The object of research, development or design (in Russian) : Дети дошкольного возраста с ЛАГ и неполовозрелых особей крыс

The object of research, development or design (in Kazakh) : ӨАГ бар мектеп жасына дейінгі балалар және жетілмеген егеуқұйрықтар

Aim of work (in Russian) : Разработка инновационных молекулярных технологий диагностики и оценки эффективности лечения легочной артериальной гипертензии у детей дошкольного возраста.

Aim of work (in Kazakh) : Мектеп жасына дейінгі балаларда өкпе артериялық гипертензиясын диагностикалаудың және емдеудің тиімділігін бағалаудың инновациялық молекулалық технологияларын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : 1. Иммуноферментное определение концентрации SERT в тромбоцитах, концентрации серотонина в плазме и тромбоцитах у детей с легочной артериальной гипертензией, ВПС и группы контроля. 2. Лабораторное определение количества тромбоцитов у детей с ЛАГ, ВПС и группы контроля. 3. 5 -гидроксииндолуксусная кислота в крови будет определена количественно с помощью иммуноферментного анализа с конкурентным ингибированием с помощью набора реагентов ведущих производителей на автоматической роботизированной системе иммуноферментного анализа у детей с ЛАГ, ВПС и группы контроля. 4. Иммуноферментное определение содержания 5-НТ2а рецепторов к серотонину у детей с ЛАГ, ВПС и группы контроля. 5. Эхокардиография. Определение эхокардиографических показателей сердца. 6. Статистический корреляционный анализ.

Методы исследования (на казахском) : 1. Иммуноферменттік талдау әдісімен тромбоциттердегі SERT концентрациясын, плазмадағы және тромбоциттердегі серотониннің концентрациясын өкпе артериялық гипертензиясы бар балаларда, туа біткен жүрек ақаулары мен бақылау топтарында анықтау. 2. ӨАГ, туа біткен жүрек ақаулары бар балардың және бақылау топтары бар балаларда тромбоциттер санын зертханалық анықтау. 3. Қандағы 5-гидроксииндолесірке қышқылы ӨАГ, туа біткен жүрек ақауы және бақылаудағы балалардағы автоматтандырылған роботтық ферменттік иммуноферменттік талдау жүйесінде жетекші өндірушінің реагенттер жинағын пайдалана отырып, бәсекеге қабілетті ингибирлеуші фермент иммундық талдау арқылы анықталады. 4. ӨАГ, туа біткен жүрек ақауы және бақылау тобындағы балаларда серотонинге 5-HT2a рецепторларының мазмұнын ИФА анықтау. 5. Эхокардиография. Жүректің эхокардиографиялық көрсеткіштерін анықтау. 6. Статистикалық корреляциялық талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. Произведен забор материала (венозная кровь) у детей раннего возраста c ВПС, ЛАГ и группы контроля. 2. Получена плазма крови обогащенной, тромбоцитами у детей с ВПС, ЛАГ и группы контроля 2. Определена концентрация метаболита серотонина 5-ГИУК в плазме крови и тромбоцитах у детей с ВПС, ЛАГ до и после хирургического лечения. 3. Определено содержание мембранного переносчика серотонина (SERT) в тромбоцитах, концентрация серотонина в сыворотке крови и тромбоцитах у детей с ЛАГ до и после хирургического лечения 4. Определено содержание рецепторов 5-НТ2а в тромбоцитах у детей с ВПС, осложненными ЛАГ до и после хирургического лечения, группы сравнения и группе контроля. 5. Изучены показателей гемодинамики у детей с ВПС, ВПС. осложненными ЛАГ до и после хирургического лечения. 6. Изучены клинико-лабораторные показатели у детей с ВПС, осложненными ЛАГ до и после хирургического лечения, группы сравнения ВПС. 7. Оценена способность блокаторов 5-НТ2а рецепторов серотонина влиять на развитие ЛГ на основании данных ЭхоКГ полостей сердца, степени морфологических изменений правых отделов сердца, сосудов легких у неполовозрелых крыс с монокроталиновой моделью легочной гипертензии. 8. Произведен статистический анализ полученных результатов. Новизна исследования: Наше исследование позволит разработать методы своевременной, ранней диагностики легочной артериальной гипертензии, и особенно изучить вопрос оценки эффективности проводимого лечения при данном заболевании.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. Көктамыр қаны мектеп жасына дейінгі ТБЖА, ӨАГ және бақылау топтары бар балалардан алынды. 2. ТБЖА, ӨАГ және бақылау топтары бар балаларда тромбоциттерге бай плазманы алу үшін қан үлгілері дайындалды. 3. Қан плазмасындағы және тромбоциттердегі серотонин 5-ГИСҚ метаболитінің концентрациясы анықталды. 4. Хирургиялық емге дейін және одан кейін тромбоциттердегі мембраналық серотонин тасымалдаушысының (SERT) құрамын, қан сарысуындағы және тромбоциттердегі серотонин концентрациясын анықталды. 5. Хирургиялық емге дейін және одан кейін 5-HT2a рецепторларының құрамын анықталды.6. Хирургиялық емге дейін және одан кейінгі гемодинамикалық көрсеткіштер зерттелді: эхокардиографиялық көрсеткіштер. 6. Хирургиялық емге дейін және одан кейінгі клиникалық және зертханалық көрсеткіштерді, бақылау тобымен салыстыру топтарын: жалпы қан анализін, гемостаз жүйесінің көрсеткіштерін, биохимиялық қан анализін зерттедік. 7. Өкпе гипертензиясының монокроталиндік моделі бар жетілмеген егеуқұйрықтардағы жүрек қуыстарының эхокардиографиялық деректері, оң жүректегі және өкпе тамырларының морфологиялық өзгерістер дәрежесі негізінде 5-HT2a серотонин рецепторларының блокаторларының ӨГ дамуына әсер ету қабілетін бағаланды. 8. Алынған нәтижелерге алдын ала статистикалық талдау жүргізілді. Зерттеудің жаңалығы: Біздің зерттеуіміз өкпелік артериялық гипертензияны уақтылы, ерте диагностикалау әдістерін әзірлеуге және әсіресе осы ауруды емдеудің тиімділігін бағалау мәселесін зерттеуге мүмкіндік береді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : На основании полученных данных опубликованы статьи: 1. В отечественном издании, рекомендованным ККСОН: Оспанова М.Д., Миндубаева Ф.А., Садыкова Д.И., Involvement of the serotonin system in the development of pulmonary arterial hypertension // Наука и здравоохранение. – 2023. - No5 (T.25). 2. В издании, имеющим процентиль по CiteScore в базе Scopus не менее 35: Bilalova D., Mindubaуeva F., Nigmatullina R., Salikhova Y. Monocrotaline model of pulmonary hypertension in immature rats from the perspective of serotonergic regulation // Research Journal of Pharmacy and Technology. – 2023. - Vol: 16, Issue: 9 (Q2, процентиль 56). 3. Одна статья находится на рассмотрении у редакции в издании, имеющим процентиль по CiteScore в базе Scopus не менее 35: Mindubayeva F., Ospanova M., Niyazova Yu., Salikhova Y., Akhmaltdinova L., Tukbekova B., Bolatbekuly Zh., Sadykova D. Serotonin signaling disruption: technological advances in detecting its role in pediatric pulmonary hypertension associated with congenital heart defects // Research Journal of Pharmacy and Technology. (Q2, процентиль 56).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған мәліметтер негізінде келесі мақалалар жарияланды: 1. ҚКСОН ұсынған отандық басылымда: Оспанова М.Д., Миндубаева Ф.А., Садыкова Д.И., Өкпенің артериялық гипертензиясының дамуына серотонин жүйесінің қатысуы // Ғылым және денсаулық сақтау. – 2023. - No5 (Т.25). 2. Scopus дерекқорында CiteScore процентильі кемінде 35 болатын басылымда: Билалова Д., Миндубауева Ф., Нигматуллина Р., Салихова Ю. Серотонергиялық реттеу тұрғысынан жетілмеген егеуқұйрықтардағы өкпе гипертензиясының монокроталиндік моделі // Зерттеу Фармация және технология журналы. – 2023. - Т.: 16, Шығарылым: 9 (2-тоқсан, 56 пайыздық). 3. Scopus деректер базасында CiteScore пайызтилі кемінде 35 болатын басылымда бір мақала редакцияның қарауында: Миндубаева Ф., Оспанова М., Ниязова Ю., Салихова Ю., Ахмалтдинова Л., Түкбекова Б. , Болатбекұлы Ж., Садықова Д. Серотонин сигналының бұзылуы: туа біткен жүрек ақауларымен байланысты балалар өкпе гипертензиясындағы оның рөлін анықтаудағы технологиялық жетістіктер // Фармация және технологияның ғылыми журналы. (Q2, пайыздық 56).

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Орындалмаған.

Efficiency (in Russian) : Исследование позволит разработать методы своевременной, ранней диагностики легочной артериальной гипертензии, и особенно изучить вопрос оценки эффективности проводимого лечения при данном заболевании. Данный подход является инновационным и оригинальным.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеуіміз өкпелік артериялық гипертензияны уақтылы, ерте диагностикалау әдістерін әзірлеуге және әсіресе осы ауруды емдеудің тиімділігін бағалау мәселесін зерттеуге мүмкіндік береді. Бұл тәсіл жаңашыл және түпнұсқа болып табылады.

Field of application (in Russian) : Предлагаемый способ диагностики может быть внедрен в стандарты обследования детей дошкольного возраста, будет востребован в клинико-диагностических центрах.

Field of application (in Kazakh) : Диагностиканың ұсынылған әдісі мектеп жасына дейінгі балаларды тексеру стандартына енгізіліп, клиникалық-диагностикалық орталықтарда керекті болады.