Inventory number IRN Number of state registration
0323РК00634 AP14869718-KC-23 0122РК00256
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 0
International publications: 0 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 16988410.67 AP14869718
Name of work
Переход от эпохи бронзы к раннему железному веку на территории Сарыарки: выявление специфики культурного комплекса
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Ломан Валерий Григорьевич
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество "Карагандинский университет имени академика Е. А. Букетова"
Abbreviated name of the service recipient НАО "Карагандинский университет имени академика Е. А. Букетова"
Abstract

Археологические памятники Сарыарки переходного времени от эпохи бронзы к раннему железному веку.

Сарыарқаның қола дәуірінен ерте темір дәуіріне дейінгі өтпелі кезеңдегі археологиялық ескерткіштері.

Целью проекта является определение специфики культурного комплекса населения Сарыарки, возникшего в результате развития традиций эпохи финальной бронзы и его места в происхождении культуры населения раннего железного века.

Жобаның мақсаты қола дәуірінің дәстүрлерін дамыту нәтижесінде пайда болған Сарыарқаның мәдени кешенінің ерекшелігін және оның ерте темір ғасыры халқының мәдениетінің шығу тегіндегі орнын анықтау болып табылады.

Полевые археологические исследования: инструментальная съемка топографического плана памятника; фотофиксация всех элементов объекта; исследование сооружений; фотограмметрия, метод археологической типологии и метод аналогий; технико-технологический анализ керамики; рентгеновская компьютерная томография керамики; спектральный и археометаллографический анализы металла; археозоологический и археоботанический методы; анализ стабильных изотопов в костных остатках; трасологические исследования каменных и костяных орудий; радиокарбонное датирование.

Далалық археологиялық зерттеулер: учаскенің топографиялық жоспарын аспаптық зерттеу; объектінің барлық элементтерін фотографиялық бекіту; құрылымдарды зерттеу; фотограмметрия, археологиялық типология әдісі және аналогия әдісі; керамикалық бұйымдарды техникалық және технологиялық талдау; керамиканың рентгендік компьютерлік томографиясы; металдың спектрлік және археологиялық талдаулары; археологиялық және археологиялық әдістер; сүйек қалдықтарындағы тұрақты изотоптарды талдау; тас және сүйек құралдарын трацеологиялық зерттеу; радиокөміртекті анықтау.

Были проведены археологические раскопки поселения Донгал (Каркаралинский район, Карагандинской области), исследовано одно жилище и часть прилегавшего к нему зольника. В заполнении и на дне жилища и зольника были найдены кости животных, фрагменты керамики, бронзовые, каменные и костяные предметы. Проведены разведочные исследования в Абайском районе Карагандинской области, открыты новые памятники: поселение Кантай (собранная керамика имеет черты донгальского типа), могильники Коныртобе и Есенгельды (эпоха бронзы – ранний железный век). Проведены радиоуглеродное датирование и трасологический анализ артефактов.

Доңғал қонысыда (Қарағанды облысы Қарқаралы ауданы) археологиялық қазба жұмыстары жүргізіліп, бір тұрғын үй және оған іргелес кеңістіктің бір бөлігі (күл) зерттелді. Жануарлардың сүйектері, қыш ыдыстардың сынықтары, қола, тас және сүйек заттары табылды. Қарағанды облысының Абай ауданында барлау жұмыстары жүргізіліп, жаңа орындар ашылды: Қантай қоныстары (жиналған қыш бұйымдарда донғал типті ерекшеліктері бар), қорымдар Қоңыртөбе және Есенгелді (қола дәуірі – ерте темір дәуірі). Радиокөміртекті анықтау және артефактілерге трасологиялық талдау жүргізілді.

Археологические раскопки поселения Донгал: исследованное сооружение имеет размеры 8,4 х 9,3 м, глубину в центральной части 0,4 м. На полу жилища были найдены 19 столбовых ям, очаг. Мощность зольника достигала до 0,3 м. Общая площадь раскопа составила 448 кв.м. В Абайском районе Карагандинской области открыто поселение, 2 могильника, относящиеся к исследуемому периоду. Получены радиоуглеродные даты: 1. пос. Донгал, межжилищное пространство: FTMC-DH90-1 (3010±30); 2. пос. Донгал, жилище 12: FTMC-DH90-2 (3110±29); 3. Пос. Донгал, жилище 7: MAMS-55546 (3061±21).

Доңғал қонысының археологиялық қазбалары: зерттелген құрылыстың өлшемдері 8,4х9,3 м, орталық бөлігіндегі тереңдігі қазіргі бетінен 0,4 м. Тұрғын үйдің еденінен 19 шұңқыр, ошақ табылды. Жалпы қазба алаңы 448 ш.м. Күлдің қуаты 0,3 м дейін жетті. Қарағанды облысының Абай ауданында зерттелетін кезеңге жататын қоныс, 2 қорым ашылды. Радиокөміртекті күндер алынды: 1. Донгал қонысы, тұрғын үйаралық кеңістік: FTMC-DH90-1 (3010±30); 2. Донгал қонысы, тұрғын үй 12: FTMC-DH90-2 (3110±29); 3.Донгал қонысы, тұрғын үй 7: MAMS-55546 (3061±21).

не внедрено

Енгізілген жоқ

Полученные новые сведения об особенностях жилищных конструкций, топографическом расположении памятников будут иметь важный научный эффект в связи с актуальностью темы исследования. Социальный и экономический эффект связан с созданием 7 рабочих мест на время реализации проекта.

Тұрғын үй құрылыстарының ерекшеліктері, ескерткіштердің топографиялық орналасуы туралы алынған жаңа мәліметтер зерттеу тақырыбының өзектілігіне байланысты маңызды ғылыми әсер етеді. Әлеуметтік-экономикалық эффект жобаны іске асыру кезеңінде 7 жұмыс орнын құрумен байланысты.

Итоги исследований могут быть применены при написании обобщающих работ по древней истории Казахстана; в популяризации исторических знаний; в модернизации и совершенствовании музейных экспозиций. Целевые потребители полученных результатов: ВУЗы, музеи, научно-исследовательские археологические институты. Объекты, изученные при проведении археологических исследований, могут быть использованы для развития туристического кластера.

Зерттеу нәтижелерін қолдануға болады: Қазақстанның ежелгі тарихы туралы жалпы жұмыстар жазу кезінде; тарихи білімдерді танымал етуде; мұражай экспозицияларын жаңғырту және жетілдіруде.алынған нәтижелердің нысаналы тұтынушылары: Жоғары оқу орындары, мұражайлар, ғылыми-зерттеу археологиялық институттары. Археологиялық зерттеулер кезінде зерттелген объектілер туризм кластерін дамыту үшін пайдаланылуы мүмкін.

UDC indices
902.01
International classifier codes
03.41.00;
Key words in Russian
археология; эпоха бронзы; ранний железный век; Сарыарка; мультидисциплинарные исследования;
Key words in Kazakh
археология; қола дәуірі; ерте темір дәуірі; Сарыарқа; көп салалы зерттеулер;
Head of the organization Дулатбеков Нурлан Орынбасарович Доктор юридических наук / профессор, Член-корреспондент НАН РК
Head of work Ломан Валерий Григорьевич Кандидат исторических наук / нет