The object of research, development or design (in Russian) : Магистральные и межхозяйственные оросительные каналы гидромелиоративных систем.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Гидромелиоративтік жүйелердің магистралды және шаруашылықаралық суару арналары.

Aim of work (in Russian) : Научное обоснование и разработка эффективных комплексных технологических решений по очистке, реконструкции и модернизации каналов гидромелиоративных систем.

Aim of work (in Kazakh) : Гидромелиоративтік жүйелердің арналарын тазарту, қайта құру және жаңғырту бойынша тиімді кешенді технологиялық шешімдерді ғылыми негіздеу және әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : При выполнении исследований были использованы следующие методы: 1. Натурный метод (определение общего состояния канала; проведение визуального осмотра и использование технических средств для оценки глубины коррозионных повреждений; анализ твердых отложений: идентификация и количественная оценка твердых отложений в канале при помощи гравиметрического анализа; определение прочности стенок канала; измерение скорости потока в канале). 2. Лабораторные экспериментальные методы испытания бетонных образцов для облицовки каналов (метод ударного импульса; метод воздействия на материал прессом; неразрушающие методы контроля).

Методы исследования (на казахском) : Зерттеулерді орындау кезінде келесі әдістер қолданылды: 1. Далалық зерттеу әдісі (арнаның жалпы жай-күйін анықтау; коррозиялық зақымдану тереңдігін бағалау үшін визуалды тексеру жүргізу және техникалық құралдарды пайдалану; қатты шөгінділерді талдау: гравиметриялық талдау көмегімен арнадағы қатты шөгінділерді анықтау және сандық бағалау; арна қабырғаларының беріктігін анықтау; арнадағы ағынның жылдамдығын өлшеу). 2. Арналарды қаптауға арналған бетон үлгілерін сынаудың зертханалық эксперименттік әдістері (соққы импульсі әдісі; материалға пресспен әсер ету әдісі; бұзбайтын бақылау әдістері).

Obtained results and novelty (in Russian) : В рамках проведенных исследований получены следующие результаты: - определены основные параметры и показатели наивыгоднейшего сечения оросительных каналов; - обоснована рациональная форма поперечного сечения каналов; - разработан оптимальный состав бетонной облицовки по улучшению эксплуатационных характеристик существующих конструкции оросительных каналов. Новизна полученных результатов заключается в разработке новой технологии укладки облицовочных материалов, которые обеспечивают лучшую устойчивость канала к внешним воздействиям и упрощают процесс монтажа.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жүргізілген зерттеулер шеңберінде мынадай нәтижелер алынды: - суару арналарының ең тиімді қимасының негізгі параметрлері мен көрсеткіштері айқындалды; - арналардың көлденең қимасының ұтымды пішіні негізделді; - қолданыстағы суару арналары конструкцияларының пайдалану сипаттамаларын жақсарту бойынша бетон қаптамасының оңтайлы құрамы әзірленді. Алынған нәтижелердің жаңалығы арнаның сыртқы әсерлерге жақсы тұрақтылығын қамтамасыз ететін және орнату процесін жеңілдететін қаптау материалдарын төсеудің жаңа технологиясын әзірлеу болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Конструктивные показатели: - высота откоса от уреза воды - 1,5; 2 и 3 м; - удельная сила сцепления грунта сухой части откоса - 1 т/м2; - удельная сила сцепления грунта фильтрующей части откоса - 0,5 т/м2; - уровень высачивания грунтовой воды на откос (высота сухого откоса) - 1,2; 1,5; 2,3 м; - угол наклона спрямленной линии депрессии - 15°; - угол внутреннего трения грунта сухой части откоса - 32°; - угол внутреннего трения грунта фильтрующей части откоса - 22°; - плотность грунта - 1,8 т/м3; - коэффициент запаса устойчивости - 1,1; - равномерно распределенная нагрузка - 2 т/м2. Технико-экономические показатели: - уменьшение площади сечения канала - 12…14%; - уменьшение площади сечения подушки - 16...20%; - устойчивость откосов со значительными коэффициентами запаса устойчивости FS=1,42…2,5.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Конструктивтік көрсеткіштер: - су жиегінен еңістің биіктігі - 1,5; 2 және 3 м; - беткейдің құрғақ бөлігінің топырақ адгезиясының меншікті күші - 1 т/м2; - беткейдің сүзгі бөлігінің топырақ адгезиясының меншікті күші - 0,5 т/м2; - жер асты суын еңіске шығару деңгейі (құрғақ еңістің биіктігі) - 1,2; 1,5; 2,3 м; - депрессия түзу сызығының көлбеу бұрышы - 15°; - көлбеудің құрғақ бөлігінің ішкі үйкеліс бұрышы - 32°; - беткейдің сүзгі бөлігінің ішкі үйкеліс бұрышы - 22°; - топырақтың тығыздығы - 1,8 т/м3; - тұрақтылық коэффициенті - 1,1; - біркелкі бөлінген жүктеме - 2 т/м2. Техникалық-экономикалық көрсеткіштер: - каналдың көлденең қимасының ауданын азайту - 12...14%; - жастықтың қимасының ауданын азайту - 16...20%; - тұрақтылық коэффициенттері бар беткейлердің тұрақтылығы FS=1,42...2,5.

Level of implementation (in Russian) : Результаты исследований будут внедрены после прохождения апробаций.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері сынақтан толықтай өткеннен кейін енгізіледі.

Efficiency (in Russian) : Суммарный эффект получается в результате придания каналам криволинейной параболической формы с повышенной наносотранспортирующей способностью, уменьшением заиления, увеличением межочистного периода и повышением эксплуатационной надежности, а также от автоматизации процесса очистки каналов в оптимальном режиме.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеулердің жалпы тиімділігі арналарға құмды және лайды тасымалдау қабілеті жоғарылаған қисық параболалық пішінді беру, шөгінділердің азаюы, тазалау кезеңінің ұлғаюы және пайдалану сенімділігінің артуы, сондай-ақ оңтайлы режимде арналарды тазарту процесін автоматтандыру нәтижесінде алынады.

Field of application (in Russian) : Водохозяйственное строительство. Гидротехнические и гидромелиоративные сооружения.

Field of application (in Kazakh) : Су шаруашылығы құрылысы. Гидротехникалық және гидромелиоративтік құрылымдар.