The object of research, development or design (in Russian) : Растения природных и культигенных флор Западного Казахстана.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Батыс Қазақстанның флорасының табиғи және мәдени түрлері, субтропикалық өсімдік түрлері.

Aim of work (in Russian) : Разработка научных основ интродукционной мобилизации субтропических культур, сохранения и развития коллекционных генофондов и повышения эффективности использования природных и культигенных флор в практике зеленого строительства, садоводства и фитомелиорации на основе применения компьютерно-информационных, молекулярно-генетических и микроклональных технологий в аридных условиях

Aim of work (in Kazakh) : Маңғыстаудың экстрааридті жағдайында субтропикалық өсімдіктерді интродукциялық шоғырландырудың, коллекциялық геноқорды дамытудың және сақтаудың және компьютерлік-ақпараттық, молекулярлық-генетикалық және микроклональдық технологияларды қолдану негізінде табиғи және культигендік флораны жасыл құрылыс, бау-бақша және фитомелиорации тәжірибесінде пайдаланудың тиімділігін арттырудың ғылыми негіздерін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Метод родовых комплексов Ф.Н. Русанова и комплексной эколого-биологической оценки растений. Подбор ассортимента перспективных растений по программе «DInCeR». Сравнительная оценка декоративности и разработка рекомендаций по программе «PLANT-EST-KZ». Классическая схема микроклонального размножения (активация различных меристем растения) и индукции адвентивных почек тканями экспланта. Статистическая обработка материала по методике Г.Ф.Лакина по программе StatgraphicsCenturionXV.I.

Методы исследования (на казахском) : Ф. Н. Русанова туыс әдісінің және кешенді экологиялық-биологиялық бағалауды. Өсімдіктердің перспективті алуан түрін таңдауда «DInCeR» программасы қолданылады. Декоративтілігін салыстырмалы бағалауда және ұсыныстар әзірлеу "PLANT-EST-KZ" программасын қолдана. Микроклональды көбеюде өсімдіктердің түрлі меристеміне және экспланта тікелей ткандарында адвентивных бүйрек индукция. Зерттеу материалдарын статистикалық өңдеу Г.Ф. Лакин әдісімен,Statgraphics CenturionXV.I.бағдарламасын қолдана.

Obtained results and novelty (in Russian) : Привлечено 63 вида, сорта и формы субтропических и теплолюбивых растений, 59 - древесно-кустарниковых и травянистых таксонов аборигенной флоры, в том числе 4 редких и исчезающих, занесенных в Красную Книгу РК. С целью расширения монокультурных комплексов цветочных интродуцентов испытано 169 сортов хризантем, пионов и лилий. Работами по сохранению в условиях ex-situ было охрачено 15 редких, исчезающих и экзотических растений, из которых 10 размножены контейнерным способом и переданы для внедрения в практику озеленения Мангистау, а также высажены на экспозициях новой территории МЭБС. В семенной банк заложено на хранение 25 образцов семян из природной флоры и 25 образцов - из коллекционных фондов из 20 семейств. Проведен комплекс мероприятий по отбору и оценке генотипов по SSR и RAPD маркированию для 45 коллекционных видов и представителей природной флоры. Оптимизация условий получения чистой культуры ткани in vitro проведена для 28 интродуцентов, начато создание коллекции их клонов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Субтропикалық және жылы сүйгіш өсімдіктердің 63 түрі мен сұрыпы, аборигенді флорадан 59 ағаш тектес, шөптесін, соның ішінде ҚР Қызыл кітабына енген сирек, жоғалып кетуге айналған 4 түр тартылды. Мономәдениетті кешенді кеңейту үшін гүлді интродуцентерден таушымылдық, хризантем және лилия туыстарынан 169 сұрып сынақталды. 15 сирек, жоғалып кетуге айналған және экзотикалық өсімдіктерді ex-situ жағдайында сақтауда, 10 өсімдік контейнерлік әдіспен көбейтіліп, Маңғыстаудың көгалдандыру практикасына енгізілді, сонымен қатар МЭББ-ның жаңа территориясының экспозициясына отырғызылды. Тұқым қорына 20 тұқымдастан тұратын 25 үлгі табиғи флора мен 25 үлгі коллекциялық қор өсімдік түрлері ұзақ сақталу мен активті сақталуға салынды. 45 коллекциялық өсімдік пен табиғи флора өкілдеріне SSR және RAPD маркері бойынша генотипін бағалауда кешенді шара жүргізілді.28 интродуцентіне in vitro таза мәдени ұлпасын алу жағдайын оңтайландыру, оларға клондар коллекциясын құру басталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Для формирования базы данных «BD-PLANT-KZ» выполнен сбор и систематизация материала для 160 представителей природной флоры Западного Казахстана. Собрана и введена в БД «DInCeR» информация для 90 таксонов хвойных и лиственных древесных растений. Разработано архитектурно - дизайнерское решение для 3,0 га. Проведена укладка брусчатки на 3000 м2. Построено 4 смотровых колодца и проведено расширение на 468 п.м. На участке плодового сада высажено 253-и саженца 20 сортов плодовых растений.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Флористикалық деректер қорын жасақтау үшін, Батыс Қазақстанның табиғи флорасынан 160 өкілінің материалдары жинақталынып, жүйеленіліп BD-PLANT-KZ» енгізілді. 90 қылқан жапырақты, өзге өңірдің ағаш жапырақты өсімдік түрлері ЭСМ «DInCeR» деректер қорына енгізілді 3,0 га сәулет - дизайнерлік шешім әзірленді. 3000 м2 жерге тас жол төселді. Су құбыры жүйесінде 4 қарау құдығы салынып, 468 ш. м. кеңейтілді. Жеміс ағаштар бөлімінде 20 сұрыптан тұратын 253 көшеті отырғызылды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Результаты исследований могут быть применены в практике интродукции растений, в ландшафтном планировании и при подборе ассортимента хозяйственно-ценных видов для садово-паркового строительства, садоводства и фитомелиорации, мониторинге состояния зеленых насаждений в аридных регионах Казахстана, микроклональном размножении редких и исчезающих растений.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері өсімдіктер интродукциясы тәжірибесінде, ландшафтты жоспарлау және шаруашылық-бағалы ассортиментін түрлерін бақ-саябақ құрылысы, бағбандық және фитомелиорации үшін іріктеу кезінде, Қазақстанның аридті аймақтарында жасыл желектерді жай-күйінің мониторингісі, сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктерді микроклональды көбейтуге қолданылуы мүмкін.