The object of research, development or design (in Russian) : Меры противодействия совершения некоторых видов правонарушений посредством чипирования отдельных категорий лиц.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу, әзірлеу немесе жобалау объектісі (қазақ тілінде) Адамдардың жекелеген санаттарын чиптеу арқылы құқық бұзушылықтың кейбір түрлерін жасауға қарсы іс-қимыл шаралары.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является, основанное на мировом опыте, апробирование и внедрение в практику государственных органов и служб практики чипирования отдельных категорий населения, а также выработка на этой основе криминологических и организационно-тактических рекомендаций, направленных на регулирование данного вида деятельности.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты әлемдік тәжірибеге сүйене отырып, халықтың жекелеген санаттарын чиптеу практикасын мемлекеттік органдар мен қызметтердің тәжірибесіне енгізу, сондай-ақ бұл негізде қызметтің осы түрін реттеуге бағытталған криминологиялық және ұйымдастырушылық-тактикалық ұсынымдар әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Для выяснения правовой сущности изучаемого явления использовались методы анализа и синтеза, индукции, дедукции, методы качественного и количественного анализа, а также исторический, функциональный и нормативно-правовой подходы. Также использовались методы сравнительного анализа, статистического, причинно-следственного и оценочного методов. С целью исследования действующего законодательства и изучения зарубежного опыта (в частности Республики Беларусь) использовались аналитический, сравнительно-правовой и формально-логический методы. Сбор и обобщение эмпирических данных: социологических (обобщение материала социальных экспериментов, интервью правоохранительных органов, наблюдений, опросов, судебно-надзорной практики), статистических (сводки и группировка, агрегирование и графики, регрессионный анализ и др.) и прогнозных методы (экстраполяция, экспертная оценка). В ходе реализации проекта исследовательская группа опиралась на положения Конституции Республики Казахстан, Уголовного кодекса, Уголовно-процессуального кодекса, Кодекса чести государственных служащих и другие нормативные правовые акты. Изучение научной и периодической литературы позволила рассмотреть и проанализировать существующую ситуацию в сфере применения чипирования в раскрытии, расследовании и предотвращении преступлений.

Методы исследования (на казахском) : Зерттелетін құбылыстың құқықтық мәнін түсіндіру үшін талдау және синтез, индукция, дедукция әдістері, сапалық және сандық талдау әдістері, сондай-ақ тарихи, функционалдық және нормативтік-құқықтық тәсілдер қолданылды. Салыстырмалы талдау, статистикалық, себеп-салдарлық және бағалау әдістері де қолданылды. Қолданыстағы заңнаманы зерттеу және шетелдік тәжірибені зерттеу мақсатында (атап айтқанда Беларусь Республикасы) аналитикалық, салыстырмалы-құқықтық және формальды-логикалық әдістер қолданылды. Эмпирикалық деректерді жинау және жалпылау: әлеуметтанулық (әлеуметтік эксперименттер материалын жалпылау, құқық қорғау органдарының сұхбаттары, бақылаулар, сауалнамалар, сот-қадағалау практикасы), статистикалық (қорытындылар мен топтастыру, агрегаттау және графиктер, регрессиялық талдау және т.б.) және болжамды әдістер (экстраполяция, сараптамалық бағалау). Жобаны іске асыру барысында зерттеу тобы Қазақстан Республикасы Конституциясының, Қылмыстық кодекстің, қылмыстық іс жүргізу кодексінің, мемлекеттік қызметшілердің ар-намыс Кодексінің және басқа да нормативтік құқықтық актілердің ережелеріне сүйенді. Ғылыми және мерзімді әдебиеттерді зерттеу қылмыстарды ашуда, тергеуде және алдын алуда чиптеуді қолдану саласындағы қазіргі жағдайды қарастыруға және талдауға мүмкіндік берді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Опубликованы 3 статьи КОКСОН МНиВО РК и РИНЦ Муканов М.Р., Бегалиев Е.Н., Сералиева А.М. Чипирование осужденных, находящихся в учреждениях максимальной безопасности (колониях-поселениях), как профилактика уклонения от отбытия наказания «Хабарши-Вестник» Карагандинской академии МВД РК им. Б. Бейсенова № 3(81) за 2023 г. – С.77-81. А.Ә. Баймаханов, Е.Н. Бегалиев. Азаматтардың жекелеген санаттарын чиптеу институтын енгізудің перспективалары туралы «Вестник Академии правоохранительных органов» №3 (29) 2023. – С.76-83. Сералиева А.М., Баймагамбетова З.М., Казиева А.Н., Шаяхметова Ж.Б. «Меры противодействия совершению некоторых видов правонарушений посредством чипирования отдельных категорий лиц» Журнал«Научный акспект». - №9. Т3. - 2023. - Самара: Изд-во ООО «Аспект». - С.294-303. 25 сенября 2023 г. была проведена заочная-межд научно-практ конф на тему: «Меры противодействия совершению некоторых видов правонарушений посредством чипирования отдельных категорий лиц». Издан сборник трудов. Изучен передовой опыт применения чипирования БГУ г. Минск и были получены сертификаты стажировки по повышению квалификации с 16.10.2023-20.10.2023 в количестве 40 учебных часов. Баймахановым А.А; Бегалиевым Е.Н.; Мукановым М.Р; Сералиевой А.М..; Хусаиновым О.Б. Получили патент РК № 8547

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ҚР МНВО КОКСОН екі мақаласы жарияланды: М. Р.Мұқанов, Е. Н. Бегалиев, А. М. Сералиева. Жазасын өтеуден жалтарудың алдын алу ретінде барынша қауіпсіздік мекемелеріндегі (колониялар-қоныстардағы) сотталғандарды чиптеу ҚР ІІМ Қарағанды академиясының "Хабаршы-хабаршысы" журналы. Б. Бейсенова № 3 (81) 2023 ж. – б. 77-81. А.Ә. Баймаханов, Е. Н. Бегалиев. Азаматтардың жекелеген санаттарын чиптеу институтының перспективалары туралы "Құқық қорғау органдары академиясының хабаршысы" ғылыми журналы №3 (29) 2023. - Б. 76-83. Сералиева А. М., Баймағамбетова З. М., Казиева А. Н., Шаяхметова Ж. Б. "Адамдардың жекелеген санаттарын чиптеу арқылы құқық бұзушылықтың кейбір түрлерін жасауға қарсы іс-қимыл шаралары" "ғылыми акспект"журналы. - №9. Т3. - 2023. - Самара: "Аспект"ЖШС баспасы. - Б. 294-303. 2023 жылғы 25 қыркүйекте "Адамдардың жекелеген санаттарын чиптеу арқылы құқық бұзушылықтың кейбір түрлерін жасауға қарсы іс-қимыл шаралары" тақырыбында сырттай-халықаралық ғыл.-практ. конф. өткізілді. "Адамдардың жекелеген санаттарын чиптеу арқылы құқық бұзушылықтардың кейбір түрлерін жасауға қарсы іс-қимыл шаралары": сырттай халықаралық ғылыми – практикалық конференция материалдары – Алматы қ.: Абай атындағы ҚазҰПУ," Лантар books " ЖШС баспасы, 2023-298 б. Құқық қорғау органдарының қызметінде және Минск қаласының БМУ 16.10.2023 - 20.10.2023 бастап 40 оқу сағаты санында біліктілікті арттыру бойынша тағылымдама сертификаттары алынды. Сертификаттар, патент № 8547 алдынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : При правильном внедрении и использовании, чипирование может принести значительные экономические преимущества компаниям и повысить уровень комфорта для отдельных людей. Однако, необходимо учитывать вопросы приватности и безопасности данных при реализации подобных проектов. Повышение эффективности бизнес-процессов при чипировании людей может привести к упрощению и ускорению различных бизнес-процессов, что в свою очередь повышает производительность и эффективность компаний. Например, использование чипов для оплаты товаров или доступа к зданиям устраняет необходимость в использовании наличных денег или сменных ключей. Применимость и возможность коммерциализации полученных научных результатов в области чипирования позволит решить целый ряд задач, ставящихся перед данным исследованием, а именно: - поиск без вести пропавших людей; - контроль перемещения специального контингента; - идентификация трупов; - совершение гражданских сделок без использования материальных объектов; - решение иных социальных и бытовых вопросов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Дұрыс енгізу және пайдалану арқылы чиптеу компанияларға айтарлықтай экономикалық пайда әкелуі мүмкін және жеке адамдар үшін жайлылық деңгейін арттырады. Алайда, мұндай жобаларды іске асыру кезінде деректердің құпиялылығы мен қауіпсіздігі мәселелерін ескеру қажет. Адамдарды чиптеу кезінде бизнес-процестердің тиімділігін арттыру әртүрлі бизнес-процестерді жеңілдетуге және жеделдетуге әкелуі мүмкін, бұл өз кезегінде компаниялардың өнімділігі мен тиімділігін арттырады. Мысалы, тауарларды төлеу немесе ғимараттарға кіру үшін чиптерді пайдалану қолма-қол ақшаны немесе ауыстырылатын кілттерді пайдалану қажеттілігін жояды. Чиптеу саласында алынған ғылыми нәтижелерді коммерцияландырудың қолданылуы мен мүмкіндігі осы зерттеудің алдына қойылған бірқатар міндеттерді шешуге мүмкіндік береді, атап айтқанда: - жоғалған адамдарды іздеу; - арнайы контингенттің қозғалысын бақылау; - мәйіттерді сәйкестендіру; - материалдық объектілерді пайдаланбай азаматтық мәмілелер жасау; - өзге де әлеуметтік және тұрмыстық мәселелерді шешу.

Level of implementation (in Russian) : 1. Результаты исследования будут разработаны с целью внедрения в практическую деятельность правоохранительных органов алгоритмов, позволяющих оперативно идентифицировать личность; поиск живых лиц и трупов; контроль перемещения специального контингента пенитенциарных и медицинских учреждений, включая «трудных» подростков; оперативную передачу защищенной информации, без фактической передачи материальных объектов. Материалы и распространение результатов исследования для вероятных пользователей будет осуществляться на сайте Казахского Национального педагогического университета имени Абая и Академии правоохранительных органов при Генеральной прокуратуре РК, статей в журналах, в сборниках конференций, СМИ, путем участия в семинарах. Итогом реализации научно-исследовательского проекта станет публикация монографии по теме исследования. 2. Исследование может быть интересно практикующим юристам, так как данное устройство («биочипы») поможет специально уполномоченным органам оперативно получать, фиксировать, исследовать и использовать исходный материал.

Level of implementation (in Kazakh) : 1. Зерттеу нәтижелері құқық қорғау органдарының практикалық қызметіне жеке тұлғаны жедел сәйкестендіруге мүмкіндік беретін алгоритмдерді енгізу; тірі адамдар мен мәйіттерді іздеу; "қиын" жасөспірімдерді қоса алғанда, пенитенциарлық және медициналық мекемелердің арнайы контингентінің қозғалысын бақылау; материалдық объектілерді нақты бермей, қорғалған ақпаратты жедел беру мақсатында әзірленетін болады. Ықтимал пайдаланушылар үшін зерттеу материалдары мен нәтижелерін тарату Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті мен ҚР Бас прокуратурасы жанындағы Құқық қорғау органдары академиясының сайтында, журналдардағы, конференциялар жинақтарындағы, БАҚ-тағы мақалаларда және де семинарларға қатысу арқылы жүзеге асырылатын болады. Ғылыми-зерттеу жобасын іске асырудың қорытындысы зерттеу тақырыбы бойынша монография жариялау болады. 2. Зерттеу тәжірибелі заңгерлер үшін қызықты болуы мүмкін, өйткені бұл құрылғы ("биохиптер") арнайы уәкілетті органдарға бастапқы материалды жедел алуға, тіркеуге, зерттеуге және пайдалануға көмектеседі.

Efficiency (in Russian) : Бұл қайта сәйкестендіру шығындарынан арылуға мүмкіндік береді және қозғалыстарды, мүмкін жоғалуды сенімді түрде қадағалайды, барлық контактілерді есептейді, кісі өлтіруді ашуға болады. Чиптеудің тағы бір маңызды экономикалық артықшылығы-бұл есте сақтау қабілетінің төмендеуінен зардап шегетін адамдарға, өршу кезеңінде суицидке бейімділігі бар адамдарға, ЖҚТБ-мен ауыратындарға, жаралыларға жеке көзқарасты қажет ететін процедуралардағы қателіктерді жою мүмкіндігі. Әр адам өзіне қажет ем алады. Бұл тиімсіз емдеу шығындарын азайтады. Статистиканы бақылау арқылы емдеу уақыты мен жиілігін реттеуге, сондай-ақ аурудың өршуін уақытында анықтауға және оларға жауап беруге болады. Тағы бір артықшылығы-автоматтандыру, бұл персоналдың шығындарын және құжаттарды толтыру уақытын азайтуға мүмкіндік береді.

Efficiency (in Kazakh) : Экономикалық әсер. Бұл технология экономикалық тиімділікпен негізделген және чиптеу кезінде берілген нөмірді сақтай отырып, бұрмалану ықтималдығын толығымен жоққа шығаратын және өмір бойы адамды анықтаудың ең озық әдісінің дамуына байланысты. Микрочиптің мультимедиялық компонентін және оның көлемі мен жадын ескере отырып, бұл жүйені іске қосу миллиардтаған төлқұжаттар, жеке куәліктер, жүргізуші куәліктері және т. б. жасау және беру қажеттілігін жояды. Экологиялық әсер зиянды шығарындылардың болмауына, өндірісте экологиялық таза материалдарды пайдалануға байланысты. Зерттеу адамдарға, жануарларға тәжірибе жүргізуді жоспарламайды. Жобаның әлеуметтік әсері IT саласында жаңа жұмыс орындарын құруда, ғылыми әлеуеттің өсуінде, білім беру процесіне ғылыми-техникалық жетістіктерді енгізуде, адамдардың қозғалысын бақылауды автоматтандыруда, олардың қауіпсіздігі мен денсаулығын қамтамасыз етуде көрінеді. Азаматтардың жекелеген санаттарын чиптеу процесіне инновациялық технологияларды енгізу, бұл биочип тасымалдаушыларын (әскери қызметшілер мен арнайы бөлімшелердің қызметкерлерін) сәйкестендіруге, елдің қорғаныс қабілетін нығайтуға ықпал етуі тиіс.

Field of application (in Russian) : Применимость и возможность коммерциализации полученных научных результатов в области чипирования позволит решить целый ряд задач, ставящихся перед данным исследованием, а именно: - поиск без вести пропавших людей; - контроль перемещения специального контингента; - идентификация трупов; - совершение гражданских сделок без использования материальных объектов; - решение иных социальных и бытовых вопросов.

Field of application (in Kazakh) : Чиптеу саласында алынған ғылыми нәтижелерді коммерцияландырудың қолданылуы мен мүмкіндігі осы зерттеудің алдына қойылған бірқатар міндеттерді шешуге мүмкіндік береді, атап айтқанда: - жоғалған адамдарды іздеу; - арнайы контингенттің қозғалысын бақылау; - мәйіттерді сәйкестендіру; - материалдық объектілерді пайдаланбай азаматтық мәмілелер жасау; - өзге де әлеуметтік және тұрмыстық мәселелерді шешу.