The object of research, development or design (in Russian) : аморфноподобные стекла – защитные экранирующие материалы на основе (1-х)ZnO-0.25Al2O3-0.25WO3-хBi2O3.

The object of research, development or design (in Kazakh) : аморф тәрізді шынылар - (1-х)ZnO-0.25Al2O3-0.25WO3-хBi2O3 негізіндегі қорғаныс экрандау материалдары.

Aim of work (in Russian) : Целью данного проекта за первый год реализации проекта являлась разработка технологии получения стекол (1-х)ZnO-0.25Al2O3-0.25WO3-хBi2O3 при вариации компонент, а также характеризация их структурных, прочностных и оптических свойств.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаны іске асырудың бірінші жылындағы осы жобаның мақсаты компоненттердің вариациясы кезінде (1-х)ZnO-0.25Al2O3-0.25WO3-хBi2O3 шыныларын алу технологиясын әзірлеу, сондай-ақ олардың құрылымдық, беріктік және оптикалық қасиеттерін сипаттау болды.

Методы исследования (на русском) : растровая электронная микроскопия, энергодисперсионный анализ, рентгенофазовый анализ, метод индентирования и однократного сжатия, оптическая спектроскопия.

Методы исследования (на казахском) : расторлық электронды микроскопия, энергия дисперсиясын талдау, рентгендік фазалық талдау, индентирлеу және бір сығымдау әдісі, оптикалық спектроскопия.

Obtained results and novelty (in Russian) : Получены результаты изучения процессов фазообразования в 0.25ZnO – 0.25Al2O3 – 0.25WO3 – 0.25Bi2O3 керамиках при вариации температуры термического отжига на эффективность поглощения гамма – излучения. Установлено, что формирование фаз сложных оксидов типа ZnWO4, Bi2WO6 и Bi2W2O9 в составе керамик приводят к увеличению плотности керамик до 8.05 – 8.10 г/см3, что положительно сказывается как на эффективности экранирования, так и на прочностных характеристиках. Согласно данным изменения прочностных характеристик было установлено, что изменение плотности керамик с 6.3 до 8.05 – 8.10 г/см3 приводит к упрочнению и повышению трещиностойкости керамик на 75 – 80%, что свидетельствует о высокой прочности керамик и повышенной устойчивости их к внешним воздействиям. Сравнительный анализ эффективности экранирования показал, что наибольшее влияние увеличение толщины керамик проявляется для образцов отожженных при температурах 500 – 700⁰С, для которых увеличение толщины с 1.5 до 5 мм приводит к трехкратному увеличению эффективности, в то время как для образцов полученных при температурах отжига 900 – 1100⁰С увеличение толщины приводит к повышению эффективности на 15 – 20 %.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 0.25ZnO – 0.25Al2O3 – 0.25WO3 – 0.25Bi2O3 керамикадағы фазалық түзілу процестерін зерттеу нәтижелері гамма – сәулеленуді сіңіру тиімділігіне термиялық күйдіру температурасының вариациясы кезінде алынды. Керамика құрамында ZnWO4, Bi2WO6 және Bi2W2O9 типті күрделі оксидтердің фазаларының түзілуі керамиканың тығыздығының 8.05 – 8.10 г/см3 дейін артуына әкелетіні анықталды, бұл экрандау тиімділігіне де, беріктік сипаттамаларына да оң әсер етеді. Беріктік сипаттамаларының өзгеру деректеріне сәйкес керамика тығыздығының 6.3 - тен 8.05-8.10 г/см3 дейін өзгеруі керамиканың беріктенуіне және жарыққа төзімділігінің 75 – 80% - ға артуына әкелетіні анықталды, бұл керамиканың жоғары беріктігін және олардың сыртқы әсерлерге төзімділігінің жоғарылауын көрсетеді. Экрандау тиімділігінің салыстырмалы талдауы керамика қалыңдығының ұлғаюы ең үлкен әсердің 500 – 700°C температурада күйдірілген үлгілер үшін көрінетінін көрсетті, олар үшін қалыңдықтың 1.5 – тен 5 мм – ге дейін ұлғаюы тиімділіктің үш есе артуына әкеледі, ал күйдіру температурасында алынған үлгілер үшін 900-1100°C қалыңдықтың ұлғаюы тиімділіктің 15-20% - ға артуына әкеледі.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономическая эффективность заключается в увеличении эффективности экранирования и увеличения поглощающей способности экранирующих материалов за счет изменения фазового состава, а также увеличения устойчивости к внешним воздействиям.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Экономикалық тиімділік фазалық құрамды өзгерту арқылы экрандау тиімділігін арттыру және экрандау материалдарының сіңіру қабілетін арттыру, сондай-ақ сыртқы әсерлерге төзімділікті арттыру болып табылады.

Level of implementation (in Russian) : не предусмотерно

Level of implementation (in Kazakh) : қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Эффективность предлагаемой технологии заключается в увеличении прочностных свойств экранирующих материалов за счет изменения фазового состава.

Efficiency (in Kazakh) : Ұсынылған технологияның тиімділігі фазалық құрамды өзгерту арқылы экрандайтын материалдардың беріктік қасиеттерін арттыру болып табылады.

Field of application (in Russian) : защита от ионизирующего излучения, экранирующие материалы.

Field of application (in Kazakh) : иондаушы сәулеленуден қорғау, экрандау материалдары.