The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследований является эндемичное растение Средней Азии Eranthis longistipitata Regel. На территории Республики Казахстан данное растение встречается на склонах Западного тянь-Шаня.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны - Орта Азияданың эндемикалық өсімдігі Eranthis longistipitata Regel. Қазақстан Республикасының аумағында бұл өсімдік Батыс тянь-Шань баурайында кездеседі.

Aim of work (in Russian) : В рамках данного проекта предлагается междисциплинарное исследование исчезающего вида Eranthis longistipitata с целью выявления количества популяций, культивирования видов и исследование биологически активных соединений.

Aim of work (in Kazakh) : Бұл жобаның мақсаты жойылып бара жатқан Eranthis longistipitata өсімдігінің популяциялардың санын анықтау, культивирлеу және биологиялық белсенді қосылыстарын анықтау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : В данном проекте были использованы общепринятые биологические, геоботанические, а также биотехнологические методы исследований. Также наряду с ними были использованы новейшие методы исследований, такие как высокоэффективная жидкостная хроматография, масс-спектрометрия и т.д.

Методы исследования (на казахском) : Бұл жобада жалпы қабылданған биологиялық, геоботаникалық, сондай-ақ биотехнологиялық зерттеу әдістері қолданылды. Сондай-ақ олармен бірге жоғары тиімді сұйық хроматография, масс-спектрометрия және т. б. сияқты зерттеудің соңғы әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В рамках проведенных исследований были установлены оптимальные условия для микроклонального размножения E.longistipitata, была проведена интродукция полученных растений-регенерантов, а также исследованы различные фитохимические свойства экстрактов на основе E.longistipitata. Обнаруженные популяции E.longistipitata были закартированы и взяты под мониторинговый контроль на территории Аксу-Джабаглинского заповедника. Компонентный анализ E.longistipitata показал наличие противоопухолевых компонентов в его составе.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жүргізілген зерттеулер шеңберінде E. longistipitata микроклоналды көбеюі үшін оңтайлы жағдайлар белгіленді, алынған регенерант өсімдіктерді енгізу жүргізілді, сондай-ақ E. longistipitata негізіндегі сығындылардың әртүрлі фитохимиялық қасиеттері зерттелді. Табылған E. longistipitata популяциясы Ақсу-Жабағылы қорығының аумағында картаға түсіріліп, мониторингтік бақылауға алынды. E. longistipitata компоненттік талдауы оның құрамында ісікке қарсы компоненттердің болуын көрсетті.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные результаты об условиях микроклонального размножения данного вида позволят получать растения в короткие сроки, а также сохранить естественное число исчезающих популяций данного вида. Обнаруженные антибактериальные и противоопухолевые компоненты будут испытаны на моделях in vitro.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : E.longistipitata микроклоналды көбею шарттары туралы алынған нәтижелер өсімдіктерді қысқа мерзімде алуға, сондай-ақ осы түрдің жойылып кету қаупі төнген популяцияларының табиғи санын сақтауға мүмкіндік береді. Табылған бактерияға қарсы және ісікке қарсы компоненттер in vitro модельдерінде сыналады.

Level of implementation (in Russian) : Полученные с помощью микроклонального размножения растения-регенеранты E.longistipitata были интродуцированы в естественные ареалы обитания, а также взяты под контроль научным отделом Аксу-Жабаглинского заповедника. Данный факт подтверждается письмом, приложенным к заключительному отчету по проекту. Подготовленный гербарий E.longistipitata был передан в гербарный репозитарий Алтайского Ботанического сада вместе с семенами для криосохранения. Данный факт также задокументирован исходящим письмом от руководства ботанического сада.

Level of implementation (in Kazakh) : Микроклоналды көбею арқылы алынған E. longistipitata регенерант өсімдіктері табиғи мекендеу орындарына енгізілді, сондай-ақ Ақсу-Жабағылы қорығының ғылыми бөлімі бақылауға алды. Бұл мәселе жоба бойынша қорытынды есепке қоса берілген хатпен расталады. Дайындалған гербарий E. longistipitata Алтай ботаникалық бағының гербарий репозиторийіне криосақтау үшін тұқымдармен бірге берілді. Бұл мәселе ботаникалық бақ басшылығының шығыс хатымен де құжатталған.

Efficiency (in Russian) : Впервые определен компонентный состав не только листьев, но и клубней E.longistipitata. Вместе с тем, определена фитохимическая активность трех экстрактов, подготовленных на основе E.longistipitata. Установлена цитотоксическая активность.

Efficiency (in Kazakh) : Алғаш рет жапырақтардың ғана емес, сонымен қатар E. longistipitata түйнектерінің компоненттік құрамы анықталды. Сонымен қатар, E. longistipitata негізінде дайындалған үш сығындының цитохимиялық белсенділігі анықталды. Цитотоксикалық белсенділік анықталды.

Field of application (in Russian) : Полученные данные о противоопухолевых компонентах в составе E.longistipitata, наряду с выраженной антибактериальной активностью и отсутствием цитотоксичности позволят создать биологический препарат на основе данного растения. Реализованные исследования по микроклональному размножению позволят получить в необходимом количестве лекарственное растительное противоопухолевое сырье.

Field of application (in Kazakh) : E. longistipitata құрамындағы ісікке қарсы компоненттер туралы алынған мәліметтер айқын бактерияға қарсы белсенділікпен және цитоуыттылықтың болмауымен бірге осы өсімдік негізінде биологиялық препарат жасауға мүмкіндік береді. Микроклональды көбею бойынша жүргізілген зерттеулер қажетті мөлшерде дәрілік өсімдік ісікке қарсы шикізат алуға мүмкіндік береді.