The object of research, development or design (in Russian) : Традиционные типы жилой архитектуры Тенгиз-Коргалжынского региона в период средневековья

The object of research, development or design (in Kazakh) : Орта ғасырлардағы Теңіз-Қорғалжын өңірінің тұрғын үй архитектурасының дәстүрлі түрлері

Aim of work (in Russian) : Исследование развития и особенностей городской культуры столичного региона на основе средневекового городища Бытыгай

Aim of work (in Kazakh) : Ортағасырлық Бытыгай қалашығы негізінде астаналық аймақтың қалалық мәдениетінің дамуы мен ерекшеліктерін зерттеу

Методы исследования (на русском) : Традиционные археологические методы (метод сплошного вскрытия, стратиграфический, типологический, метод картографии, реконструкции и моделирования); методы этнографии (опрос, интервью); естественнонаучные методы (радиоуглеродные датирования и др.); историко-диалектический, конкретно-исторический, сравнительно-географический, системный.

Методы исследования (на казахском) : Дәстүрлі археологиялық әдістер (үздіксіз аутопсия әдісі, стратиграфиялық, типологиялық, картография, реконструкция және модельдеу әдісі); этнография әдістері (сауалнама, сұхбат); жаратылыстану әдістері (радиокөміртекті танысу және т.б.); Тарихи-диалектикалық, нақты-тарихи, салыстырмалы-географиялық, жүйелік.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты работы за 2023 год согласно календарному плану: проведены поиск, анализ и систематизация историко-географических сведений по исследованию архитектуры городской культуры средневековья Тенгиз-Коргалжынской территории. Изучены архивные чертежи и схемы, опубликованные в древних записках путешественников и зафиксированные в ходе работ предыдущих археологических экспедиций. Проведены поисково-разведочные работы на территории средневекового городища Бытыгай с применением аэросъемки. В ходе археологических раскопок одной из части средневекового городища – производственного цеха, выявлены новые особенности памятника и материалы, позволяющие провести естественнонаучные анализы с целью датировки и определения состава, а также проведены рекультивация и консервация археологического объекта. Написано и опубликовано 4 статьи по истории изучения городища Бытыгай и по некоторым вопросам топонимике региона, а также по результатам исследований полевого сезона 2023 года. Получено одно авторское свидетельство. Проводится популяризация процесса археологических раскопок и промежуточных результатов научно-исследовательской работы в средствах массовой информации и в социальных сетях

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2023 жылғы жұмыс нәтижелері күнтізбелік жоспарға сәйкес: Теңіз-Қорғалжын аумағының орта ғасырлардағы қалалық мәдениет архитектурасын зерттеу бойынша тарихи-географиялық мәліметтерді іздеу, талдау және жүйелеу жүргізілді. Саяхатшылардың ежелгі жазбаларында жарияланған және алдыңғы археологиялық экспедициялардың жұмыстары кезінде жазылған мұрағаттық сызбалар мен сызбалар зерттелді. Аэротүсірілімді қолдана отырып, ортағасырлық Бытыгай қалашығының аумағында іздеу-барлау жұмыстары жүргізілді. Ортағасырлық қалашықтың бір бөлігін – өндірістік цехты археологиялық қазу барысында ескерткіштің жаңа ерекшеліктері мен құрамын анықтау және анықтау мақсатында жаратылыстану-ғылыми талдаулар жүргізуге мүмкіндік беретін материалдар анықталды, сондай-ақ археологиялық объектіні рекультивациялау және консервациялау жүргізілді. Бытыгай қалашығын зерттеу тарихы және аймақтың топонимикасының кейбір мәселелері, сондай-ақ 2023 жылғы далалық маусымды зерттеу нәтижелері бойынша 4 мақала жазылды және жарияланды. Бір авторлық куәлік алынды. Бұқаралық ақпарат құралдарында және әлеуметтік желілерде археологиялық қазбалар процесін және ғылыми-зерттеу жұмысының аралық нәтижелерін кеңінен насихаттау жүргізілуде.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Территория Северной Сарыарки является одним из богатых регионов, где сосредоточены множество памятников историко-культурного наследия. Наиболее локальным регионом является территория Тенгиз-Коргалжынской впадины. Здесь, на месте впадения р. Нуры в систему Тенгиз-Коргалжынских озер, исследователями на протяжении 60 км обнаружено около 35 памятников от периода раннего железа до этнографической современности. Это памятники поселенческого типа, одиночные курганы, зимовки-кыстау и разнообразные по стилю и архитектуре сырцовые мавзолеи казахов XV в.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Солтүстік Сарыарқа аумағы көптеген тарихи-мәдени мұра ескерткіштері шоғырланған бай аймақтардың бірі болып табылады. Ең Жергілікті аймақ Теңіз-Қорғалжын ойпатының аумағы болып табылады. Мұнда Нұра өзенінің Теңіз-Қорғалжын көлдері жүйесіне құятын жерінен зерттеушілер 60 км бойы ерте темір кезеңінен этнографиялық қазіргі заманға дейінгі 35-ке жуық ескерткішті тапты. Бұлар-қоныстану үлгісіндегі ескерткіштер, жалғыз қорғандар, қыстақтар және стилі мен сәулеті бойынша XV ғасырдағы қазақтардың сырлы кесенелері.

Level of implementation (in Russian) : Результаты реализации проекта нашли широкое отражение, как в научных изданиях, так и в средствах массовой информации. В условиях расширения информационного поля через сеть Интернет и возросшего влияния на реальную жизнь виртуального общения в социальных сетях, распространение информации, в том числе научной, через популярные социальные сети ведется систематическая работа. Кроме того, промежуточные результаты проекта активно освещаются через интервью и выступления исполнителей проекта на телевидении и в СМИ.

Level of implementation (in Kazakh) : Жобаны іске асыру нәтижелері ғылыми басылымдарда да, бұқаралық ақпарат құралдарында да кеңінен көрініс тапты. Интернет желісі арқылы ақпараттық өрістің кеңеюі және әлеуметтік желілердегі виртуалды қарым-қатынастың нақты өміріне ықпалының артуы, танымал әлеуметтік желілер арқылы ақпаратты, оның ішінде ғылыми ақпаратты тарату жағдайында жүйелі жұмыс жүргізілуде. Сонымен қатар, жобаның аралық нәтижелері жоба орындаушыларының теледидардағы және БАҚ-тағы сұхбаттары мен сөйлеген сөздері арқылы белсенді түрде жарияланады.

Efficiency (in Russian) : Итогом археологического полевого сезона стало открытие производственного квартала. Исследование производственного квартала позволило учёным зафиксировать все звенья сложного технологического процесса по изготовлению разных типов кирпичей. Получен фактологический материал, который отражает архитектурный стиль и уровень развития средневекового общества. Важным научным открытием на территории городища стало обнаружение жертвенного погребения, изучение которого дополняет представления о мировоззрении насельников региона. В будущем анализ антропологического материла, с применением естественнонаучных методов, даст радиоуглеродную дату и антропологический облик жителя Бытыгай.

Efficiency (in Kazakh) : Археологиялық дала маусымының қорытындысы өндірістік кварталдың ашылуы болды. Өндірістік кварталды зерттеу ғалымдарға кірпіштің әртүрлі түрлерін жасаудың күрделі технологиялық процесінің барлық буындарын бекітуге мүмкіндік берді. Ортағасырлық қоғамның сәулеттік стилі мен даму деңгейін көрсететін фактологиялық материал алынды. Қалашық аумағындағы маңызды ғылыми жаңалық құрбандыққа арналған жерлеуді табу болды, оны зерттеу аймақ тұрғындарының дүниетанымы туралы идеяларды толықтырады. Болашақта жаратылыстану әдістерін қолдана отырып, антропологиялық материалды талдау Бытығай тұрғынының радиокөміртекті күнін және антропологиялық келбетін береді.

Field of application (in Russian) : Археология, История, Архитектура

Field of application (in Kazakh) : Археология, Тарих, Сәулет