The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являются лекарственные растения, произрастающие на территории Казахстана (Rosa beggeriana Schrenk, Hippophae rhamnoides L., Limonium leptophyllum) и полученные из них субстанции.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері ретінде Қазақстанда өсетін дәрілік өсімдіктер (Rosa beggeriana Schrenk, Hippophae rhamnoides L., Limonium leptophyllum) және олардан алынған субстанциялар болып саналады.

Aim of work (in Russian) : разработка и создание рациональной и эффективной технологии получения на основе отечественных дикорастущих растений: шиповника Беггера (Rosa beggeriana Schrenk), облепихи крушиновидной (Hippophae Rhamnoides L.) и кермека узколистного (Limonium leptophyllum) новых, оригинальных, импортозамещающих лекарственных субстанций иммуномодулирующего и противовоспалительного действия, ихстандартизация и апробация на производстве с учетом фармакопейных требований.

Aim of work (in Kazakh) : отандық жабайы өсімдіктер итмұрын (Rosa beggeriana Schrenk), итшомырт шырғанақ (Hippophae Rhamnoides L.) және кермек (Limonium leptophyllum) негізінде иммуномодуляциялық және қабынуға қарсы әсер ететін жаңа, түпнұсқа, импортты алмастыратын дәрілік заттардыалудың ұтымды және тиімді технологиясын жасау және фармакопеялық талаптарды ескере отырып, оларды стандарттау және өндірістесынау.

Методы исследования (на русском) : Для разработки оптимальной технологии получения субстанций из трех видов ЛРС использованы методы мацерации, ультразвуковой и СО2-экстракции при варьировании условий экстракции: выбор подходящего экстрагента, его соотношение с сырьем, продолжительность, температура, кратность экстракции, режим ультразвуковых волн, время воздействия ультразвука и температура. Для установления компонентного состава и количественного содержания БАВ в субстанциях использованы фармакопейные и хроматографические методы. БХ (бумажная хроматография), ТСХ и колоночная хроматография проведены с применением диагностирующих и комплексообразующих реагентов. Для проявления хроматограмм использовали УФ-свет и специфические реагенты. Определение стабильности всех образцов осуществлен контролем показателей их качества в выбранной упаковке для установления их сроков годности, условий хранения и транспортирования. Определение иммуномодулирующей и противовоспалительной активности субстанций проведены в НЦБ. Титры циркулирующих антител IgG и IgM против антигена ЭБ у мышей определяют иммуноферментным анализом (ИФА) в 96-луночных микропланшетах с высоким связыванием белка с измерением оптической плотности при 490 нм с помощью планшетного спектрофотометра.

Методы исследования (на казахском) : Дәрілік өсімдіктердің үш түрінен заттарды алудың оңтайлы технологиясын жасау үшін әртүрлі экстракция жағдайында мацерация, ультрадыбыстық және СО2 экстракциясы әдістері қолданылды: қолайлы экстрагентті таңдау, оның шикізатпен арақатынасы, ұзақтығы, температурасы, экстракция жиілігі, ультрадыбыстық толқындардың режимі, ультрадыбыстық әсер ету уақыты және температура. Заттардағы биологиялық белсенді заттардың сапалық құрамы мен сандық құрамын анықтау үшін фармакопеялық және хроматографиялық әдістер қолданылды. Диагностикалық және комплексті реагенттерді қолдану арқылы ҚХ (қағаз хроматографиясы), TLC және колонкалық хроматографиясы жүргізілді. Хроматограммаларды жасау үшін ультракүлгін сәуле және арнайы реагенттер пайдаланылды. Барлық үлгілердің тұрақтылығы сақтау мерзімін, сақтау және тасымалдау шарттарын белгілеу үшін таңдалған қаптамадағы олардың сапа көрсеткіштерін бақылау арқылы анықталды. Заттардың иммуномодуляциялық және қабынуға қарсы белсенділігін анықтау Ұлттық орталық клиникалық ауруханада жүргізілді. Тышқандардағы EB антигеніне қарсы айналымдағы IgG және IgM антиденелерінің титрлері пластиналық спектрофотометрдің көмегімен 490 нм оптикалық тығыздықты өлшейтін, ақуыздармен байланысы жоғары 96 шұңқырлы микропластиналардағы ферментпен байланысты иммуносорбентті талдау (ИФА) арқылы анықталады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработана оптимальная технология получения субстанций RbS-1, RbS-2, RbS-3, HR-1, HR-2, HR-3, L-1, L-2, L-3, основанная на определении степени измельчения ЛРС, выборе подходящего экстрагента, варьировании его соотношения с сырьем, температуры, длительности и кратности экстракций с оценкой выхода субстанций и количественного содержания в них основных групп БАВ. Определены показатели качества полученных субстанций и проведена их наработка. Заложены образцы для проверки стабильности исследуемых образцов растений и субстанций проведением контроля показателей их качества для установления срока их годности, условий хранения и транспортирования. Установлены иммуномодулирующая и противовоспалительная активности субстанций RbS-1, RbS-2, RbS-3, L-1, L-2, L-3. Ранее химический состав шиповника вида Rosa beggeriana Schrenk не изучался, поэтому статей о выделенных соединениях из этого вида растений нет. Фракционирование листьев и плодов Rosa beggeriana Schrenk привело к выделению и выяснению структуры 7 соединений, включая фитостерин, тритерпеноиды, полифенолы и смесь жирных кислот. β-ситостерин, бетулин, (+)-катехин, лупеол и этиллинолеат уже были выделены из рода Rosa, но не из Rosa beggeriana Schrenk. Такие соединения, как 3b,23-дигидроксиур-12-ен и этиллиноленоат, были впервые выделены для Rosa и Rosa beggeriana Schrenk. На основании данных результатов вышла статья в высокорейтинговом журнале.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Дәрілік затты ұнтақтау дәрежесі, сәйкес экстрагентті таңдау, оның шикізатқа қатынасын өзгерту, температура, экстракциялардың ұзақтығы мен жиілігі, заттардың шығымы мен олардағы биологиялық белсенді заттардың негізгі топтарының сандық құрамы анықтауы негізделген RbS-1, RbS-2, RbS-3, HR-1, HR-2, HR-3, L-1, L-2, L-3 заттарды алудың оңтайлы технологиясы жасалды.. Алынған заттардың сапалық көрсеткіштері анықталды. Өсімдіктер мен заттардың зерттелетін үлгілерінің жарамдылық мерзімін, сақтау және тасымалдау шарттарын белгілеу үшін олардың сапа көрсеткіштерін бақылау арқылы олардың тұрақтылығын тексеру үшін үлгілер салынды. RbS-1, RbS-2, RbS-3, L-1, L-2, L-3 заттардың иммуномодуляциялық және қабынуға қарсы белсенділігі анықталған. Бұрын Rosa beggeriana Schrenk түрінің итмұрынның химиялық құрамы зерттелмеген, сондықтан бұл өсімдік түрінен оқшауланған қосылыстар туралы мақалалар жоқ. Rosa beggeriana Schrenk жапырақтары мен жемістерін фракциялау 7 қосылыстардың құрылымын оқшаулауға және түсіндіруге әкелді. Фитостерол, тритерпеноидтер, полифенолдар және май қышқылдарының қоспасы. β-ситостерол, бетулин, (+)-катехин, лупеол және этиллинолят Rosa тұқымдастарынан бөлініп алынған, бірақ Rosa beggeriana Schrenk өсімдіктен емес. Осы нәтижелер негізінде жоғары бағаланған журналда мақала жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основными конструктивными и технико-экономическими показателями проекта являются рациональные, экономически и экологически обоснованные технологии производства субстанций из трех видов казахстанского лекарственного растительного сырья, а также возможности коммерциализации полученных научных результатов; в снижении продолжительности лечения больных и соответственно снижение нагрузки на бюджет страны, так как лечение социально значимых заболеваний проводится на средства государства. Внедрение результатов проекта в производство окажет влияние на экспортный потенциал страны. При организации собственного производства происходит увеличение налоговых отчислений в бюджет, получение прибыли и укрепление финансового положения предприятия.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобаның негізгі конструкторлық және техникалық-экономикалық көрсеткіштері қазақстандық дәрілік өсімдік шикізатының үш түрінен субстанцияларды өндірудің ұтымды, экономикалық және экологиялық тұрғыдан негізделген технологиялары, сондай-ақ алынған ғылыми нәтижелерді коммерцияландыру мүмкіндігі; әлеуметтік маңызы бар ауруларды емдеу мемлекет есебінен жүзеге асырылатындықтан науқастарды емдеу ұзақтығын қысқарту және тиісінше ел бюджетіне түсетін жүктемені азайту. Жоба нәтижелерін өндіріске енгізу елдің экспорттық әлеуетіне әсер етеді. Өзіндік өндірісті ұйымдастырған кезде бюджетке төленетін салық төлемдері артып, пайда түсіп, кәсіпорынның қаржылық жағдайы нығаяды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Разработка НД на ЛРС и субстанции послужат методической основой для исследований целевых потребителей в химической, медицинской и фармацевтической отраслях. Результаты, полученные в ходе выполнения данного проекта, станут основой PhD-диссертации и учебного пособия для студентов

Field of application (in Kazakh) : Дәрілік заттар мен субстанциялар бойынша нормативтік құжаттарды әзірлеу химия, медицина және фармацевтика салаларындағы мақсатты тұтынушыларды зерттеу үшін әдіснамалық негіз болады. Бұл жобаны жүзеге асыру барысында алынған нәтижелер кандидаттық диссертацияға және студенттерге арналған оқу құралына негіз болады