The object of research, development or design (in Russian) : Комерческие сорта и перспективные линии мягкой пшеницы (100 образцов), твердой пшеницы (50 образцов) и ячменя (100 образцов).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жұмсақ бидайдың (100 үлгі), қатты бидайдың (50 үлгі) және арпаның (100 үлгі) коммерциялық сорттары мен перспективалық линиялары.

Aim of work (in Russian) : Разработка наборов эффективных KASP-маркеров мягкой пшеницы, твердой пшеницы и ячменя для создания новых конкурентоспособных сортов с высокой урожайностью и качеством зерна в основных зерносеющих регионах страны, а также активное использование маркер-опосредованной селекции.

Aim of work (in Kazakh) : Еліміздің негізгі астық егетін өңірлерінде жоғары өнімділікпен және дән сапасымен бәсекеге қабілетті жаңа сорттарды жасау мақсатында, сондай-ақ маркер-жанама селекциясында белсенді қолдану үшін жұмсақ, қатты бидай мен арпаға арналған тиімді KASP-маркерлер жиынтығын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Выделение тотальной ДНК, электрофорез в 1 % агарозном геле, генотипирование с использованием KASP маркеров. Полевые опыты, структурный анализ урожайности – по Доспехову (1985). Статистические методы с применением пакетов различных прикладных программ GenAlex, GraphPad, GenStat, SPSS.

Методы исследования (на казахском) : ДНҚ бөлу, 1% агарозды гельдегі электрофорез, KASP маркерлер арқылы генотиптеу. Доспехов (1985) бойынша егістік тәжірибелер, өнімділіктің құрылымдық талдауы. GenAlex, GraphPad, GenStat, SPSS қолданбалы бағдарламалар пакеттерін пайдаланатын статистикалық әдістер.

Obtained results and novelty (in Russian) : Выделена и очищена ДНК коллекции сортов и перспективных линий зерновых культур. Пополнен ДНК-банк коллекции мягкой пшеницы (40), твёрдой пшеницы (20), ячменя (40). В результате идентификации локусов количественных признаков (Quantitative Trait Loci – QTL, ЛКП) на основе полногеномного анализа ассоциаций (ПГАА) и QTL-анализа картирующих популяций, были отобраны SNP-маркеры для трансформации в маркеры класса KASP. На основе нуклеотидных последовательностей, выделенных SNP маркеров, связанных с признаками адаптации растений, компонентами урожайности, устойчивостью к болезням и качеством зерна, был осуществлен дизайн праймеров для мягкой пшеницы (88 KASP), твердой пшеницы (15 KASP) и ячменя (46 KASP). Осуществлено генотипирование коммерческих сортов и перспективных линий зерновых культур с использованием KASP-маркеров: мягкая пшеница – 60 маркеров, твёрдая пшеница – 25 маркеров, ячмень – 50 маркеров.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Дәнді дақылдардың сорттары мен перспективалық линияларының коллекциясынан ДНҚ бөлінді және тазартылды. Жұмсақ бидай (40), қатты бидай (20), арпа (40) коллекциясының ДНҚ-банкі толықтырылды. Ассоциацияларды толық геномдық талдау (АТГТ) және карталанған популяциялардың QTL-талдауы негізінде сандық белгі локустарын (Quantitative Trait Loci - QTL, СБЛ) анықтау нәтижесінде SNP-маркерлері KASP класының маркерлеріне түрлендіру үшін таңдалды. Өсімдіктің бейімделгіштік белгілерімен, өнімділік компоненттерімен, ауруға төзімділікпен және дән сапасымен байланысты SNP маркерлерімен анықталған нуклеотидтер тізбегі негізінде жұмсақ бидайға (88 KASP), қатты бидайға (15 KASP) және арпаға (46 KASP) арналған праймерлердің дизайны жасалды. KASP-маркерлерді пайдалана отырып, жұмсақ бидай – 60 маркер, қатты бидай – 25 маркер, арпа – 50 маркер, коммерциялық сорттары мен дәнді дақылдардың перспективалы линияларын генотиптеу жүзеге асырылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Cорта и перспективные линии мягкой пшеницы (30 образцов), твердой пшеницы (31 образцов) и ячменя (31 образцов), охарактеризованные по 60, 25, 50 KASP маркерам, соответственно. Пополненный ДНК-банк коллекции мягкой пшеницы (40), твёрдой пшеницы (20), ячменя (40).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Сәйкесінше, 60, 25, 50 KASP маркерлерімен сипатталған жұмсақ бидайдың (30 үлгі), қатты бидайдың (31 үлгі) және арпаның (31 үлгі) сорттары мен перспективалық линиялары. Жұмсақ бидай (40), қатты бидай (20), арпа (40) коллекциясымен толыққан ДНҚ-банк.

Level of implementation (in Russian) : Высокий отложенный эффект.

Level of implementation (in Kazakh) : Жоғары кейінге қалдырылған әсер.

Efficiency (in Russian) : Информативные KASP-маркеры могут быть использованы в селекционных программах, направленных на повышение продуктивности, качества зерна и устойчивости к болезням.

Efficiency (in Kazakh) : Ақпараттық KASP-маркерлері өнімділік, дән сапасы және ауруға төзімділікті арттыруға бағытталған селекциялық бағдарламаларда қолданылуы мүмкін.

Field of application (in Russian) : генетика, геномика и селекция растений.

Field of application (in Kazakh) : генетика, геномика и өсімдік селекциясы.