The object of research, development or design (in Russian) : Разработка оптимальных методик получения микропористых углеродных наноматериалов для разделения и хранения водорода. Изучение наиболее доступных, эффективных и экономически обоснованных отечественных и зарубежных технологии по переработке углеродсодержащего сырья с получением микропористых наноматериалов для разделения и хранения водорода. Выполнение аналитического обзора современной научно-технической, нормативной, методической литературы. Изучение физико-химических, термодинамических, кинетических, электрофизических и других свойств полученных продуктов.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Сутекті бөлу және сақтау үшін микрокеуекті көміртекті наноматериалдарды алудың оңтайлы әдістерін әзірлеу. Сутекті бөлуге және сақтауға арналған микрокеуекті наноматериалдарды ала отырып, құрамында көміртегі бар шикізатты қайта өңдеу бойынша неғұрлым қолжетімді, тиімді және экономикалық негізделген отандық және шетелдік технологияларды зерттеу. Сутекті бөлу және сақтау мәселесін қозғайтын қазіргі заманғы ғылыми-техникалық, нормативтік, әдістемелік әдебиеттерге аналитикалық шолуды орындау. Микрокеуекті көміртекті наноматериалдарды термиялық, термохимиялық және электрофизикалық (электр доғалы, электронды сәулемен әсер ету) әдістермен алу.

Aim of work (in Russian) : Основной целью данного проекта является cоздание, и разработка углеродных материалов c пористой микроструктурой и высокой удельной поверхностью для разделения и хранения водорода, отличающихся большей емкостью, малым весом и большей стабильностью.

Aim of work (in Kazakh) : Бұл жобаның негізгі мақсаты сутекті бөлу және сақтау үшін кеуекті микроқұрылымы және жоғары меншікті беті бар, төмен салмақпен және үлкен тұрақтылықпен сипатталатын көміртекті материалдарды жасау және дамыту болып табылады,

Методы исследования (на русском) : Нами для получения нанопористых углеродных материалов применяется метод термохимической активации с применением щелочи как КОН, NaOH, так и соли как K2CO3, электрофизические методы (электродуговой, воздействия электронным пучком, электроспиннинг). Изучены физико-химические, термодинамические, кинетические, электрофизические, сорбционные характеристики полученных наноматериалов по методу БЭТ, Дубинин-Радушкевича и Дубинин-Астахова.

Методы исследования (на казахском) : Нанокеуекті көміртекті материалдарды алу үшін біз KOH, NaOH сияқты сілтілерді және K2CO3 сияқты тұздарды қолданып термохимиялық активтендіру әдісін және электрофизикалық әдістерді (электр доғасы, электронды сәуленің экспозициясы, электроспиннинг) қолданылды. Алынған наноматериалдардың физика-химиялық, термодинамикалық, кинетикалық, электрофизикалық және сорбциялық сипаттамалары БЕТ, Дубинин-Радушкевич және Дубинин-Астахов әдістерімен зерттелді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработаны оптимальные методики получения микропористых углеродных наноматериалов для разделения и хранения водорода. Иизучены наиболее доступные, эффективные и экономически обоснованные отечественные и зарубежные технологии по переработке углеродсодержащего сырья с получением микропористых наноматериалов для разделения и хранения водорода. Выполнен аналитический обзор современной научно-технической, нормативной, методической литературы. Получены микропористые углеродные наноматериалы термическим, термохимическим и электрофизическим (электродуговой, воздействия электронным пучком) методами. Исследованы влияния технологических параметров (температура, давление) на процесс для определения оптимальных условий получения микропористых материалов. Основной научной новизной данного проекта является создание микропористых углеродных наноматериалов из доступного сырья для разделения и поглощения водорода

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сутегін бөлу және сақтау үшін микрокеуекті көміртекті наноматериалдарды алудың оңтайлы әдістері әзірленді. Сутегін бөлу және сақтау үшін микрокеуекті наноматериалдарды алу үшін құрамында көміртегі бар шикізатты өңдеудің ең қолжетімді, тиімді және экономикалық тұрғыдан тиімді отандық және шетелдік технологиялары зерттелді. Қазіргі заманғы ғылыми-техникалық, нормативтік және әдістемелік әдебиеттерге аналитикалық шолу жасалды. Микрокеуекті көміртекті наноматериалдар термиялық, термохимиялық және электрофизикалық (электр доғасы, электронды сәуле) әдістерімен алынды. Микрокеуекті материалдарды алудың оңтайлы шарттарын анықтау үшін технологиялық параметрлердің (температура, қысым) процеске әсері зерттелді. Бұл жобаның негізгі ғылыми жаңалығы сутегін бөлу және сіңіру үшін қолда бар шикізаттан микрокеуекті көміртекті наноматериалдарды жасау болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Создание и разработка новых систем хранения данных, отличающихся большей емкостью, малым весом и большей стабильностью, всегда были целями различных технологических инициатив, особенно в области портативной электроники и движущихся транспортных средств.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Сыйымдылығы жоғары, салмағы аз және тұрақтылығы жоғары жаңа сақтау жүйелерін құру және дамыту әрқашан әртүрлі технологиялық бастамалардың, әсіресе портативті электроника және қозғалатын көліктер саласындағы мақсаттары болды.

Level of implementation (in Russian) : В результате реализации проекта в Казахстане будут впервые разработаны и внедрены отечественные технологии по разделению газов с получением высокочистого водорода и хранения их в микропористых УНМ.

Level of implementation (in Kazakh) : Жобаның нәтижесінде жоғары таза сутегін алу үшін газдарды бөлу және оларды микрокеуекті КНМ-да сақтаудың отандық технологиялары әзірленіп, Қазақстанда алғаш рет енгізілетін болады.

Efficiency (in Russian) : Экономическая эффективность разработанной технологии разделения и хранения водорода с применением микроструктурных УНМ из отечественного сырья конкурентоспособна, так как до настоящего времени не было аналогичных производств на территории страны.

Efficiency (in Kazakh) : Отандық шикізаттан микроқұрылымды КНМ пайдалана отырып, сутегін бөлу және сақтаудың әзірленген технологиясының экономикалық тиімділігі бәсекеге қабілетті, өйткені осы уақытқа дейін елде мұндай өндіріс орындары болмаған.

Field of application (in Russian) : Создание и разработка новых систем хранения данных, отличающихся большей емкостью, малым весом и большей стабильностью, всегда были целями различных технологических инициатив, особенно в области портативной электроники и движущихся транспортных средств. Поэтому стало очевидным, что безопасная, эффективная и экономичная система хранения необходима для использования водорода в качестве экологически чистого энергоносителя в будущем.

Field of application (in Kazakh) : Сыйымдылығы жоғары, салмағы аз және тұрақтылығы жоғары жаңа сақтау жүйелерін құру және дамыту әрқашан әртүрлі технологиялық бастамалардың, әсіресе портативті электроника және қозғалатын көліктер саласындағы мақсаттары болды. Сондықтан сутекті болашақта таза энергия тасымалдаушысы ретінде пайдалану үшін қауіпсіз, тиімді және үнемді сақтау жүйесі қажет екені белгілі болды.