The object of research, development or design (in Russian) : Изменения климата, зернобобовые культуры, проектирование сценарии на 2030-2100 годы

The object of research, development or design (in Kazakh) : Климаттың өзгеруі, дәнді-бұршақ дақылдары, 2030-2100 жылдарына арналған сценарийі

Aim of work (in Russian) : Проанализировать влияние изменения климата на экономическую эффективность и разработать сценарии влияние изменения климата при производстве зернобобовых культур в Казахстане.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанда климаттың өзгеруінің дәнді-бұршақты дақылдарындағы экономикалық тиімділікке әсерін талдау және климаттың өзгеруінің әсер ету сценарийлерін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : 1. Проект будет осуществлен путем анкетирование зернобобовых фермерских хозяйств Казахстана, а также будут рассмотрены статистические данные и отчеты международных и государственных организаций. 2. Анализ эффективности производства и функционирования фермерских хозяйств методом нечеткое попарное сравнение и анализ среды функционирования. 3. Оценка влияния изменения климата на зернобобовые культуры по экологическим осведомленностям производителей. 4. Проектирование сценарии развития влияния изменения климата на урожайность и экономическую эффективность зернобобовых культур на 2030-2100 годы путем географической взвешенной регрессии.

Методы исследования (на казахском) : 1. Жоба Қазақстандағы дәнді-бұршақты дақылдар шаруашылықтарына анкета жасау арқылы жүзеге асырылады, сондай-ақ халықаралық және мемлекеттік ұйымдардың статистикалық мәліметтері мен есептері қарастырылады. 2. Тең емес жұптық салыстыру әдісін қолдана отырып, шаруашылықтардың өндіріс тиімділігін және жұмыс істеуін және жұмыс ортасын талдау. 3. Тауар өндірушілердің экологиялық хабардарлығы негізінде дәнді-бұршақ тұқымдас дақылдарға климаттың өзгеруінің әсерін бағалау. 4. Географиялық өлшенген регрессияны пайдалана отырып, 2030-2100 жылдарға арналған бұршақ тұқымдас дақылдардың шығымдылығына және экономикалық тиімділігіне климаттың өзгеруінің әсерін дамыту сценарийін әзірлеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : В областях проведены опросы и проанализированы фермы.Спроектированы сценарии развития влияния изменения климата на урожайность и экономическую эффективность на 2030-2100 годы. Подготовлен доклад и презентация на МНПК «Экономика и общество в условиях новой реальности» по теме «Scenarios of development of the impact of climate change on legumes due to the digitalization of Kazakhstan». Участвовали в XI Международном научном конгрессе «Agricultural machinery 2023» в г. Варна (Болгария), опубликована статья в Международном научном журнале «Mechanization in agriculture & conserving of the resources» по теме «Climate change impact on economic efficiency of leguminous crops production and perspectives in Kazakhstan». Анализированы проблемы возделывания и экономической эффективности при изменения климата в РК путем Рикардианского регрессионного подхода, методом нечеткое попарное сравнение и анализ среды функционирования. Опубликуется статья в научном журнале «Исследования, результаты» №4 на тему «Влияние изменения климата на экономическую эффективность производства зернобобовых культур и будущие перспективы» (Климаттың өзгеруінің Қазақстандағы дәнді-бұршақ дақылдар өндірісінің экономикалық тиімділігінің әсері және келешектегі перспективалары). Сделана оценка влияния изменения климата на зернобобовые культуры по экологическим осведомленностям фермеров. Опубликована статья по теме «Влияния изменения климата на экономическую эффективность зернобобовых культур в Казахстане» (РИНЦ).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Дәнді-бұршақты дақылдар бойынша облыстарда сауалнамалар жүргізілді және фермалар талданды. 2030-2100 жылдарға арналған дәнді-бұршақ дақылдарының өнімділігі мен экономикалық тиімділігіне климаттың өзгеруінің әсерін дамыту сценарийлері әзірленді. «Scenarios of development of the impact of climate change on legumes due to the digitalization of Kazakhstan» тақырыбы бойынша «Экономика және қоғамның жаңа шындық жағдайында» атты ХҒПК баяндама жасалынды. Варна қ. өткен «Agricultural machinery 2023» XI Халықаралық ғылыми конгресіне қатыстық және «Mechanization in agriculture & conserving of the resources» журналында «Climate change impact on economic efficiency of leguminous crops production and perspectives in Kazakhstan» тақырыбында мақала жарияланды. Рикардиандық регрессиялық, тең жұптық салыстыру тәсіл арқылы Қазақстандағы климаттың өзгеруі кезіндегі дәнді-бұршақтарды өсіру және экономикалық тиімділік мәселелері талданды. Фермерлердің экологиялық хабардарлығы бойынша климаттың өзгеруінің әсерін бағалау жүргізілді. "Климаттың өзгеруінің Қазақстандағы дәнді-бұршақ дақылдар өндірісінің экономикалық тиімділігінің әсері және келешектегі перспективалары" тақырыбы бойынша Ізденістер, нәтижелер ғылыми журналында мақала жарияланды

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Показатели получены в процессе исследований по метеокартам изменения климата и экономики изменения климата, которое выходят на уровень новых междисциплинарных методик, и информационно-коммуникационных технологий.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Көрсеткіштер жаңа пәнаралық әдістер мен ақпараттық-коммуникациялық технологиялар деңгейіне шығатын климаттың өзгеру метеокарталары мен климаттың өзгеру экономикасы бойынша зерттеулер процесінде алынды.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Исследование покажет влияние изменение климата на культуры, которое поможет экономический урегулировать производство сельскохозяйственной продукции

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу климаттың өзгеруінің дақылдарға әсерін көрсетіп, ауылшаруашылық өнімдерін өндіруде экономикалық реттеуге көмектеседі

Field of application (in Russian) : Результаты НИР могут быть использованы для исследования в области изменения климата.

Field of application (in Kazakh) : ҒЗЖ нәтижелері климаттың өзгеруін зерттеу үшін пайдаланылуы мүмкін.