The object of research, development or design (in Russian) : Tuta absoluta, Trichogramma achaeae, Bracon hebetor Say.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Tuta absoluta, Trichogramma achaeae, Bracon hebetor Say.

Aim of work (in Russian) : Разработать и внедрить интегрированную систему защиты томатов открытого грунта от Tuta absoluta с применением биологических средств и БПЛА в условиях юго-востока Казахстана

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысы жағдайында ашық алаңда өсірілетін қызанақ дақылын карантиндік нысан Tuta absoluta-дан биологиялық құралдарды (Trichogramma, Bracon hebetor Say.) және пилотсыз ұшу аппараттарын қолдана отырып қорғаудың интегралды жүйесін әзірлеу және енгізу

Методы исследования (на русском) : Общепринятые в защите растений и энтомологии

Методы исследования (на казахском) : Өсімдік қорғауда жалпы қабылданған зерттеулер

Obtained results and novelty (in Russian) : Эффективность биопрепаратов в отношении яиц томатной моли в лабораторных условиях составила: БТБ 3 кг/га – 61,8%, акторафит, к.с. 2 л/га – 88,6%; гусеницы - 38,7 и 45,2%, соответственно. В течение вегетационного периода в 2021-2023 исследовательские годы против каждого поколения томатной моли производили 3-кратные выпуски энтомофагов, а также проводили обработки биоинсектицидами против 3 и 4 поколений вредителя. В полевых условиях биологическая эффективность биоагента трихограмма, биопрепарата Актарофита, к.с., Актарофита, к.с. + малоопасного инсектицида Корагена, к.с. против яиц вредителя была на уровне 57,4, 84,4 и 85,9% соответственно; против гусениц была на уровне 20,3, 58,8 и 67,6% соответственно. В результате проведенных исследовательских работ опубликована 1 статья в рецензируемом в международном научном журнале с перцентилем 41 по CiteScore в базе Scopus; 2 статьи опубликованы и 1 подана в научное издании рекомендованных КОКСНВО МНВО РК; 4 работы были доложены на международных конференциях и семинарах; получен 1 патент на полезную модель №8359 от 18.08.2023 года; разработано 1 методическое указание по биологической защите томатов от южноамериканской томатной моли в условиях юго-востока Казахстана и получен 1 акт внедрения. В рамках проекта был выпущен 1 магистрант.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2021 және 2022 жылдары зиянкес толық 5 ұрпақта, 2023 жылы толық 4 ұрпақта дамығаны анықталды. Зертханалық жағдайда трихограмма мен браконның қызанақ күйе көбелегіне қарсы тиімділігі сәйкесінше 73,1% және 36% екенін көрсетті; жұмыртқасына тиімділігі: БТБ 3 кг/га - 61,8%, акторафит 10 л/га-88,6% болды; жұлдызқұрттарға қарсы 38,7 және 45,2% құрады. егістік жағдайында зиянкестің жұмыртқаларына қарсы трихограмма биоагентінің, ақтарофит к.с., актарофит к.с. + Кораген к. с. инсектицидтерінің тиімділігі тиісінше 57,4, 84,4 және 85,9% деңгейінде болды, жұлдызқұрттарына қарсы бракон биоагентінің, ақтарофит және Кораген инсектицидінің биологиялық тиімділігі сәйкесінше 20,3, 58,8 және 67,6% деңгейінде болды. Жүргізілген зерттеу жұмыстардың нәтижесінде Scopus базасында CiteScore бойынша 41 процентильмен Халықаралық ғылыми журналда рецензияланатын 1 ғылыми мақала жарияланды; ҚР ҒЖБМ ҒЖБМССҚК ұсынған ғылыми басылымда 2 мақала жарияланды және 1 мақала басылымға ұсынылды; 4 жұмыс халықаралық конференцияларда баяндалды. 18.08.2023 ж. №8359 пайдалы модельге 1 патент алынды, Қазақстанның оңтүстік-шығысы жағдайында қызанақты оңтүстік американдық қызанақ күйе көбелегінен биологиялық қорғау бойынша бір әдістемелік нұсқау және трихограмманы жаппай өндіру бойынша 1 регламент және пилотсыз ұшу аппаратын пайдалана отырып, қызанақ егістіктеріне фитосанитариялық мониторинг жүргізу бойынша 1 регламент әзірленді. 1 енгізу актісі алынды. Жоба аясында 1 магистрант шығарылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоқ

Level of implementation (in Russian) : Высокое

Level of implementation (in Kazakh) : Жоғары

Efficiency (in Russian) : Эффективность проведенных мероприятий с использованием биологических средств и малоопасных пестицидов защиты томата в условиях открытого грунта против карантинного вредителя T. аbsoluta в Алматинской области составила 84%.

Efficiency (in Kazakh) : Алматы облысы жағдайында қызанақ егістіктерінде қызанақ күйе көбелегіне (Tuta absoluta) қарсы биологиялық құралдар мен қауіптілігі төмен пестицидтерді қолданудың биологиялық тиімділігі 84% құрады.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы