The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследования три хронологических блока: тасмолинский период, коргантасский период, период распространения курганов с «усами». Объектом исследования являются погребальные и поселенческие памятники раннего железного века Центрального Казахстана.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны үш хронологиялық блок: Тасмола кезеңі, Қорғантас кезеңі, "мұртты"қорғандардың таралу кезеңі. Зерттеу нысаны Орталық Қазақстанның ерте темір дәуіріндегі жерлеу және қоныстану ескерткіштері болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта - получение новых достоверных источников, совокупность которых даст возможность охарактеризовать на современном этапе динамику развития культуры населения раннего железного века Центрального Казахстана, с созданием новой хронологии.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты-жаңа хронологияны құра отырып, Орталық Қазақстанның ерте темір дәуірі халқының мәдениетінің даму динамикасын қазіргі кезеңде сипаттауға мүмкіндік беретін жаңа сенімді көздерді алу.

Методы исследования (на русском) : Сбор и систематизации данных из публикаций, архивов, фондов. Одновременно с раскопками, а также и после их завершения выполняются основные анализы материалов. Полученные данные систематизируются и обобщаются. По их результатам готовятся научные публикации. Основным типом фиксации является описание хода работ и их выводов. При работе с полученными данными используется и корреляционный тип исследования. Выбранные для реализации проекта памятники будут исследованы методом археологических раскопок. Во время раскопок применяется методика первичной (полевой) обработки находок. Возрастает роль методов фотограмметрии. При современных археологических исследованиях огромную роль играет радиоуглеродный метод датирования. Для изучения металлических изделий из захоронений и поселений широко применяются виды металлографического, микрозондового анализа. От вида и особенностей конкретных предметов могут быть применены химический, элементный и другие анализы. Трасологические исследования каменных орудий дают понимание того, как использовались данные предметы. Археоботанические исследования являются важной частью комплексного изучения поселений на современном мировом уровне, так как позволяют раскрыть роль растений в жизни и хозяйстве древнего населения.

Методы исследования (на казахском) : Басылымдардан, мұрағаттардан, қорлардан деректерді жинау және жүйелеу. Қазба жұмыстарымен қатар, олар аяқталғаннан кейін де материалдарға негізгі талдаулар жасалады. Алынған мәліметтер жүйеленеді және жинақталады. Олардың нәтижелері бойынша ғылыми жарияланымдар дайындалуда. Бекітудің негізгі түрі-жұмыс барысы мен олардың қорытындыларын сипаттау. Алынған мәліметтермен жұмыс істеу кезінде зерттеудің корреляциялық түрі де қолданылады. Жобаны жүзеге асыру үшін таңдалған ескерткіштер археологиялық қазба әдісімен зерттелетін болады. Қазба жұмыстары кезінде табылған заттарды бастапқы (далалық) өңдеу әдістемесі қолданылады. Фотограмметрия әдістерінің рөлі артып келеді. Қазіргі археологиялық зерттеулерде радиокөміртекті танысу әдісі үлкен рөл атқарады. Жерлеу орындары мен елді мекендерден металл бұйымдарын зерттеу үшін металлографиялық, микрозондтық талдау түрлері кеңінен қолданылады. Химиялық, элементтік және басқа да талдаулар белгілі бір пәндердің түрлері мен ерекшеліктерінен қолданылуы мүмкін. Тас құралдарын трасологиялық зерттеу бұл заттардың қалай қолданылғаны туралы түсінік береді. Археоботаникалық зерттеулер қазіргі әлемдік деңгейдегі елді мекендерді жан-жақты зерттеудің маңызды бөлігі болып табылады, өйткені олар ежелгі халықтың өмірі мен экономикасындағы өсімдіктердің рөлін ашуға мүмкіндік береді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Этап 1. Систематизированы материалы 120 ранее исследованных курганов сакского времени по таким показателям, как погребальный обряд, предметный комплекс. Этап 2. Были раскопаны: поселение Абылай, 216 м2, 3 кургана, 2 ритуальных комплекса с «усами». Осмотрены 200 пунктов курганов с «усами». В том числе, найдены и по-новому документированы 178 курганов, взяты точные координаты, сняты планы, составлены описания, типология. 22 объекта, данные которых взяты из ранних публикаций и отчетов, не найдены. Уточнение расположения этих 22 объектов планируется провести в следующем году. Этап 3. Научные анализы: трасологический, 100 каменных орудий из поселения Абылай, в отношении 75 определена функция; радиоуглеродный, в лаборатории 14С хронологии Вильнюса, Литва, получены 7 новых дат; карпологический, по 6 образцам из поселений Абылай, Айыртас-3 и Мауке; металлографический, химический, железного топора из кургана 1 могильника Кызылжартас, 2 фрагментов железного сосуда из кургана 2 могильника Кызылжартас, биметаллического резака из ограды 3 могильника Сангыру-1. Этап 4. Опубликованы 7 статей: 1 в базе Скопус, 3 в зарубежных рецензируемых изданиях и КОКСОН, 3 в сборниках международных конференций. Полученные результаты имеют большую научную значимость и новизну. В ходе раскопок и анализов получены новые сведения о об этнокультурной ситуации в Центральном Казахстане в раннем железном веке, об особенностях кузнечнего ремесла, хозяйства, древнего растительного покрова, новые даты.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. Жерлеу ғұрпы, заттық кешен бойынша сақ дәуірінің бұрынырақта зерттелген 120 қорғанының деректері жүйеленді. 2. Қазба жұмыстары: Абылай қонысы, 216 м2, 3 қорған, 2 ритуалдық «мұртты» кешен қазылып зерттелді. Барлау барысында барлығы 200 «мұртты» корғанның орналасу реті тексерілді. Оның ішінде 178 қорған нақты табылып, олардың жаңа координаттары алынды, сызбалары, сипаттамалары мен типологиясы жасалды. Ерте кезеңнің (1940-1960 жж.) жарияланымдары мен есептері бойынша тізімге түскен 22 «мұртты» қорған орнынан табылмады. Бұл нысандарды арығарай нақтылау келесі жылға қалдырылды. 3. Атқарылған ғылыми сараптамалар: трасология, Абылай қонысынан 100 тас құрал, бұның 75-інің функциясы анықталды; көміртегілік, Вильнюс, Литва, 14С зертханасынан 7 дата алынды; карпология (өсімдік қалдықтары), Абылай, Айыртас-3, Мәуке қоныстарынан 6 үлгі жасалды; металлография мен химия, Қызылжартас қорымының 1-ші қорғанынан табылған темір балта, осы қорымның 1-ші қорғанынан табылған 2 темір ыдыс фрагменті, Саңғыру-1 қорымынан шыққан биметал кескіш зерттелді. 4. 7 мақала жарияланды: 1 Скопус базасында, 3 шетелдік рецензияланатын журналдар мен КОКСОН, 3 халықаралық конференция жинақтарында. Алынған нәтижелер үлкен ғылыми маңыздылық пен жаңалыққа ие. Қазбалар мен сараптамалар барысында ерте темір дәуіріндегі Орталық Қазақстандағы этномәдени ахуал жайлы, сондай-ақ, ежелгі теміршілік, шаруашылық бағыттары, сол замандағы өсімдік жамылғысы туралы тың мәліметтер, жаңа даталар алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : жоқ

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Эффективность заключается в привлечении молодых ученых к выполнению проекта, местной молодежи – к выполнению полевых исследований, установлении контактов с местными органами власти и органами охраны памятников..

Efficiency (in Kazakh) : Тиімділігі – жас ғалымдарды жобаны іске асыруға, жергілікті жастарды-далалық зерттеулер жүргізуге, жергілікті билік органдарымен және ескерткіштерді қорғау органдарымен байланыс орнатуға тарту..

Field of application (in Russian) : Полученные материалы будут применены в написании обобщающих научных работ по раннему железному веку Казахстана и степной Евразии, учебников и спецкурсов для школ и университетов, использованы для экспозиций и экскурсий в музеях, в тематических выставках

Field of application (in Kazakh) : Алынған материалдар Қазақстан мен дала Еуразиясының ерте темір дәуірі бойынша жалпылама ғылыми жұмыстарды, мектептер мен университеттерге арналған оқулықтар мен арнайы курстарды жазуда, мұражайларда, тақырыптық көрмелерде экспозициялар мен экскурсиялар үшін пайдаланылатын болады