The object of research, development or design (in Russian) : Погребальные и культово-архитектурные памятники населения Казахского Притоболья от эпохи ранних кочевников до середины ХХ в.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ерте көшпенділер дәуірінен ХХ ғасырдың ортасына дейінгі Қазақ Тобыл халқының жерлеу және мәдени-сәулет ескерткіштері

Aim of work (in Russian) : Выявление аспектов сакрализации ландшафта на южном отрезке Казахского Притоболья на основе комплексного исследования погребально-поминальных памятников в исторической ретроспективе от эпохи ранних кочевников до середины ХХ в.

Aim of work (in Kazakh) : Ерте көшпенділер дәуірінен ХХ ғасырдың ортасына дейінгі тарихи ретроспективтегі жерлеу-еске алу ескерткіштерін кешенді зерттеу негізінде Қазақ Тобылының оңтүстік бөлігіндегі ландшафтты сакралдау аспектілерін анықтау.

Методы исследования (на русском) : Среди археологических исследований (методы сбора первичной информации) следует назвать поисково-разведочные, раскопки с необходимой фото- и графической фиксацией процесса изучения памятников, описание, классификация, систематизация материала. Проведение полевых археологических исследований - разведки, документирование материалов – составление карты и планов местности; описание. Анализ библиографических источников.

Методы исследования (на казахском) : Археологиялық зерттеулердің ішінде (бастапқы ақпаратты жинау әдістері) ескерткіштерді зерттеу процесін қажетті фото және графикалық фиксациялаумен, материалды сипаттаумен, жіктеумен, жүйелеумен барлау, қазба жұмыстарын атаған жөн. Далалық археологиялық зерттеулер жүргізу-материалдарды барлау, құжаттау-жергілікті жердің карталары мен жоспарларын жасау; сипаттама. Библиографиялық дереккөздерді талдау..

Obtained results and novelty (in Russian) : Произведён сбор и анализ материалов геологических, палинологических, палеонтологических и палеоклиматических исследований голоценовых отложений, представлена история развития рельефа в Притоболье в среднем плейстоцене – голоцене. Проведен отбор проб на палинологический и карпологический анализы из курганов раннего железного века. Был подготовлен научный отчет и сдан в Архив ИА: задокументировано 39 объектов историко-культурного наследия. Подготовлено 39 текстовых описаний объектов, 40 чертежей; 162 цветные иллюстрации. Проведен сбор и анализ библиографического материала по археологическим исследованиям территории Верхнего Притоболья. Выполнены анализ и культурно-хронологическая характеристика вооружения Верхнего Притоболья; исследование разноориентированных совместных погребений савроматского и раннесарматского круга. Произведен сбор данных по каменным изваяниям Тоболо-Тургайского региона, их характеристика и фотофиксация. Атрибутировано каменное изваяние VII—VIII в. Производился перенос данных из печатного издания 1903 г. в электронную таблицу; оцифровка данных о казахских аулах Житикаринского р-на. Выполняется культурно-хронологическая атрибуция бронзового зооморфного навершия из Притоболья. Проведено дистанционное зондирование поверхности Денисовского и Камыстинского р-нов на предмет наличия памятников; археологическая разведка в Денисовском и Камыстинском р-нах Костанайской обл., раскопки на памятниках раннего железного века на территории Житикаринского р-на.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Голоцен шөгінділерінің геологиялық, палинологиялық, палеонтологиялық және палеоклиматтық зерттеулерінің материалдары жиналды және талданды, орта плейстоцен – голоцен ағынының рельефінің даму тарихы ұсынылды. Ерте темір дәуіріндегі қорғандардан палинологиялық және карпологиялық талдаулар үшін сынамалар алынды. АА ғылыми есепті дайындады және мұрағаттады: 39 тарихи және мәдени мұра нысандары құжатталды. Нысандардың 39 мәтіндік сипаттамасы, 40 сурет дайындалды; 162 түрлі-түсті иллюстрациялар. Жоғарғы саланың аумағын археологиялық зерттеу бойынша библиографиялық материалдарды жинау және талдау жүргізілді. Жоғарғы саланың қару-жарағына талдау және мәдени-хронологиялық сипаттамалар жүргізілді; савромат және ерте сармат шеңберлерінің әртүрлі бағдарланған бірлескен жерлеулерін зерттеу жүргізілді. Тобыл-Торғай өңірінің тас мүсіндері, олардың сипаттамалары мен фотофиксациясы туралы деректер жиналды. VII-VIII ғасырлардағы тас мүсін жатады. Деректер 1903 жылғы баспа басылымынан электрондық кестеге көшірілді; Жітіқара ауданының қазақ ауылдары бойынша деректерді цифрландыру. Саладан қола зооморфты финалға мәдени және хронологиялық атрибуция жүргізілді. Денисов және Қамысты аудандарының бетін ескерткіштердің бар-жоғына қашықтықтан зондтау; Қостанай облысының Денисов және Қамысты аудандарындағы археологиялық ізденістер, Жітіқара ауданының аумағында ерте темір ғасыры ескерткіштерінде қазба жұмыстары жүргізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Заявленные в проекте задачи на 2023 год выполнены, ожидаемые результаты достигнуты. Творческий коллектив обладает достаточным для дальнейшей работы по проекту оснащением и пониманием задач. Полученные в ходе выполнения проекта материалы послужат основой как для теоретических обобщений, так и для практического применения в деле сохранения памятников историко-культурного наследия

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 2023 жылға арналған жобада мәлімделген міндеттер орындалды, күтілетін нәтижелерге қол жеткізілді. Шығармашылық топ жобада одан әрі жұмыс істеу үшін жеткілікті жабдықтар мен міндеттерді түсінеді. Жобаны іске асыру барысында алынған материалдар тарихи және мәдени мұра ескерткіштерін сақтай отырып, теориялық жалпылау үшін де, практикалық қолдану үшін де негіз болады

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Эффективность заключается в привлечении молодых ученых к выполнению проекта, местной молодежи – к выполнению полевых исследований, установлении контактов с местными органами власти и органами охраны памятников..

Efficiency (in Kazakh) : Тиімділігі – жас ғалымдарды жобаны іске асыруға, жергілікті жастарды-далалық зерттеулер жүргізуге, жергілікті билік органдарымен және ескерткіштерді қорғау органдарымен байланыс орнатуға тарту..

Field of application (in Russian) : Полученные материалы необходимы для органов охраны памятников историко-культурного наследия с целью мониторинга их состояния; подготовки изданий по истории края и музейных экспозиций. А также для решения теоретических вопросов археологии раннего железного века.

Field of application (in Kazakh) : Алынған материалдар тарихи-мәдени мұра ескерткіштерін қорғау органдарына олардың жай-күйін бақылау үшін; өңір тарихы бойынша жарияланымдар мен мұражай экспозицияларын дайындау үшін қажет. Сондай-ақ ерте темір дәуірінің археологиясының теориялық мәселелерін шешу үшін