті тараулардың мән-мағынасы анықталды, келер жылдары отандық, алыс-жақындағы шетел басылымдарында жарық көретін ғылыми мақалалардың мазмұнына сәйкес теориялық пайымдаулар айқындалды.

В ходе реализации проекта образцы казахской народной литературы, в том числе и наш эпос, эпохи Золотой Орды сравнивались с образцами духовности народов мира, особенно художественными ценностями, созданными тюркскими народами, масштабно и всесторонне, с этой точки зрения, результаты трудов мировых ученых должны широко и всесторонне использоваться, основное внимание уделялось рациональному исследованию применяемых в них эффективных методов. Используя систематические, сравнительные, историко-типологические и другие научные методы, дошедшие до нас богатство казахского эпоса получило научное описание. Результаты научных исследований произведений относящихся к фольклору эпохи Золотой Орды, опубликованы в 1 статье в журналах, рекомендованных КОКНВО. Подробно рассмотрены и уточнены главы монографии по календарному плану.

Жобаны орындау барысында Алтын Орда дәуірі туралы қазақ халық әдебиеті, оның ішінде эпосымыздың, үлгілерін әлем халықтарының руханияты үлгілерімен, әсіресе оның ішінде түркі халықтары тудырған көркемдік құндылықтармен, кең ауқымда, кешенді түрде салыстыра қарастыру, осы тұрғыдан әлем ғалымдары еңбектері нәтижелерін кеңінен әрі жан-жақты пайдалану, соларда қолданылған тиімді әдіс-тәсілдерді ұтымды түрде зерттеу негізіне алу басты назарда болды. Жүйелі, салыстырмалы, тарихи-типологиялық және өзге де ғылыми әдіс-тәсілдерді қолдана отырып қазақ эпосының бізге жеткен байлығына соны ғылыми сипаттама берілді. Алтын Орда дәуіріндегі фольклорға қатысты еңбектерін ғылыми зерттеулердің нәтижелері ҒЖБССҚК ұсынған журналдарда 1 мақалада жарық көрді. Күнтізбелік жоспар бойынша монографияның тараулары жан-жақты қарастырылып, нақтыланды.

Область применения коллективной монографии – студенты, магистранты, докторанты ВУЗов и общенаучное применение.

Ұжымдық монографияның қолданылу аумағы – ЖОО студенттері, магистранттары, докторанттары және жалпы ғылыми-көпшілікке қолдануға бағытталған.

UDC indices
78:398(574)
International classifier codes
17.00.00;
Key words in Russian
Золотая Орда; Эпоха; Мифическое сознание; История; Художественная реальность; фольклор; Историческая личность; факт;
Key words in Kazakh
Алтын Орда; Дәуір; Мифтік сана; Тарих; Көркем шындық; Фольклор; Тарихи тұлға; Факт;
Head of the organization Матыжанов Кенжехан Слямжанович доктор филологических наук, / доцент
Head of work Матыжанов Кенжехан Слямжанович доктор филологических наук, / доцент