The object of research, development or design (in Russian) : Биологический материал крупного рогатого скота (кровь) разной породной принадлежности (не менее 300 проб), разводимого в хозяйствах Республики Казахстан.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының шаруашылықтарында өсірілетін әр түрлі тұқымдық (300 сынамадан кем емес) ірі қара малдың (қанның) биологиялық материалы.

Aim of work (in Russian) : Определить взаимосвязь полиморфизма гена BoLA-DRB3 с уровнем провирусной нагрузки и с течением лейкозного процесса и разработать рекомендации по маркерной геномной селекции, направленной на устойчивость к вирусу лейкоза крупного рогатого скота.

Aim of work (in Kazakh) : BoLA-DRB3 генінің полиморфизмінің провирустық жүктеме деңгейімен және лейкоз үрдісінің ағымымен байланысын анықтау және ірі қара малдың лейкоз вирусына төзімділікке бағытталған маркерлік геномдық селекция бойынша ұсыныстар жасау.

Методы исследования (на русском) : Серологические исследования проведены посредством реакции иммунодиффузии (РИД) с применением коммерческого набора для диагностики лейкоза крупного рогатого скота производства Курской биофабрики и методом иммуноферментного анализа (ИФА) с использованием диагностического набора в блокирующем варианте Enzootic Bovine Leukosis Virus gp51 Antibody test kit/IDEXX Leukosis Blocking PO2140-07, предназначенного для исследования проб сыворотки крови и плазмы крупного рогатого скота. Гематологические исследования проводились путем подсчитывания количества лейкоцитов в 1 мл крови и качественной оценки лимфоидных элементов – лимфоцитов. При помощи автоматического гематологического анализатора ВС-2800Vet (Китай, 2010). Для проведения генетических исследований в качестве биологического материала использовалась кровь крупного рогатого скота. ДНК из крови выделена с применением коммерческих наборов, предназначенных для выделения геномная ДНК. Оценка качества ДНК проводилась методом гель-электрофореза, количественная оценка ДНК проводилась путем измерения ее концентрации на спектрофотометре. Оптимизацию методики постановки ПЦР для проведения ДНК-типирования животных по гену BoLA-DRB3 к BLV проводили экспериментальным методом с изменением концентрации компонентов реакционной смеси и температурно-временного режима.

Методы исследования (на казахском) : Серологиялық зерттеулер Курск биофабрикасы өндірген ірі қара малдың лейкозын диагностикалауға арналған коммерциялық жинақты қолдана отырып, иммунодиффузия реакциясы (ИДР) көмегімен және қан сарысуы мен ірі қара мал плазмасының сынамаларын зерттеуге арналған Enzootic Bovine Leukosis Virus gp51 Antibody test kit/IDEXX Leukosis Blocking PO2140-07 блоктау нұсқасында диагностикалық жинақты пайдалана отырып, иммуноферменттік талдау (ИФТ) әдісімен жүргізілді. Гематологиялық зерттеулер 1 мл қандағы лейкоциттер санын санау және лимфоидты элементтер – лимфоциттерді сапалы бағалау арқылы жүргізілді. ВС-2800vet автоматты гематологиялық анализаторының көмегімен (Қытай, 2010). Генетикалық зерттеулер жүргізу үшін биологиялық материал ретінде ірі қара малдың қаны пайдаланылды. Қандағы ДНҚ геномдық ДНҚ-ны бөлуге арналған коммерциялық наборды қолдана отырып бөлінді. ДНҚ сапасын бағалау гельдік электрофорез әдісімен жүргізілді, ДНҚ-ны сандық бағалау оның спектрофотометрдегі концентрациясын өлшеу арқылы жүргізілді. BoLA-DRB3 к BLV гені бойынша жануарларды ДНҚ-типтендіруді жүргізу үшін ПТР қою әдістемесін оңтайландыруды реакция қоспасы компоненттерінің концентрациясы мен температура-уақыт режимінің өзгеруімен эксперименттік әдіспен жүргіздік.

Obtained results and novelty (in Russian) : Дана оценка уровню распространения лейкоза крупного рогатого скота и особенностей лейкозного процесса на территории Республики Казахстан; сформированы экспериментальные группы животных; проведена диагностика лейкоза серологическими, гематологическим и молекулярно-генетическим методами исследований; ранжированы экспериментальные животные по клинической стадии течения лейкозного процесса; выделены ДНК и создана база ДНК для дальнейшего секвенирования; проведен подбор и определение гомологичных праймеров к аллелям гена BoLA-DRB3 к BLV; разработан протокол ПЦР и ПЦР-ПДРФ для идентификации аллельных вариантов гена устойчивости BoLA-DRB3 к BLV.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының аумағында ірі қара малдың лейкозының таралу деңгейіне және лейкоз процесінің ерекшеліктеріне баға берілді; жануарлардың эксперименттік топтары құрылды; зерттеудің серологиялық, гематологиялық және молекулалық-генетикалық әдістерімен лейкоз диагностикасы жүргізілді; эксперименттік жануарлар лейкоз процесінің клиникалық сатысы бойынша сараланды; ДНҚ бөлінді және одан әрі реттілік үшін ДНҚ базасы құрылды; BLV үшін BoLA-DRB3 генінің аллельдеріне гомологиялық праймерлерді таңдау және анықтау жүргізілді; BoLA-DRB3 к BLV төзімділік генінің аллельді нұсқаларын анықтау үшін ПТР және ПТР-РФҰП хаттамасы әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В разработке оздоровительных мероприятий с учетом полученных знаний о полиморфизме гена BoLA-DRB3 и влияния уровня провирусной нагрузки у животных разводимых на территории Республики и включения животных-носителей предпочтительных аллелей гена BoLA-DRB3 в селекционные программы.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : BoLA-DRB3 генінің полиморфизмі және Республика аумағында өсірілетін жануарлардағы провирустық жүктеме деңгейінің әсері және селекциялық бағдарламаларға BoLA-DRB3 генінің таңдаулы аллельдерін тасымалдаушы жануарлардың қосылуы туралы алынған білімді ескере отырып, сауықтыру іс-шараларын әзірленуде.

Level of implementation (in Russian) : Данные исследования позволят создать перспективные разработки и научно-обоснованую систему ранней оценки наследственной устойчивости крупного рогатого скота разных пород к лейкозу за счет применения в качестве генетических маркеров гена BoLA-DRB3.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу деректері BoLA-DRB3 генінің генетикалық маркерлері ретінде қолдану арқылы әртүрлі тұқымды ірі қара малдың лейкозға тұқым қуалайтын төзімділігін ерте бағалаудың перспективалық әзірлемелері мен ғылыми негізделген жүйесін құруға мүмкіндік береді

Efficiency (in Russian) : Заключается в получении новых фундаментальных знаний о характере взаимодействия генотип - среда при формировании иммунного ответа на возбудителя лейкоза крупного рогатого скота.

Efficiency (in Kazakh) : Бұл ірі қара лейкозының қоздырғышына иммундық жауапты қалыптастыру кезінде генотип - ортаның өзара әрекеттесу сипаты туралы жаңа іргелі білім алудан тұрады.

Field of application (in Russian) : Ветеринария, биология, животноводство, молекулярная генетика.

Field of application (in Kazakh) : Ветеринария, биология, мал шаруашылығы, молекулярлық генетика.